Saukko
| |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Wodowanie |
2 lipca 1930 |
 Merivoimat
| |
| Wejście do służby |
16 grudnia 1930 |
| Wycofanie ze służby |
1947 |
| Los okrętu |
zezłomowany |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
32 metry |
| Szerokość |
4,1 metra |
| Napęd | |
| 1 silnik Diesla Krupp-Germania, 1 silnik elektryczny, 1 wał napędowy | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
375 Mm @ 8 węzłów (powierzchnia) |
| Uzbrojenie | |
| karabin maszynowy 12,7 mm, 9 min | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 x 450 mm (dziób) |
| Załoga |
15 osób |
Saukko – fiński okręt podwodny pełniący służbę w czasie II wojny światowej na Bałtyku. Jednostka została skonstruowana w Holandii przez niemieckie potajemne biuro konstrukcyjne Ingenieurskantoor voor Scheepsbouw (IvS).
Po uzyskaniu niepodległości w 1917 roku Finlandia stanęła m.in. przed zadaniem rozbudowy floty wojennej, składającej się wówczas z niewielkiej liczby małowartościowych okrętów i jednostek pomocniczych. Wielokrotnie zmieniane plany zakładały również rozwój sił podwodnych. Jedną z jednostek miał być niewielki okręt podwodny, który można by było wykorzystywać również na wodach jeziora Ładoga. To założenie wpływało istotnie na wielkość i konstrukcję – zgodnie z postanowieniami traktatu pokojowego z Rosją nie mogły tam służyć okręty o wyporności przekraczającej 100 ton. Konieczność przewozu koleją wymuszała możliwość demontażu okrętu na 3 sekcje. Do udziału w konkursie na okręty podwodne zaproszono szereg zagranicznych i rodzimych stoczni. Ostatecznie jednostkę zbudowano w stoczni HSK w Helsinkach na podstawie projektu Ingenieurskantoor voor Scheepsbouw (IvS), niemieckiej firmy założonej w Holandii celem obejścia ograniczeń traktatu wersalskiego, zabraniających Niemcom konstruowania i posiadania okrętów podwodnych. Budowa postępowała powoli, tempo prac przyspieszyło dopiero sprowadzenie niemieckich specjalistów. „Saukko” wodowano 2 lipca 1930 roku, zaś wcielono do służby 16 grudnia 1930 roku. W trakcie prób okazało się, że wyporność okrętu przekracza założone w traktacie z Rosją 100 ton. Z tego powodu nie mógł operować na jez. Ładoga. Został więc skierowany do służby na Morzu Bałtyckim.
Fińskie dowództwo zakładało defensywną strategię wykorzystania jednostek podwodnych do współdziałania z bateriami nadbrzeżnymi i siłami nawodnymi celem obrony wybrzeża przed desantem; jako dodatkowe planowano działania rozpoznawcze i minowe. W momencie wybuchu wojny zimowej „Saukko” odbywał próby morskie po przeprowadzonej modernizacji. Fińskie okręty podwodne nie wyróżniały się aktywnością i odniosły tylko niewielkie sukcesy. 8 grudnia 1939 roku „Saukko” próbował atakować sowiecki lider „Mińsk”, zaś dwa dni później okręt liniowy „Oktiabrskaja Riewolucyja”, w obu przypadkach bezskutecznie. Okręt wziął udział również w tzw. wojnie kontynuacyjnej; na początku lipca 1941 roku atakował bez efektu sowieckie dozorowce u wybrzeży wyspy Sommers, jego załoga nieomal zginęła, zatruta spalinami z własnej uszkodzonej torpedy. 25 sierpnia doszło do zderzenia z niemieckim torpedowcem S28; fiński okręt z trudem utrzymał się na powierzchni, później został skierowany do doku. Zimą 1942/1943 roku ostateczna awaria zawodnego od początku służby silnika wysokoprężnego wykluczyła „Saukko” z akcji. We wrześniu 1944 roku nastąpiło przerwanie działań wojennych, zaś paryski traktat pokojowy z 1947 roku zakazał Finlandii posiadania okrętów podwodnych. W 1953 roku podjęto decyzję o sprzedaży wszystkich jednostek (z wyjątkiem „Vesikko”) na złom. 15 września 1953 roku „Saukko” wyruszył na holu w ostatni rejs do belgijskiej stoczni złomowej.
„Saukko” okazał się jednostką nieudaną, niedostosowaną do działań na pełnym morzu. Problemem była niska prędkość, zawodność i ciasnota panująca pod pokładem. Nigdy też nie został użyty na Ładodze.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Kubiak, Andrzej S. Bartelski. Okręty podwodne Marynarki Wojennej Finlandii : rys historyczny : cz. I. „Nowa Technika Wojskowa”, czerwiec 2007. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1230-1655.
- Krzysztof Kubiak, Andrzej S. Bartelski. Okręty podwodne Marynarki Wojennej Finlandii : rys historyczny : cz. II. „Nowa Technika Wojskowa”, lipiec 2007. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1230-1655.
- Aleksandr Mitrofanov. Fińskie okręty podwodne w drugiej wojnie światowej. „Okręty Wojenne”. XVII (97), 5/2009. Tarnowskie Góry: Wyd. "Okręty Wojenne". ISSN 1231-014X.
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). ABC-CLIO, marzec 2007, s. 195. ISBN 1-85109-563-2.