STS Generał Zaruski
 STS Generał Zaruski przy Ołowiance w Gdańsku (2016) | |
| Poprzednie nazwy |
Kryssaren, Mariusz Zaruski, Młoda Gwardia |
|---|---|
| Bandera | |
| Numer na żaglu |
PZ 4 |
| Znak wywoławczy |
SPG 2276 |
| Port macierzysty | |
| Właściciel |
miasto Gdańsk |
| Armator |
MOSiR Gdańsk |
| Dane podstawowe | |
| Materiał |
drewno |
| Historia | |
| Stocznia |
B.Lunds Skeeps & Yachtvarv, Ekenäs, Szwecja |
| Data budowy |
1939 |
| Data wodowania |
1940 |
| Dane techniczne | |
| Liczebność załogi |
25 do 30 osób |
| Długość całkowita (L) |
29,02 m |
| Długość kadłuba |
25,32 m |
| Szerokość (B) |
5,88 m |
| Zanurzenie (D) |
3,26 m |
| Pojemność |
71 RT |
| Pojemność brutto |
88,95 GT |
| Masa całkowita |
70 |
| Ożaglowanie | |
| Typ ożaglowania | |
| Liczba żagli |
4 |
| Powierzchnia ożaglowania |
327 m² |
| Wysokość masztów |
37 |
| Liczba masztów |
2 |
| Napęd mechaniczny | |
| Silnik |
silnik spalinowy |
| Moc silnika | |
.jpg)
STS Generał Zaruski – jeden z najstarszych czynnych polskich żaglowców, pływający cały rok po wodach Bałtyku, w sezonie głównie w rejsach szkoleniowych dla młodzieży, mający w swojej karierze wyprawy także na wody podbiegunowe. Jako pływający zabytek sztuki szkutniczej ma dość trudne warunki bytowe dla załogi i jest częściowo wyposażony w archaiczne już dziś urządzenia i jako taki jest ulubioną jednostką polskich żeglarzy pielęgnujących stare morskie tradycje. Do tych tradycji weszły już na stałe coroczne rejsy (właściwie wyprawy) zimowe, np. wielodniowe rejsy sylwestrowe.
Historia i rejsy
[edytuj | edytuj kod]- 1938. Zamówiony przez Ligę Morską i Kolonialną, z inicjatywy gen. Mariusza Zaruskiego, jako jeden z 10 podobnych jachtów, które miały stanowić trzon przyszłej morskiej flotylli harcerskiej.
- 1939. Rozpoczęcie budowy w szwedzkiej stoczni B. Lunda w Ekenäs koło Kalmaru, według planów szwedzkiego jachtu szkolnego „Kaparen” z 1934 roku. Na prośbę gen. Zaruskiego budowę nadzorował Gustaf Bernhardt, założyciel i szef Svenska Seglarskola. Jacht od początku miał nosić nazwę "Generał Mariusz Zaruski"[2].
- 6 lutego 1940. Sprzedaż jachtu na licytacji w celu pokrycia nieopłaconych kosztów budowy. Nowym właścicielem zostało stowarzyszenie Colbus powołane specjalnie w tym celu 25 października 1939 roku do życia.
- Czerwiec 1940. Wodowanie kadłuba i początek prac z ożaglowaniem i zabudową wnętrz.
- Październik 1940. Stowarzyszenie Colbus sprzedaje skończony jacht (ale jeszcze bez zamontowanych silników) Svenska Seglarskola za 40 000 koron. W kontrakcie znajdują się zapisy zakazujące dalszej sprzedaży jednostki przez 5 lat.
- Okres wojny jacht spędził na szwedzkich wodach terytorialnych żeglując pod nazwą „Kryssaren”, wykorzystywany przez szwedzką organizację „Svenska Seglarskolan” („Szwedzka Szkoła Żeglarska”).
- 1945. Strona szwedzka przypomniała, że znajduje się u nich nieodebrany, spłacony jeszcze przed wojną jacht.
- 1946. 17 stycznia żaglowiec przypłynął do kraju na holu. Otrzymał nazwę „Generał Zaruski” w hołdzie inicjatorowi budowy żaglowca, postaci najbardziej przed wojną zasłużonej dla morskiego wychowania polskiej młodzieży[według kogo?]. Jacht przejęła reaktywowana Liga Morska[3]. Decyzją LM żaglowiec został przekazany do Centralnego Ośrodka Morskiego w Ustce[4]. Pierwszy większy rejs po Bałtyku odbywa się we wrześniu 1946.
- 1947. Kapitanem jachtu na kilka lat został Michał Sumiński[3].
- 1948–1949. Jacht został czarterowany organizacji Służba Polsce[3].
- Sierpień 1950. Zmiana nazwy na „Młoda Gwardia”. W tym roku rejs pod dowództwem kpt. Szpakowskiego do portów NRD.
- 1953. Przejęcie jachtu przez Ligę Przyjaciół Żołnierza (przemianowana od 1962 na Ligę Obrony Kraju) po włączeniu do niej Ligi Morskiej[3].
- 1957. Zmiana nazwy na „Mariusz Zaruski” (jeszcze bez dopisku „Generał”). W czerwcu rejs z Zewem Morza do Narwiku.
- 1958. Remont i wymiana oryginalnych silników Bolinder na June Munktell (2 x 45 KM).
- 1962. Wymiana napędu na 2 silniki Albin Motors (2 x 75 KM).
- 1969. Przywrócenie nazwy „Generał Zaruski”.
- 1975. Rejs na Spitsbergen pod dowództwem kpt. Rościszewskiego. "Generał Zaruski" pierwszym polskim żaglowcem, który dotarł do stacji badawczej Hornsundzie.
- 1976. Wymiana silników na marynizowane w Puckich Zakładach Mechanicznych jednostki „Rekin” (każda po 95 KM).
- 1977. Wejście na mieliznę pod Kopenhagą[5][6].
- 1978–1982. Remont w stoczni „Nauta” w Gdyni. Wstawienie nowych silników (2 x 140 KM).
- 1982. Pierwszy rejs Bractwa Żelaznej Szekli na Zaruskim.
- 1984. W porcie Jastarnia za burtę jachtu wypada jego bosman i ponosi śmierć[7].
- 1988. Podczas wakacyjnego rejsu szkoleniowego po Morzu Bałtyckim żaglowiec łamie maszt.
- 1993. Rejs z niepełnosprawnymi do Maarianhaminy (szw. Mariehamn).
- W połowie lat 90. został wyczarterowany prywatnej osobie (Ryszardowi Herrmannowi ,przeprowadzającemu jego remonty). Pływał głównie w rejsach z młodzieżą, lecz także w zimowe rejsy sylwestrowe (2000/2001, 2001/2002). Na wiosnę 2003 wskutek braku remontów stracił klasę PRS, został wyłączony z eksploatacji i zacumowany w Jastarni.
- Od sierpnia 2003 przekazany został pod opiekę fundacji Polskie Żagle im. Gen. Zaruskiego, zamierzającej wyremontować jacht i przywrócić mu funkcję zaplanowaną jeszcze przed wojną – szkolenie żeglarskie młodzieży. Przeprowadzony na slip stoczni rybackiej we Władysławowie w maju 2005 roku. Pod koniec 2006 roku szeroko zakrojony remont został przerwany na skutek wycofania się głównego sponsora – Poczty Polskiej.
- 2005. Fundacja Kompania Morska[8] odnalazła w Szwecji i przekazała do Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku rysunki konstrukcyjne jachtu „Kaparen”, który był pierwowzorem dla „Generała Zaruskiego”.
- 15 września 2008. podpisanie listu intencyjnego dotyczącego przejęcia przez miasto Gdańsk żaglowca i przekazania go Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji[9].
- 3 listopada 2008. Gdańsk kupił żaglowiec za 150 000 zł[10].
- Kwiecień 2009 - przyholowanie jednostki do Gdańskiej Stoczni „Remontowej”.
- 15 września 2009. Fundacja Kompania Morska[8] sprowadza do Polski odnalezione na strychu Bertila Lunda oryginalne rysunki i plany budowy „Generała Zaruskiego”. Kopie planów przekazuje Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji w Gdańsku.
- Na początku 2010 roku międzynarodowa grupa ekspertów negatywnie odniosła się do przyjętych do realizacji rozwiązań konstrukcyjnych wprowadzających znaczne modyfikacje w stosunku do planów historycznych[11].
- Koniec 2010. Początek remontu jednostki na terenie Gdańskiej Stoczni „Remontowej”[12].
- 5 grudnia 2011. Wodowanie kadłuba w basenie Gdańskiej Stoczni Remontowej w obecności Andersa Berga, Honorowego Prezydenta European Maritime Heritage.
- 30 października 2012 Podniesienie bandery w Gdańskiej Stoczni Remontowej w obecności Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jerzy Uklejewski „«Generał Zaruski» pod biało-czerwoną banderą”, TwojaGazeta.pl, listopad 2012
- ↑ Jacht 'Gen. Mariusz Zaruski' buduje się w Szwecji, „Dzień Dobry”, IX (177), Warszawa, 29 czerwca 1939, s. 12.
- ↑ a b c d Jerzy Miciński, Marek Twardowski, Księga statków polskich 1918–1945, tom 2, Maria Radecka (red.), Gdańsk: „Polnord - Oskar”, 1997, s. 84-99, ISBN 83-86181-31-1, OCLC 749749877.
- ↑ "Dziennik Bałtycki" nr 46 (263), R.II, 16 lutego 1946 r. Żaglowiec "gen. Mariusz Zaruski" dla Centr. Ośr. Morskiego w Ustce, s. 3.
- ↑ WEJŚCIE s/y GENERAŁ ZARUSKI NA MIELIZNĘ MIDDEL GRUND W DNIU 27 SIERPNIA 1977 R.. [dostęp 2012-09-10].
- ↑ Generał Zaruski, 1977, wejście na mieliznę, Sund – Wypadki jachtów [online] [dostęp 2023-06-28] (pol.).
- ↑ Generał Zaruski, 1984, wypadnięcie za burtę i utonięcie bosmana, Port Jastarnia – Wypadki jachtów [online] [dostęp 2021-05-04] (pol.).
- ↑ a b Fundacja Kompania Morska. [dostęp 2021-10-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-08)].
- ↑ Żaglowiec „Generał Zaruski” w Gdańsku?. Gdańsk - oficjalna strona miasta, 2008-09-16. [dostęp 2012-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-10)].
- ↑ „GENERAŁ ZARUSKI” - POZYSKANY. [dostęp 2012-02-29].
- ↑ Po owocach ich poznacie
- ↑ Generał Zaruski odzyska historyczny blask [online], trojmiasto.pl, 23 listopada 2009 [dostęp 2009-11-23].
- ↑ Podniesienie bandery na STS „Generał Zaruski”. Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 2012-10-30. [dostęp 2012-11-27].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- STS Generał Zaruski - oficjalna strona
- Strona o STS Generał Zaruski
- Fundacja Kompania Morska. marine-company.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-08)].
- S/y „Generał Zaruski” w Gdańsku – artykuł w portalu miesięcznika Żagle o najnowszej historii jachtu.
- „Generał Zaruski” przygotowuje się do podróży. zagle.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-08)]. - kolejny artykuł w portalu miesięcznika Żagle