Przejdź do zawartości

Rybaczek zielony

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rybaczek zielony
Chloroceryle americana[1]
(J.F. Gmelin, 1788)
Ilustracja
Samiec
Ilustracja
Samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

kraskowe

Rodzina

zimorodkowate

Podrodzina

rybaczki

Rodzaj

Chloroceryle

Gatunek

rybaczek zielony

Synonimy
  • Alcedo americana J.F. Gmelin, 1788
  • Ceryle americana (J.F. Gmelin, 1788)[2]
Podgatunki
  • C. a. hachisukai (Laubmann, 1941)
  • C. a. septentrionalis (Sharpe, 1892)
  • C. a. americana (J.F. Gmelin, 1788)
  • C. a. mathewsii Laubmann, 1927
  • C. a. cabanisii (Tschudi, 1846)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Rybaczek zielony[4] (Chloroceryle americana) – gatunek małego ptaka drapieżnego z podrodziny rybaczków (Cerylinae) w rodzinie zimorodkowatych (Alcedinidae). Występuje w Ameryce Północnej i Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rybaczek zielony po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego został opisany przez niemieckiego naturalistę Johanna Friedricha Gmelina w 1788 roku w trzynastym, rozszerzonym wydaniu Systema Naturae Karola Linneusza. Gmelin nadał nowemu gatunkowi nazwę Alcedo americana, a jako miejsce typowe wskazał Kajennę (obecnie Gujana Francuska)[2][5]. Swój opis oparł o wcześniejsze publikacje Buffona[6][7] i Lathama[5][8]. Gmelin przyporządkował rybaczka zielonego do rodzaju Alcedo, zmienił to Johann Jakob Kaup w 1848 roku, wprowadzając rodzaj Chloroceryle, do którego obecnie gatunek ten jest zaliczany.

Wyróżnia się pięć podgatunków[9][10][11]:

  • C. a. americana (J.F. Gmelin, 1788)
  • C. a. septentrionalis (Sharpe, 1892)
  • C. a. hachisukai (Laubmann, 1941)
  • C. a. cabanisii (Tschudi, 1846)
  • C. a. mathewsii Laubmann, 1927

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Wyraźne, zielone upierzenie na głowie i górnej części grzbietu, biały brzuch. Skrzydła w ciemnozielone paski. Duży, biały pasek wokół gardła. Wiele białych kropek na skrzydłach i ogonie. Wyraźny dymorfizm płciowy, samce tego gatunku charakteryzują się czerwonawą klatką piersiową, podczas gdy samice mają zieloną górną część klatki piersiowej, a dolna przybiera kremowy kolor. Dziób i kantarek jest duży i czarny, oczy ciemnobrązowe, a nogi i stopy szare. Upierzenie młodych osobników jest podobne do upierzenia samic, ale ma ciemniejsze kolory[8][12][13][14][15].

Jest mniejszy niż większość zimorodkowatych. Długość ciała wynosi ok. 20 cm, rozpiętość skrzydeł 28–33 cm, masa ciała 40–55 g[12][14].

Występowanie i habitat

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w południowej Ameryce Północnej i Ameryce Południowej – od skrajnego południa USA przez Meksyk i Amerykę Centralną na południe po północną Argentynę[3].

Poszczególne podgatunki zamieszkują[9][10]:

  • C. a. americana – południowo-środkowe USA i północno-zachodni Meksyk
  • C. a. septentrionalis – południowo-środkowy Teksas (USA) i wschodni Meksyk na południe do północnej Kolumbii i zachodniej Wenezueli
  • C. a. hachisukai – Ameryka Południowa na wschód od Andów – od Wenezueli po północno-wschodnią Boliwię, północną i środkową Brazylię oraz Trynidad i Tobago
  • C. a. cabanisii – południowa Brazylia, południowa Boliwia i północna Argentyna
  • C. a. mathewsii – na zachód od Andów od Kolumbii do południowego Peru, rzadko jeszcze dalej na południe – do skrajnie północnego Chile (Arica)

Spotykany na terenach podmokłych, lasach, wybrzeżach, rzadziej w obszarach miejskich. Jest gatunkiem osiadłym[10][16].

Pożywienie

[edytuj | edytuj kod]
Rybaczek zielony z rybą Poecilia sulphuraria w dziobie

Żywi się małymi rybami, skorupiakami, krewetkami i niektórymi owadami. Po zauważeniu ofiary, ptak nurkuje ze zwisających przy powierzchni wody gałęziach i zanurza się w wodzie głową do przodu, chwytając zdobycz dziobem. Po udanym polowaniu powraca na gałąź i połyka swoją zdobycz. Czasami unosi się nad powierzchnią wody, szukając ofiary[14][10][17].

Osobniki często bronią swojego obszaru żerowania[14].

Zachowanie

[edytuj | edytuj kod]

Szybki lot, zwykle dość nisko powierzchni wody. Podekscytowany kiwa tułowiem i macha ogonem w górę i w dół. Zimą żyje samotniczym trybem życia, w sezonie lęgowym można je spotkać w parach. Broni swojego terytorium, gdy w pobliżu znajdują się inne samce[14].

Rozród

[edytuj | edytuj kod]

Okres godowy

[edytuj | edytuj kod]

Jamę w ziemi, która służy jako gniazdo, wykopują samiec i samica, w brzegu rzeki lub stawu ok. 1–3 m nad poziomem wody. Nora ma szerokość 5–6 cm i długość 40–100 cm. Para broni swojego terytorium i utrzymuje odpowiedni dystans od gniazd innych ptaków[14][17].

Okres lęgowy

[edytuj | edytuj kod]

Samica składa 3–6 białych jaj w lekko powiększonym, najdalszym miejscu nory. Okres inkubacji jaj wynosi ok. 3 tygodnie. W dzień samiec i samica wysiadują jaja naprzemiennie, w nocy tylko samica. Pisklęta są karmione przez oboje rodziców przez ok. 27 dni, po tym okresie opuszczają gniazdo. Są zależne od rodziców przez ok. 4 tygodnie od opuszczenia gniazda[13][14][17].

Status

[edytuj | edytuj kod]

Rybaczek zielony został zakwalifikowany w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Występuje na bardzo dużym obszarze (EOO – 28,2 mln km²), trend populacyjny jest malejący, jednak spadek nie jest wystarczająco szybki, aby zaliczyć go do gatunków zagrożonych. Jego populacja wynosi około 20 mln dorosłych osobników[3][18].

Możliwości obserwacji

[edytuj | edytuj kod]

Rybaczka zielonego można napotkać na zwisających gałęziach blisko powierzchni wody (1–2 m), na skale wzdłuż brzegów rzek lub stawów[17].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Chloroceryle americana, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b D. Lepage, Green Kingfisher Chloroceryle americana, [w:] Avibase [online] [dostęp 2023-10-31] (ang.).
  3. a b c Chloroceryle americana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Cerylinae Reichenbach, 1851 - rybaczki (wersja: 2023-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-31].
  5. a b Johann Friedrich Gmelin, Caroli a Linné, Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1, cz. 1, Lipsiae: Impensis Georg. Emanuel. Beer, 1788, s. 451 (łac.).
  6. Buffon, Georges-Louis Leclerc de; Martinet, François-Nicolas; Daubenton, Edme-Louis; Daubenton, Louis-Jean-Marie: Planches enluminées d'histoire naturelle. T. 6. Paris: 1765–1783, s. tabl. 591.
  7. Georges Louis Leclerc Buffon, Histoire naturelle des oiseaux, t. 7, Paris: De l'imprimerie royale, 1780, s. 216 (fr.).
  8. a b John Latham, A general synopsis of birds, t. 1 cz. 2, London: Printed for Benj. White, 1782, s. 641 (ang.).
  9. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-10-31]. (ang.).
  10. a b c d William Moskoff, Green Kingfisher (Chloroceryle americana), version 1.0, „Birds of the World”, 2020, DOI10.2173/bow.grnkin.01, ISSN 2771-3105 [dostęp 2023-09-30] (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  11. Robert G. Moyle, A Molecular Phylogeny of Kingfishers (Alcedinidae) With Insights Into Early Biogeographic History, „The Auk”, 123 (2), 2006, s. 494, DOI10.1093/auk/123.2.487 (ang.).
  12. a b EESC Eastern Ecol. Sci. Center [online], www.mbr-pwrc.usgs.gov [dostęp 2023-10-01].
  13. a b Green Kingfisher Overview, [w:] All About Birds [online], Cornell Lab of Ornithology [dostęp 2023-10-01] (ang.).
  14. a b c d e f g Green Kingfisher [online], www.oiseaux-birds.com [dostęp 2023-09-30].
  15. Steven L. Hilty, William L. Brown, A Guide to the Birds of Colombia, Princeton University Press, 1986, s. 306, ISBN 978-0-691-08372-8 (ang.).
  16. Green Kingfisher (Chloroceryle americana) [online], Birds.com [dostęp 2023-10-01] (ang.).
  17. a b c d Green Kingfisher | Audubon Field Guide [online], www.audubon.org [dostęp 2023-09-30] (ang.).
  18. Species factsheet: Chloroceryle americana [online], BirdLife International [dostęp 2023-09-30] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]