Rosiczkowate[edytuj]
Liście pułapkowe rosiczki okrągłolistnej | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina |
rosiczkowate |
Nazwa systematyczna | |
Droseraceae Salisb. Parad. Lond. 2: ad t. 95. 1808 |
Rosiczkowate (Droseraceae Salisb.) – rodzina roślin mięsożernych spokrewniona z kilkoma rodzinami także roślin mięsożernych, tworzących klad bazalny w obrębie rzędu goździkowców (Caryophyllales). W niektórych ujęciach klad ten wyodrębniany jest w randze rzędu rosiczkowców (Droserales), ew. dzbanecznikowców (Nepenthales). Do rodziny tej zalicza się trzy rodzaje. Do niedawna włączano tu także rodzaj rosolistnik (Drosophyllum), współcześnie wyodrębniany w osobną rodzinę (systemy APG). Rosiczkowate spotykane są na różnych obszarach na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy[2]. Rośliny tu zaliczane występują na różnych siedliskach, od wodnych (aldrowanda), po obszary okresowo suche, od siedlisk nadmorskich po wysokogórskie. W większości należą tu byliny, rzadziej rośliny jednoroczne[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Jest zróżnicowany i związane jest to z różnicami siedliskowymi zajmowanymi przez rośliny. Rodzaj aldrowanda (Aldrovanda) to rośliny wodne o łodydze z okółkami liści, pozostałe rodzaje obejmują rośliny rozetowe.
- Liście
- Pułapkowe, przy czym u rosiczek chwytają owady dzięki lepkiej wydzielinie, podczas gdy muchołówka (Dionaea) i aldrowanda zamykają ofiary we wnętrzu liścia.
- Kwiaty
- Niewielkie, 5-krotne, zebrane w wierzchotkowate lub wiechowate kwiatostany. Okwiat jest zróżnicowany. Pręciki tworzą jeden lub więcej (do 4) okółków. Słupek utworzony jest z trzech owocolistków tworzących wolne szyjki słupka lub zrośniętą, pojedynczą szyjkę. Zalążki formują się w nasadowej części zalążni, zwykle przyściennie. Sama zalążnia ma jedną komorę lub podzielona jest przegrodami owocolistków na trzy komory[4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rosiczkowate spokrewnione są z kilkoma rodzinami innych roślin owadożernych, tworzących klad bazalny w obrębie rzędu goździkowców (Caryophyllales) w ujęciu Angiosperm Phylogeny Website (2001...), systemu APG IV (2016) oraz wcześniejszych wersji tego systemu. W niektórych systemach klasyfikacyjnych ta grupa rodzin wyodrębniana jest w randze rzędu rosiczkowców (Droserales) (system Reveala z lat 1994-1999) lub dzbanecznikowców (Nepenthales) (system Reveala i Thorna z 2007)[5]. Rodziną siostrzaną dla rosiczkowatych są dzbanecznikowate (Nepenthaceae). Rodziny te rozdzieliły się według różnych badań ok. 76,8 lub 84,8 miliona lat temu[6]. W dawniejszych systemach pewne podobieństwa powodowały łączenie rosiczkowatych z kapturnicowatymi w jednym rzędzie kapturnicowców (Sarraceniales)[4] lub dzbanecznikowców (system Cronquista z 1981).
- Pozycja systematyczna w kladzie polygonids w obrębie rzędu goździkowców według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
polygonids |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Pozycja według systemu Reveala (1994-1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (DilleniidaeTakht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd NepenthanaeTakht. ex Reveal, rząd rosiczkowce (Droserales Griseb.), rodzina rosiczkowate (Droseraceae Salisb.)[7].
- Podział rodziny na rodzaje
- aldrowanda Aldrowanda L.
- muchołówka Dionaea Sol. ex Ellis
- rosiczka Drosera L.
Współcześnie (np. system APG IV z 2016) wyłącza się zaliczany tu dawniej rodzaj rosolistnik. Pozostałe trzy rodzaje włączane do rosiczkowatych liczą 205 gatunków[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Skocz do: a b c Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-08-08] (ang.).
- ↑ Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 132-133. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ Skocz do: a b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ Reveal J. L.: Classification of extant Vascular Plant Families – An expanded family scheme. 2007. [dostęp 2008-10-10]. (ang.).
- ↑ Andreas Fleischmann, Jan Schlauer, Stephen A. Smith, Thomas J. Givnish: Evolution of carnivory in angiosperms. W: Carnivorous Plants: Physiology, ecology and evolution. Aaron M. Ellison, Lubomir Adamec (red.). Oxford University Press, 2018, s. 22–41.
- ↑ Crescent Bloom: Droseraceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-07-14]. (ang.).
- EoL: 4338
- Flora of China: 10290
- Flora of North America: 10290
- GBIF: 5399
- identyfikator iNaturalist: 51937
- IPNI: 77126644-1
- ITIS: 22006
- NCBI: 4360
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:77126644-1
- Tela Botanica: 100957
- identyfikator Tropicos: 42000108
- identyfikator taksonu Fossilworks: 55589
- CoL: BJ5VK