RTG kontrastowe przełyku
RTG kontrastowe przełyku – radiologiczne badanie obrazowe pozwalające na ocenę czynnościową górnego odcinka przewodu pokarmowego przede wszystkim przełyku i w mniejszym stopniu żołądka.
Zasady
[edytuj | edytuj kod]Badanie jednokontrastowe
[edytuj | edytuj kod]Polega na doustnym podaniu środka kontrastującego. Podanie niewielkiej ilości pozwala uwidocznić rysunek błony śluzowej, większa ilość powala na ocenę światła i zarysów ściany przełyku[2].
Badanie dwukonstrastowe
[edytuj | edytuj kod]Polega na podaniu najpierw środków zwiotczających, następnie doustnie preparatów gazotwórczych i przeciwpienistych lub wprowadzeniu powietrza do żołądka[3]. a następnie niewielkiej ilości środka kontrastującego[2]. Pozwala na dokładną ocenę błony śluzowej przełyku[2].
Technika badania
[edytuj | edytuj kod]Pacjenci przed badaniem nie wymagają przygotowania[2]. W celu uwidocznienia przełyku podawane jest doustnie zawiesinę siarczanu baru[4][5], przy podejrzeniu perforacji przełyku mają zastosowanie rozpuszczalne w wodzie związki jodu[6]. W czasie badania wykonywana jest seria zdjęć w pozycji na stojąco, na leżąco na plecach i na brzuchu oraz w pozycji niskiego skłonu[7].
Anatomia radiologiczna
[edytuj | edytuj kod]Początkowy odcinek przełyku położony jest w linii środkowej ciała w obrębie szyi na wysokości trzonów kręgów C6–C7 i nie rzutuje się na tchawicę. W zakresie klatki piersiowej odległość przełyku od kręgu Th1 [8] stopniowo wzrasta, od strony lewej wpukla się łuk aorty, następnie od przodu lewe oskrzele główne i lewy przedsionek serca[7].
Przełyk na gładkie zarysy, szerokość światła jest zależna od jego wypełnienia i napięcia błony mięśniowej. Widoczne na zdjęciu po przejściu kontrastu barytowego 2–3 równoległe zacienienia odpowiadają bruzdom w których pozostał kontrast, a pasmowate przejaśnienia o grubości 2–3 mm odpowiadają podłużnym fałdom błony śluzowej[7].
W trakcie procesu przechodzenia pokarmu do żołądka, połknięty kęs pokarmu wywołuje otworzenie zwieracza górnego przełyku. Powstaje tak zwany skurcz pierwszorzędowy (pierwotny), rozpoczynający się przy gardle, który ma prędkość 2-4 cm/s i przechodzi przez przełyk po 5–10 sekundach. Siła fali perystaltycznej narasta wraz z odległością od gardła, tak że po dojściu do żołądka powoduje otworzenie zwieracza dolnego przełyku[9]. Mechanizm ten działa jedynie w trakcie płytkiego oddychania i w czasie wydechu, jeżeli natomiast w momencie dochodzenia pokarmu do przepony nastąpi głęboki wdech, to zatrzyma się on tuż powyżej rozworu przełykowego przepony, a przełyk w tym miejscu ulegnie charakterystycznemu rozszerzeniu tworząc owalną lub okrągłą tzw. bańkę przeponową przełyku mającą gładki zarys ścian[7].
Ocena
[edytuj | edytuj kod]RTG kontrastowe przełyku radiologiczne badanie obrazowe pozwalające na ocenę czynnościową górnego odcinka przewodu pokarmowego przede wszystkim przełyku i w mniejszym stopniu żołądka. Jest badanie dodatkowe zarówno w chorobach przełyku jak i chorobach przebiegających z uciskiem przełyku z zewnątrz:
- zaburzenia czynnościowe przełyku
- ciało obce w przełyku
- perforacja przełyku
- achalazja przełyku
- oparzenia przełyku
- przepuklina rozworu przełykowego
- uchyłki przełyku
- żylaki przełyku
- rak przełyku
- twardzina przełyku
- Choroby przebiegające z uciskiem przełyku z zewnątrz[8]
- nieprawidłowe naczynia
- prawostronny łuk aorty
- szyjny łuk aorty
- podwójny łuk aorty
- koarktacja aorty
- wydłużenie aorty
- tętniak aorty
- przetrwały przewód tętniczy
- nieprawidłowe odejście tętnic podobojczykowych
- nieprawidłowe odejście tętnicy płucnej lewej
- zmiany w zakresie serca
- powiększony lewy przedsionek serca
- powiększona lewa komora serca
- zmiany w zakresie osierdzia
- zmiany w zakresie płuc
- rak płuca
- nowotwory łagodne płuc
- torbiel oskrzelowopochodna
- zmiany w zakresie śródpiersia
- nowotwory złośliwe
- nowotwory łagodne
- powiększone węzły chłonne
- przepuklina okołoprzełykowa
- marskość szczytów płuc (ucisk rzekomy)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zgliczyński i Pruszyński 1989 ↓, s. 155.
- ↑ a b c d Cieszanowski 2012 ↓, s. 357.
- ↑ Cieszanowski 2012 ↓, s. 358.
- ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 13 marca 2015r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 2015-03-16. [dostęp 2015-08-02].
- ↑ Barium Sulfuricum. Polpharma. [dostęp 2013-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-01)].
- ↑ Cieszanowski 2012 ↓, s. 356.
- ↑ a b c d Pruszyński i Leszczyński 1999 ↓, s. 212.
- ↑ a b Leszczyński 1990 ↓, s. 293.
- ↑ Stanisław J. Konturek: Fizjologia układu pokarmowego. W: Fizjologia człowieka. Stanisław J. Konturek (red.). Wrocław: Elsevier Urban&Partner, 1990, s. 477-480. ISBN 978-83-89581-93-8.
- ↑ Zgliczyński i Pruszyński 1989 ↓, s. 157-162.
- ↑ Pruszyński i Leszczyński 1999 ↓, s. 213-219.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Cieszanowski: Diagnostyka radiologiczna przewodu pokarmowego. W: Diagnostyka obrazowa. Bogdan Pruszyński (red.). Warszawa: PZWL, 2012, s. 356–359. ISBN 978-83-200-4174-3.
- Szczęsny Leszek Zgliczyński, Bogdan Pruszyński: Przełyk. W: Radiologia Podręcznik dla studentów medycyny. Szczęsny Leszek Zgliczyński (red.). Warszawa: PZWL, 1989, s. 155–162. ISBN 83-200-1295-3.
- Stanisław Leszczyński: Przełyk. W: Radiologia. Stanisław Leszczyński (red.). T. 2. Warszawa: PZWL, 1990, s. 293–366. ISBN 83-200-0559-0.
- Bogdan Pruszyński, Krzysztof Moroń: Przełyk operowany. W: Radiologia. Stanisław Leszczyński (red.). T. 2. Warszawa: PZWL, 1990, s. 367–369. ISBN 83-200-0559-0.
- Bogdan Pruszyński, Stanisław Leszczyński: Przełyk. W: Radiologia. Bogdan Pruszyński (red.). Warszawa: PZWL, 1999, s. 210-220. ISBN 83-200-2586-9.