Prokalcytonina
Prokalcytonina (PCT) – białko o masie 13 kDa, składające się z 116 aminokwasów.
PCT w warunkach fizjologicznych jest prekursorem kalcytoniny. Proces jej powstania odbywa się w komórkach C tarczycy, w wyniku proteolizy białka prekursorowego - preprokalcytoniny[1].
W warunkach patologicznych natomiast, prokalcytonina jest wskaźnikiem stanu zapalnego, podczas którego jest ona uwalniana do krwi w wyniku reakcji zapalnej organizmu. W tych przypadkach PCT jest syntetyzowana przez makrofagi, monocyty i komórki wątrobowe. Z tego powodu stosowana jest w diagnostyce medycznej, jako marker zakażenia. Pierwsze doniesienia o podwyższonym poziomie tego białka w surowicy krwi pochodzą z 1991, kiedy to w trakcie I wojny w Zatoce Perskiej stwierdzono wysokie poziomy PCT u żołnierzy z ciężkim zapaleniem płuc wywołanym inhalacją gazów bojowych[2]. Następnie, dzięki badaniom polegającym na wstrzyknięciu endotoksyn bakteryjnych zdrowym ochotnikom potwierdzono, że PCT pojawia się w surowicy krwi jako jedna z reakcji organizmu na zapalenie. W badaniach tych wykazano także dynamikę zmian stężenia prokalcytoniny w przebiegu tych procesów. Podwyższony poziom PCT pojawia się w 3-4 godziny od zadziałania czynnika zapalnego, osiąga szczyt w 6-8 godzinie i ulega normalizacji w przeciągu 72 godzin[3].
Z tego powodu jest uważana za marker SIRS i jest stosowana w diagnostyce posocznicy[4]. Swoistość rozpoznania bakteriemii w ambulatorium przy pomocy oznaczania prokalcytoniny wynosi 70%, a czułość 76%[5]. Z uwagi, że spadek jej poziomu dobrze koreluje z procesem zdrowienia, jest też wykorzystywana do oceny skuteczności antybiotykoterapii i tym samym wyników leczenia[6]. Jej poziom wzrasta także w rozległych oparzeniach, ostrym zapaleniu trzustki. Jest jednak uważana za wskaźnik charakterystyczny dla zakażeń i często służy do różnicowania przyczyny gorączki u chorych ze schorzeniami zapalnymi, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów czy nowotwory[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Grochowicz M.Prokalcytonina (PCT) – podstawy teoretyczne i zastosowanie praktyczne w diagnostyce klinicznej. Nowa Pediatria 2/2001, s. 16-19. [dostęp 2009-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-17)].
- ↑ tamże
- ↑ Katarzyna Hryckiewicz, Jacek Juszczyk, Alfred Samet, Elżbieta Arłukowicz,Anna Śledzińska, Beata Bolewska;Prokalcytonina jako marker diagnostyczny.PRZEGL EPIDEMIOL 2006; 60:7–15. [dostęp 2009-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-21)].
- ↑ Meisner M., Tschaikowsky K., Palmaers T., Schmidt J. Comparison of procalcitonin (PCT) and C-reactive protein (CRP) plasma concentrations at different SOFA scores during the course of sepsis and MODS.. „Critical care (London, England)”. 1 (3), s. 45–50, 1999. PMID: 11056723.
- ↑ Jones AE., Fiechtl JF., Brown MD., Ballew JJ., Kline JA. Procalcitonin test in the diagnosis of bacteremia: a meta-analysis.. „Annals of emergency medicine”. 1 (50), s. 34–41, lipiec 2007. DOI: 10.1016/j.annemergmed.2006.10.020. PMID: 17161501.
- ↑ Christ-Crain M., Jaccard-Stolz D., Bingisser R., Gencay MM., Huber PR., Tamm M., Müller B. Effect of procalcitonin-guided treatment on antibiotic use and outcome in lower respiratory tract infections: cluster-randomised, single-blinded intervention trial.. „Lancet”. 9409 (363), s. 600–7, luty 2004. DOI: 10.1016/S0140-6736(04)15591-8. PMID: 14987884.
- ↑ Joanna Maciejewska-Stelmach, Paula Śliwińska-Stańczyk, Jan K. Łącki;Znaczenie prokalcytoniny w zapalnych chorobach tkanki łącznej.Reumatologia 2007; 45, 1: 40–45 pełny dostęp po zalogowaniu
