Pomnik Henryka Sienkiewicza w Bydgoszczy

Henryk Sienkiewicz
	; Pomnik
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Miejsce	Park Jana Kochanowskiego
Typ obiektu	posąg
Projektant	Konstanty Laszczka, Stanisław Horno-Popławski
Data budowy	1924
Data odsłonięcia	31 lipca 1927, 18 maja 1968
	Położenie na mapie Bydgoszczy Henryk Sienkiewicz
	Położenie na mapie Polski Henryk Sienkiewicz
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Henryk Sienkiewicz
	53°07′45″N 18°00′39″E/53,129167 18,010833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pomnik Henryka Sienkiewicza – pomnik zlokalizowany w Bydgoszczy, ku czci Henryka Sienkiewicza.

Odsłonięty w 1927 r. był pierwszym w Polsce pomnikiem ku czci pisarza, po zniszczeniu w czasie II wojny światowej został odbudowany w innej formie w 1968 r.

Opis

Pomnik przedwojenny

Inicjatywa zbudowania pomnika Henryka Sienkiewicza zrodziła się wśród bydgoskich pedagogów^[1] oraz działaczy kultury. Obywatelski Komitet Budowy Pomnika Henryka Sienkiewicza powstał w Bydgoszczy w listopadzie 1924 r., po sprowadzeniu do Polski prochów pisarza^[2]. Jego prezesem został dyrektor Biblioteki Miejskiej dr Witold Bełza^[3].

Powołany Komitet miał nie tylko zgromadzić potrzebne fundusze i dać miastu artystyczne dzieło w formie pomnika, ale spopularyzować szeroko sylwetkę pisarza i jego działalność patriotyczną. Dla zapropagowania zadań Komitetu i zebrania funduszy organizowano płatne spotkania i odczyty, zbierano składki w zakładach pracy, instytucjach i szkołach, sprzedawano cegiełki, przeprowadzano kwesty uliczne oraz „łańcuchy składek” w prasie^[2].

Dzięki staraniom Komitetu i poparciu ze strony ówczesnego prezydenta Bernarda Śliwińskiego zebrano niezbędne fundusze, aby w Bydgoszczy powstał pierwszy w Polsce pomnik Henryka Sienkiewicza^[3]. Posąg z brązu został wykonany przez artystę – rzeźbiarza Konstantego Laszczka z Krakowa^[4]. Posąg spoczywał na cokole z czerwonego piaskowca, a po obu jego stronach znajdowały się orły z brązu oparte na niższych cokołach z tablicami pamiątkowymi.

Odsłonięcia monumentu 31 lipca 1927 r. dokonał Prezydent Polski Ignacy Mościcki. Uroczystość ta była nie tylko poważnym przeżyciem kulturalnym i narodowym dla Bydgoszczy i szerokiej okolicy, ale wydarzeniem ogólnopolskim^[2]. Przybyły delegacje z kraju i z zagranicy, nadesłano ok. 300 depesz gratulacyjnych z różnych uczelni, towarzystw naukowych, instytucji i placówek dyplomatycznych, od szeregu znanych w świecie osobistości ze wszystkich kontynentów^[2]. Uroczystości rozpoczęła msza święta w kościele farnym, w której uczestniczył Prezydent Mościcki wraz z małżonką, zaś kazanie wygłosił ksiądz profesor Michał Kozal (późniejszy biskup i błogosławiony kościoła katolickiego, patron diecezji bydgoskiej)^[3]. W mieście pobudowano kilkanaście bram tryumfalnych, udekorowano kwiatami balkony i okna oraz wywieszono sztandary o barwach narodowych. Podczas uroczystości do Prezydenta przemawiał Józef Weyssenhoff i dr Witold Bełza, zaś część muzykalno-wokalna była kierowana przez Feliksa Nowowiejskiego^[2]. Na placu zgromadziło się 8 tys. mieszkańców oraz przeszło 100 cechów, delegacji i towarzystw ze sztandarami i chorągwiami^[3]. Po uroczystości odbył się bankiet w hotelu „Pod Orłem”, a prezydent udał się statkiem „Czajka” na tor regatowy w Brdyujściu, gdzie odbyły się międzynarodowe regaty wioślarskie^[3]. Wieczorem odbył się koncert symfoniczny w Teatrze Miejskim przy współudziale zjednoczonych chórów z Poznania i Bydgoszczy, dyrygowany przez Feliksa Nowowiejskiego^[3].

Pomnik powojenny

Pomnik zniszczyli hitlerowcy w pierwszych dniach okupacji, we wrześniu 1939 roku^[4]. Po wojnie powstał nowy Komitet Budowy Pomnika Henryka Sienkiewicza, który postawił sobie za cel obudowę monumentu^[5]. Zbiórkę funduszy rozpoczęto już w 1946 r., a uczestniczyli w niej czytelnicy „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”, młodzież szkolna i społeczeństwo miasta. Odsłonięcia tymczasowej tablicy na głazie, w miejscu dawnego pomnika, dokonał przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Kazimierz Maludziński^[5].

Nowy pomnik zlokalizowano na miejscu zniszczonego. Odsłonięcie nastąpiło 18 maja 1968 roku podczas Dni Oświaty, Książki i Prasy^[5]. Uroczystego odsłonięcia dokonał przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej - poseł Aleksander Schmidt. Autorem wykonanego z granitu monumentu jest artysta - rzeźbiarz prof. Stanisław Horno-Popławski z Gdańska^[5].

Galeria

Pomnik przedwojenny (1927-1939)
Wiosną
Jesienią
O zmierzchu
Nocą

Zobacz też

Przypisy

↑ dr Stanisław Łabendziński, Adam Lech Łańcucki, dr Kazimierz Łuczewski, dr Stanisław Peliński, Franciszek Stopa, Stanisław Woda
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Podgóreczny Józef: Pomnik Henryka Sienkiewicza z przygodami. [w.] Kalendarz Bydgoski 1968
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Perlińska Anna: Zbliża się jeszcze jeden jubileusz.. [w.] Kalendarz Bydgoski 1997
↑ ^a ^b Gliwiński Eugeniusz: Bydgoskie pomniki naszych czasów cz. 2. [w.] Kalendarz Bydgoski 1998
↑ ^a ^b ^c ^d Podgóreczny Józef: Nowy pomnik Henryka Sienkiewicza. [w.] Kalendarz Bydgoski 1969

Bibliografia

Podgóreczny Józef: Pomnik Henryka Sienkiewicza z przygodami. [w.] Kalendarz Bydgoski 1968
Podgóreczny Józef: Nowy pomnik Henryka Sienkiewicza. [w.] Kalendarz Bydgoski 1969
Perlińska Anna: Zbliża się jeszcze jeden jubileusz.. [w.] Kalendarz Bydgoski 1997
Gliwiński Eugeniusz: Bydgoskie pomniki naszych czasów cz. 2. [w.] Kalendarz Bydgoski 1998

[1] r Stanisław Łabendziński, Adam Lech Łańcucki, dr Kazimierz Łuczewski, dr Stanisław Peliński, Franciszek Stopa, Stanisław Woda

[P68-2] Podgóreczny Józef: Pomnik Henryka Sienkiewicza z przygodami. [w.] Kalendarz Bydgoski 1968

[P97-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Perlińska Anna: Zbliża się jeszcze jeden jubileusz.. [w.] Kalendarz Bydgoski 1997

[GEP-4] Gliwiński Eugeniusz: Bydgoskie pomniki naszych czasów cz. 2. [w.] Kalendarz Bydgoski 1998

[P69-5] Podgóreczny Józef: Nowy pomnik Henryka Sienkiewicza. [w.] Kalendarz Bydgoski 1969

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]