Plissa (obwód witebski)
55°13′14″N 27°57′11″E/55,220556 27,953056
.jpg) Kamienny krzyż, w tle cerkiew św. Paraskiewy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
2156 |
| Kod pocztowy |
211811 |
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
| 55°13′14″N 27°57′11″E/55,220556 27,953056
| |
Plissa[2] (biał. Пліса, Plisa; ros. Плиса, Plisa) – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, w sielsowiecie Plissa. Leży nad brzegiem jeziora Plisa u źródeł Mniuty, 21 km na północny wschód od Głębokiego. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w Podświlu (10 km).
Siedziba parafii prawosławnej pw. św. Paraskiewy[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W czasach zaborów miasteczko prywatne w gminie Plissa, w powiecie dzisieńskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. Pod koniec XIX wieku w Plisie była cerkiew parafialna, drewniana kaplica pogrzebowa, synagoga, szkoła gminna, sąd gminny. Miasteczko było siedzibą zarządu gminy. Działała fabryka sukna[4].
W latach 1921–1945 miasteczko leżało w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie dziśnieńskim w gminie Plisa. Siedziba władz gminy Plisa.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwały tu 844 osoby, 39 było wyznania rzymskokatolickiego, 498 prawosławnego, 302 mojżeszowego i 5 mahometańskiego. Jednocześnie 29 mieszkańców zadeklarowało polską, 527 białoruską, 287 żydowską a 1 inną przynależność narodową. Było tu 147 budynków mieszkalnych[5]. W 1931 w 181 domach zamieszkiwało 1040 osób[6].
Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej w Zadorożu i miejscowej prawosławnej oraz ewangelickiej. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Głębokiem i Okręgowy w Wilnie; mieścił się tu urząd pocztowy obsługujący znaczną część gminy Plisa[7].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR[8][9]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką.
Podczas okupacji hitlerowskiej, w lipcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 600 osób. 2 czerwca 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcami zbrodni byli żołnierze z Einsatzkommando 9, niemiecka żandarmeria z Głębokiego oraz białoruska policja[10].
W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR[11].
Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2019. ISBN 978-83-254-2578-4.
- ↑ Глубокское благочиние. eparhia992.by. [dostęp 2022-03-05]. (ros.).
- ↑ Plissa, miasteczko, powiat dzisieński, gmina Plissa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 265.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 67.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 18.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1295.
- ↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
- ↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1257.
- ↑ Piotr Eberhardt, Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.
- ↑ a b Дзяржаўны спiс гiсторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублiкi Беларусь [online], Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь [dostęp 2022-02-22].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Plissa, miasteczko, powiat dzisieński, gmina Plissa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 265.