Piotr Żeromski

Piotr Żeromski
	; Pobóg
Data urodzenia	1570–1580
Data i miejsce śmierci	1633 ; Kraków
Rodzice	Marcin, pisarz ziemski kaliski;
Małżeństwo	Katarzyna z Parzniewic
Administracja	starosta bydgoski; cześnik nadworny; kuchmistrz wielki koronny

Piotr Żeromski (Żeroński) herbu Pobóg (zm. w 1633 roku) – sekretarz królewski, dyplomata, starosta bydgoski, cześnik nadworny, kuchmistrz wielki koronny w 1630 roku, pisarz królewski w 1606 roku, sekretarz królewski w latach 1608-1632^[1], regent kancelarii mniejszej koronnej w 1633 roku^[2], pisarz kancelarii Jakuba Zadzika w latach 1633–1635^[3], inspektor mennicy bydgoskiej.

Życiorys

Urodził się w latach 70. XVI wieku w województwie kaliskim. Był synem Marcina, zamożnego szlachcica, posiadającego dobra w województwach: inowrocławskim i kaliskim, pisarza ziemskiego kaliskiego (1592–1611), zwolennika Zygmunta III, posła na dwa sejmy walne.

Uczęszczał do szkoły w Kaliszu. Później studiował we Włoszech i przez dłuższy czas przebywał w Rzymie. Po powrocie do kraju został sekretarzem królewskim i wysyłany był przez monarchę w różnych misjach dyplomatycznych. W 1607 r. został sekretarzem poselstwa do Turcji. Był też oratorem (mówcą) poselstwa polskiego wysłanego przez Zygmunta III do cesarza Rudolfa II w sprawie księstw rumuńskich. W 1620 r. odbył poselstwo do Zjednoczonych Prowincji i Belgii, gdzie zabiegał o pomoc w wojnie przeciw Turcji. W 1621 r. posłował do Anglii.

Poseł województwa poznańskiego i województwa kaliskiego na sejm 1621 roku^[4].

Ciesząc się uznaniem króla szybko awansował. Piastował urząd cześnika nadwornego (1621-1630), następnie kuchmistrza koronnego (od 1630 r. do śmierci). Pozycję na dworze królewskim określał nie tylko pełniony przez niego urząd, lecz także powstałe przez jego śmierć wakanse. Brał udział w sejmie koronacyjnym Władysława IV.

Piotr Żeromski był znawcą i miłośnikiem sztuki. Podczas pobytu w Belgii lub Anglii nabył w pracowni Petera Paula Rubensa obraz "Zdjęcie z krzyża"^[5], przywiózł go do Polski w 1621 i jeszcze przed swoją śmiercią ofiarował kościołowi pw. św. Mikołaja w Kaliszu, gdzie obraz spłonął w połowie grudnia 1973 r. Zmarł w Krakowie 26 marca 1633 r. Żonaty był z Katarzyną z Parzniewic.

Działalność jako starosty bydgoskiego

Związek Piotra Żerońskiego z Bydgoszczą datuje się od 1616 r, kiedy został dzierżawcą mennicy bydgoskiej. Wkrótce, po przejęciu dzierżawy tej mennicy przez holendra Jacobsona, został jej inspektorem. 23 sierpnia 1621 r. otrzymał starostwo bydgoskie, wówczas jedno z najbogatszych w Rzeczypospolitej. Urząd ten pełnił do 27 lutego 1629 r. Był dobroczyńcą kolegium jezuickiego w Bydgoszczy. W czasie rządów starościńskich Żerońskiego Bydgoszcz przeżywała okres prosperity. Miasto należało do ruchliwych gospodarczo. Dobrze prosperowała mennica. Jednak od połowy lat 20. XVII w. w życiu miasta narastać zaczęły trudności gospodarcze spowodowane „wojną o ujście Wisły” i kolejnymi wojnami.

Przypisy

↑ Wojciech Krawczuk, Pisarze kancelarii koronnych Zygmunta III Wazy, w: Studia Historyczne 1993, r. XXXVI, z. 2, s. 163.
↑ Metryka Koronna Władysława IV Wazy Sumariusz księgi MK 180 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, z lat 1633 - 1635, kanclerstwa Jakuba Zadzika. Opracował Wojciech Krawczuk, Kraków 2015, [b.n.s]
↑ Dawid Żądłowski, Sekretarze królewscy Władysława IV Wazy w kancelarii królewskiej, w: Polska kancelaria królewska między władzą a społeczeństwem, część trzecia, Warszawa 2008, s. 59.
↑ Jerzy Pietrzak, Po Cecorze i podczas wojny chocimskiej. Sejmy z lat 1620 i 1621, Wrocław 1983, s. 168.
↑ Władysław Kościelniak: Leksykon kaliski. Kalisz: Edytor, 2008, s. 215. ISBN 978-83-60579-26-8.

Bibliografia

Biskup Marian red.: Historia Bydgoszczy. Tom I do roku 1920. Warszawa-Poznań: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 1991
Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek: Bydgoski Słownik Biograficzny. Tom V. Bydgoszcz 1998. ISBN 83-85327-42-7, str. 128

[1] Wojciech Krawczuk, Pisarze kancelarii koronnych Zygmunta III Wazy, w: Studia Historyczne 1993, r. XXXVI, z. 2, s. 163.

[2] Metryka Koronna Władysława IV Wazy Sumariusz księgi MK 180 z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, z lat 1633 - 1635, kanclerstwa Jakuba Zadzika. Opracował Wojciech Krawczuk, Kraków 2015, [b.n.s]

[3] Dawid Żądłowski, Sekretarze królewscy Władysława IV Wazy w kancelarii królewskiej, w: Polska kancelaria królewska między władzą a społeczeństwem, część trzecia, Warszawa 2008, s. 59.

[4] Jerzy Pietrzak, Po Cecorze i podczas wojny chocimskiej. Sejmy z lat 1620 i 1621, Wrocław 1983, s. 168.

[5] Władysław Kościelniak: Leksykon kaliski. Kalisz: Edytor, 2008, s. 215. ISBN 978-83-60579-26-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]