Przejdź do zawartości

Pholiota

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Łuskwiak
Ilustracja
Łuskwiak nastroszony (Pholiota squarrosa)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pierścieniakowate

Rodzaj

łuskwiak

Nazwa systematyczna
Pholiota (Fr.) P. Kumm.
Führ. Pilzk. (Zwickau): 22, 83 (1871)
Typ nomenklatoryczny

Pholiota squarrosa (Vahl) P. Kumm.

Pholiota (Fr.) P. Kumm. (łuskwiak) – rodzaj grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].

Cechy charakterystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Grzyby kapeluszowe niehigrofaniczne o bazydiokarpach osiągających średnicę 5–20 cm, zwykle rosnących kępkami. Powierzchnia kapelusza łuseczkowata, w stanie wilgotnym lepka lub śluzowata, o barwie od żółtej do brązowawej, rzadko białej lub czerwonej. Trzon z pierścieniem lub strefą pierścieniową. Blaszki przyrośnięte, czasami wykrojone i zbiegające ząbkiem, dość gęste. Wysyp zarodników brązowy, rdzawoochrowy, bazydiospory przeważnie elipsoidalne, gładkie z porą rostkową lub bez. Zawsze występują cheilocystydy w postaci chryzocystyd, czasami także pleurocystydy. Skórka kapelusza typu ixocutis, rzadko cutis[2][3].

Grzyby pasożytnicze i saprotroficzne, głównie grzyby nadrzewne rozwijające się na drewnie martwych lub żywych drzew[4], ale także na innym materiale organicznym (słoma, torf, ściółka i inne odpady roślinne), czasami także grzyby koprofilne (rozwijające się na odchodach) lub grzyby wypaleniskowe (rozwijające się na miejscach po ogniskach i pożarach lasów)[2].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Takson ten utworzył Elias Fries w 1821 r. jako Agaricus trib. Pholiota. Jest to bazonim. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Paul Kummer w 1871 r.[1]

Synonimy naukowe: Agaricus ser. Derminus Fr., Agaricus trib. Flammula Fr., Agaricus trib.Pholiota Fr., Derminus (Fr.) Staude, Dryophila Quél., Flammopsis Fayod, Flammula (Fr.) P. Kumm., Gymnocybe P. Karst., Hemipholiota (Singer) Bon, Hypodendrum Paulet ex Earle, Kuehneromyces Singer & A.H. Sm., Nemecomyces Pilát, Phaeonematoloma (Singer) Bon, Pholiota subgen. Hemipholiota Singer, Ryssospora Fayod, Visculus Earle[5].

Polską nazwę (łuskwiak) podał Franciszek Błoński w 1896 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym należące do tego rodzaju gatunki opisywane były także jako bedłka, łuszczak, łuskiewnik, drobniak, pierścieniak[6].

Gatunki występujące w Polsce

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[10] Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[6] i innych[7][9][8].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-09-15].
  2. a b Błażej Gierczyk, Marek Halama, Maciej Zalas Anna Kujawa, Pholiota limonella – gatunek pomijany?, „Fragm. Flor. Geobot. Polonica”, 18 (1), 2011, s. 147–158.
  3. E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  4. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 388, ISBN 83-09-00714-0.
  5. Species Fungorum = 2012-13-02 [online].
  6. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 519–526, ISBN 83-89648-09-1.
  7. a b c d Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-14] (pol.).
  8. a b Łuskwiak cytrynowy Pholiota limonella [online], Na grzyby [dostęp 2023-12-15].
  9. a b c Pholiota (łuskwiak) [online], grzyby.pl [dostęp 2013-03-05] (pol.).
  10. Species Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05].