Peryklaz
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
MgO |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
5,5-6 |
| Przełam |
nierówny |
| Łupliwość |
doskonała (kostkowa) w jednym kierunku |
| Pokrój kryształu |
izomeryczny, zwykle w postaci sześcianów lub ośmiościanów |
| Układ krystalograficzny |
regularny |
| Gęstość |
3,56 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
biała, szara, brunatna, również żółty, zielony i czarny |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty |
Peryklaz – minerał z gromady tlenków. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
Nazwa pochodzi z języka greckiego i znaczy „odłupywać”, „odłamywać”; stanowi aluzję do charakterystycznej łupliwości minerału.
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]- Wzór chemiczny – MgO – tlenek magnezu.
- Układ krystalograficzny – regularny
- Przełam – nierówny lub muszlowy
- Barwa – bezbarwny, szarawy, biały
- Twardość – 5,5-6
- Rysa – biała
- Połysk – diamentowy
- Łupliwość – doskonała, kostkowa
Zazwyczaj tworzy kryształy izometryczne o postaci ośmiościanów lub sześcianów – wrosłe lub narosłe, drobne i rzadkie. Tworzy zbliźniaczenia. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych. W postaci kryształów - z trudem rozpuszcza się w kwasach; po sproszkowaniu – łatwo. Jest kruchy i nietopliwy. Czasami zawiera domieszki: żelaza, manganu, cynku. Ma właściwości luminescencyjne – słabe, żółtawe świecenie w bliskim UV.
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Produkt wysokotemperaturowego metamorfizmu kontaktowego dolomitów, spotykany jest też w lawach bazaltowych. Występuje w marmurach wapiennych i dolomitowych, w bombach wulkanicznych. Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: brucyt, magnezyt, oliwin.
Miejsca występowania: Czechy – Morawy, Hiszpania, Szwecja - Nordmark (w złożach rud manganu), Langban, USA – Kalifornia (Crestmore), Nowy Meksyk, Włochy – Sardynia, Sycylia, okolice Etny i Wezuwiusza (najcenniejsze okazy gemmologiczne).
W Polsce znaleziony został w kopalni magnezytu w okolicach Sobótki na Dolnym Śląsku i w okolicach Zgorzelca.
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- przezroczyste kryształy mają niekiedy zastosowanie w jubilerstwie (nadaje się im szlif fasetkowy lub kaboszonowy).
Syntetyczne okazy sprzedawane są pod nazwą lavernit.
- cenny i poszukiwany kamień kolekcjonerski.
- składnik magnezytowych materiałów ogniotrwałych, które uzyskuje się przez wypalenie i spieczenie magnezytu.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG ”Spirifer” W-wa 2005 ISBN 83-923013-0-7
- R..Duda, L.Rejl – Wielka encyklopedia Minerałów – Elipsa 2, ISBN 83-86013-00-1
- W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. ”Alma - Press” 2003 r. ISBN 83-7020-313-2
- N.Sobczak, T.Sobczak – Wielka Encyklopedia Kamieni Szlachetnych i Ozdobnych – PWN W-wa 1998, ISBN 83-01-12493-8
- Bolewski A., Manecki A.: Mineralogia szczegółowa, Wydawnictwo PAE. Warszawa 1993, ISBN 83-85636-03-X
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Galeria: – [1], [2]
- Artykuł o peryklazie