Order „Za osobiste męstwo” (ZSRR)

Order „Za osobiste męstwo”
Орден «За личное мужество»
	; Awers orderu nadawanego w ZSRR
	; Awers orderu nadawanego w Federacji Rosyjskiej
	; Baretka
Ustanowiono	28 grudnia 1988
Wielkość	średnica 45 mm
Kruszec	srebro
Wydano	ok. 629
Powyżej	Order „Znak Honoru”
Poniżej	Order Sławy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Order „Za osobiste męstwo” (ros. Орден «За личное мужество») – radzieckie odznaczenie nadawane za męstwo w czasie pokoju, ostatni z orderów ustanowionych w ZSRR.

Historia

22 sierpnia 1988 roku Prezydium Rady Najwyższej ZSRR wydała dekret o poprawie procedury przyznawania odznaczeń państwowych Związku Radzieckiego, w którym wprowadzono „Order za osobiste Męstwo”, który miał być nadawany osobą za wykazane męstwo w czasie pokoju. Statut tego odznaczenia i procedury jego nadawania opracowały Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Ministerstwo Sprawiedliwości.

28 grudnia wydano dekret Prezydium Rady Najwyższej ZSRR, który określił statut tego odznaczenia i wprowadził go do systemu odznaczeń państwowych ZSRR. Było to ostatnie odznaczenie państwowe ustanowione w ZSRR.

Po 1991 roku w związku z rozpadem Związku Radzieckiego order przestano nadawać, lecz w 1992 roku został włączony w system odznaczeń państwowych Federacji Rosyjskiej z niewielkimi zmianami w wyglądzie i tak zmieniony nadawany był do 1994 roku, po czym został on zastąpiony przez Order Męstwa.

Zasady nadawania

Zgodnie ze statutem order miał być nadawany za wykazane osobiste męstwo i odwagę przy ratowaniu życia ludzkiego, ochronie porządku publicznego i własności socjalistycznej, zwalczaniu przestępczości, klęsk żywiołowych i innych sytuacji kryzysowych, a w szczególności:

za męstwo w ratowaniu życia ludzkiego, zwalczaniu przestępstw przeciwko życiu,
za odwagę w działaniach związanych z ochroną porządku publicznego, ochroną własności socjalistycznej, zatrzymywaniem przestępców oraz ujawnianiem grup przestępczych, jeżeli to związane było z dużym ryzykiem dla własnego życia i zdrowia,
za męstwo i odwagę wykazaną podczas klęsk żywiołowych, pożarów, wypadków, katastrof i innych sytuacji kryzysowych lub usuwania ich skutków, o ile działania te były wykonywane w warunkach stałego zagrożenia życia lub zdrowia lub znacznych strat materialnych i duchowych,
dla innych bezinteresownych czynów dokonanych w poczuciu obywatelskiego obowiązku, w okolicznościach które zagrażały życiu osoby, która tego czynu dokonała.

Pierwsze nadanie tego orderu miało miejsce 3 lutego 1989 roku i otrzymała go Natalia Jefimowa, nauczycielka ze szkoły w Ordżonikidze, która wykazała się odwagą w czasie ataku terrorystów na autobus szkolny, ratując swoim działaniem 31 uczniów. Ostatnie nadania orderu miało miejsce dekretem z dnia 28 października 1994 roku.

Łącznie w okresie od 1989 do 1994 roku nadano 529 orderów dla obywateli ZSRR i Federacji Rosyjskiej oraz około 100 dla cudzoziemców.

Opis odznaki

Odznaka orderu wykonana jest ze srebra i ma postać pięcioramiennej gwiazdy o średnicy 45 mm, wysokości 48 mm i szerokości 44,5 mm. Ramiona gwiazdy tworzą pozłacane promienie. Gwiazda umieszczona jest we wieńcu; z lewej strony wieniec wykonany jest z liściu dębu, a z prawej z liści laurowych. W środkowej części gwiazdy umieszczona jest tarcza pokryta białą emalią. Wewnątrz tarczy znajduje się owalne wgłębienie niepokryte emalią, a w nim pozłacany napis ЗА ЛИЧНОЕ МУЖЕСТВО (pol. „Za osobiste męstwo”). Powyżej niego znajduje się pięcioramienna gwiazda pokryta czerwoną emalią z sierpem i młotem, a poniżej napisu została umieszczona szarfa, pokryta również czerwoną emalią, z napisem CCCP (pol. „ZSRR”).

Rewers orderu jest gładki, znajduje się na nim jedynie nazwa wytwórni oraz numer odznaczenia.

W orderze nadawanym w latach 1992–1994 w Federacji Rosyjskiej usunięto z szarfy napis CCCP, pozostałe elementy orderu są identyczne.

Order zawieszony był na pięciokątnej blaszce obciągniętej wstążką koloru czerwonego o szerokości 24 mm, po bokach znajdują się po trzy paski koloru białego o szerokości 1 mm.

Bibliografia

Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918–1991. T. 1. Ворон, 1996, s. 249-251. (ros. • ang.).
Маргарита Изотова, Татьяна Царёва: Ордена и медали России и СССР. Rostów nad Donem: Владис, 2010, s. 519-521. ISBN 978-5-9567-0960-3. (ros.).

Tytuły honorowe	Bohater Związku Radzieckiego (Złota Gwiazda) Bohater Pracy Socjalistycznej (Medal Sierp i Młot) Matka-bohater
Ordery	Order „Zwycięstwo” Lenina Rewolucji Październikowej Czerwonego Sztandaru Suworowa Kutuzowa Bohdana Chmielnickiego Aleksandra Newskiego Uszakowa Nachimowa Wojny Ojczyźnianej Czerwonej Gwiazdy Sławy Czerwonego Sztandaru Pracy „Znak Honoru” Przyjaźni Narodów „Za służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR” Sławy Pracy „Za osobiste męstwo” Macierzyńska sława”
Medale	„Za pracowniczą dzielność” „Za pracowniczą wybitność” „Weteran pracy” „Za Odwagę” Za zasługi bojowe” Uszakowa Nachimowa „Partyzantowi Wojny Ojczyźnianej” „Za wyróżnienie w ochronie granic państwowych ZSRR” „Za wyróżnienie w służbie wojskowej” „Weteran Sił Zbrojnych ZSRR” „Za umacnianie braterstwa broni” „Za obronę Leningradu” „Za obronę Moskwy” „Za obronę Odessy” „Za obronę Sewastopola” „Za obronę Stalingradu” „Za obronę Kijowa” „Za obronę Kaukazu” „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego” „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za zwycięstwo nad Japonią” „Za zdobycie Budapesztu” „Za zdobycie Królewca” „Za zdobycie Wiednia” „Za zdobycie Berlina” „Za wyzwolenie Belgradu” „Za wyzwolenie Warszawy” „Za wyzwolenie Pragi” „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Za odbudowę przedsiębiorstw metalurgii żelaznej południa” Za odbudowę kopalni węgla Donbasu” „Za rozwój dziewiczych ziem” Za budowę Bajkalsko-Amurskiej Magistrali” „Za przekształcenie Nieczarnoziemów RFSRR” „Za rozwój zasobów mineralnych i rozwój kompleksu nafto-gazowego Zachodniej Syberii” „Za wybitną służbę w ochronie porządku publicznego” „Za odwagę w pożarze” „Za ratowanie tonących” 100-lecia urodzin Lenina „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” 70 lat Sił Zbrojnych ZSRR” „50 lat radzieckiej milicji” 800-lecia Moskwy 250-lecia Leningradu 1500-lecia Kijowa Macierzyństwa „Za nienaganną służbę”
Inne	Odznaka za rany

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe