Przejdź do zawartości

Ogorzałka wełnista

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ogorzałka wełnista
Ilustracja
Pęd z kwiatem i liśćmi
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

ślazowce

Rodzina

ślazowate

Rodzaj

ogorzałka

Gatunek

ogorzałka wełnista

Nazwa systematyczna
Ochroma pyramidale (Cav. ex Lam.) Urb.
Synonimy
  • Ochroma bicolor Rowlee
  • Ochroma concolor Rowlee
  • Ochroma grandiflorum Rowlee
  • Ochroma lagopus Sw.
  • Ochroma obtusum Rowlee[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Drzewo
Szkielet kadłuba modelu samolotu wykonany z listewek balsy

Ogorzałka wełnista, balsa (Ochroma pyramidale) – gatunek drzewa z rodziny ślazowatych z monotypowego rodzaju ogorzałka Ochroma[5]. Występuje w lasach Ameryki Południowej i Środkowej oraz na Karaibach[3]. Jest często uprawiany wzdłuż atlantyckich wybrzeży Ameryki Południowej.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Drzewo o niemal walcowatej koronie, dorastające do 15 m.
Liście
Jajowo-sercowate, o drobno ząbkowanych brzegach
Kwiaty
Duże (średnica 6-10 cm), pojedyncze, zapylane przez nietoperze (chiropterogamia). Mają skórzasty, lejkowaty, 5-dzielny kielich, bladordzawą 5-płatkową koronę, 1 słupek i 5 zrośniętych pręcików.
Owoce
Wydłużona torebka wypełniona licznymi nasionami otoczonymi puchem.

Cechy drewna balsy

[edytuj | edytuj kod]

Cechą charakterystyczną drewna balsy jest jego mała gęstość. Drewno bardzo miękkie i bardzo lekkie (40 – 180 kg/m³). Dwukrotnie lżejsze od korka. Jednocześnie jest dość mocne i sprężyste. Dla porównania w tabelce zestawiono gęstości drewna popularnych drzew.

Drewno Gęstość kg/m³
balsa 40 – 180, śr. 110
korek 210 – 350, śr. 280
bambus 300 – 400, śr. 350
brzoza 540 – 780, śr. 660
dąb 700 – 1000, śr. 850

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Uzyskuje się z niego bardzo lekkie białe drewno o tej samej nazwie (balsa). Nazwy balsa używa się również do określenia różnego rodzaju tratw (m.in. Kon-Tiki), wykonywanych z surowej (nie wysuszonej) balsy, bambusa, trzciny, używanych przez boliwijskich Indian. W zależności od miejsca (w przekroju pnia) wycięcia, wykazuje różną twardość. Części położone najbliżej środka pnia, bardzo miękkie, wykorzystuje się jako materiał wypełniający lub izolacyjny. Na elementy konstrukcyjne stosuje się tylko deseczki i listwy wycięte z części zewnętrznej pnia. Dzięki małej gęstości, jest niezastąpionym materiałem do budowy modeli latających i pływających. W modelarstwie z balsy wykonuje się wręgi (żeberka), fragmenty pokrycia płatów, stateczniki, części pokrycia kadłubów itp.

Z drewna balsowego wykonywane są:

Drewno balsy twardej jest także surowcem do produkcji lignostonu, z którego wykonywane są czółenka do krosien tkackich.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-19] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-24].
  4. Ochroma pyramidale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Ochroma Sw.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-04].