ORP Korsarz
 ORP Korsarz | |
| Klasa | |
|---|---|
| Historia | |
| Stocznia | |
| Wodowanie |
1936 |
 Polska
| |
| Nazwa |
Pilot V |
| Wejście do służby |
1936 |
 III Rzesza
| |
| Nazwa |
L-5 |
| Wejście do służby |
1939 |
| Wycofanie ze służby |
1945 |
 Marynarka Wojenna (PRL)
| |
| Nazwa |
ORP Korsarz |
| Wejście do służby |
8 kwietnia 1945 |
| Wycofanie ze służby |
28 sierpnia 1946[1] |
 Polska
| |
| Nazwa |
Pilot 4 |
| Wejście do służby |
1946 |
| Wycofanie ze służby |
1977 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność | |
| Długość | |
| Szerokość |
4,78 m |
| Zanurzenie | |
| Napęd | |
| silnik spalinowy Scania o mocy 120 KM[2] inne dane: Bolinder o mocy 130 KM[3] | |
| Prędkość |
9 węzłów[4] |
| Załoga | |
ORP Korsarz – polski okręt pomocniczy w służbie Marynarki Wojennej w latach 1945-1946; w okresie międzywojennym służył jako cywilny kuter pilotowy Pilot V, a po 1946 roku jako Pilot 4. Stał się pierwszą jednostką pływająca powojennej Marynarki Wojennej PRL i w ten sposób urósł do roli symbolu[4], mimo że był tylko jednostką pomocniczą i służył do celów gospodarczych.
Historia i przebieg służby
[edytuj | edytuj kod]Jednostka o konstrukcji drewnianej (dębowej)[2] zbudowana została w 1936[4] w Stoczni Gdyńskiej dla Urzędu Morskiego w Gdyni jako kuter pilotowy „Pilot V”. Stanowił nieznacznie różniącą się jednostkę bliźniaczą zbudowanego wcześniej kutra „Pilot IV”, zaprojektowanego w Polsce[5]. Projekt (o numerze 145) opracował zespół pod kierunkiem inż. Willego Dobrzyńskiego[2][6]. Koszt jednostki wynosił 115 tysięcy zł[2]. W czasie wojny używany był dalej przez Niemców jako kuter pilotowy L 5[5].
Po wyzwoleniu Gdyni został 7 kwietnia 1945 r. odnaleziony w porcie na Oksywiu w stanie nieuszkodzonym przez 1 Samodzielny Morski Batalion Zapasowy[7]. Jednostka została następnie wcielona do służby jako zalążek Marynarki Wojennej pod nazwą ORP „Korsarz”[a]. Banderę podniesiono 8 kwietnia 1945 r. o godz. 13 w Gdyni[7]. Pierwszym dowódcą został mat Roman Radziejewski (który jako pierwszy wszedł na pokład kutra)[2].
ORP "Korsarz" służył przede wszystkim do celów łącznikowych, transportowych i strażniczych, zapewniając też komunikację z Helem. 6 lipca 1945 r. jego załoga brała udział w ratowaniu osób ocalałych z katastrofy holownika „Krab”, który wraz z holowaną barką wszedł na minę[8][4][2]. Z braku innych jednostek, służył także czasem do celów reprezentacyjnych[5]. 15 grudnia 1945 r. kuter wraz z kolejnymi jednostkami (w tym ORP "Batory") utworzył Oddział Okrętów Pomocniczych i Przystani[2].
Z końcem sierpnia 1946 r. został zwrócony Głównemu Urzędowi Morskiemu[9][b]. Otrzymał wolną nazwę „Pilot 4” i był dalej używany w swojej pierwotnej roli kutra pilotowego[5]. W 1957 roku został wyposażony w nowy silnik Mac Laren Ricardo o mocy 160 KM[5]. Służył w porcie w Gdyni do 1977 roku[5].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Załoga początkowo chciała jednostkę nazwać "Pirat", ale zastępca ds. politycznych 1 SMBP por. mar. Henryk Malinowski zaproponował nazwę "Korsarz".
- ↑ W starszych publikacjach wskazywano daty zwrotu jednostki Urzędowi Morskiemu w kwietniu 1946 (S. Kierzkowski) lub lipcu 1946 (Huras i Twardowski 2002 ↓, s. 212-213)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Robert Rochowicz. Jednostki pływające Marynarki Wojennej w latach 1945–1949. Część 2. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2013 (136), s.30
- ↑ a b c d e f g h i j Kierzkowski 1987 ↓
- ↑ a b c d Huras i Twardowski 2002 ↓, s. 230.
- ↑ a b c d e Jan Piwowoński, Flota spod biało-czerwonej, Adam Werka (ilustr.), Brunon Nowicki (oprac.), Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989, s. 241, 341, ISBN 83-10-08902-3, OCLC 834682944.
- ↑ a b c d e f Huras i Twardowski 2002 ↓, s. 212-213
- ↑ Huras i Twardowski 2002 ↓, s. 211.
- ↑ a b Robert Rochowicz. Kronika Polskiej Marynarki Wojennej 1944-1946. „Morza, Statki i Okręty”. 2/1996, s. 25, lipiec-wrzesień 1996
- ↑ Ryszard Leszczyński. Katastrofa holownika „Krab”, czyli największy dramat morski w dziejach Gdyni. „Nautologia”. 154, s. 21-35, 2017. Polskie Towarzystwo Nautologiczne. ISSN 0548-0523.
- ↑ Robert Rochowicz. Jednostki pływające Marynarki Wojennej w latach 1945-1949. Część 1. „Morze, Statki i Okręty”. 6/2013(135). s. 28
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Bohdan Huras, Marek Twardowski: Księga statków polskich: 1918-1945. T. 4. Gdańsk: Polnord, Oskar, 2002. ISBN 83-86181-78-8.
- Stanisław Kierzkowski. ORP „Korsarz”. „Żołnierz Polski”. Nr 15/1987, 1987-04-12.