Ożanka czosnkowa
Wygląd
![]() | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
ożanka czosnkowa |
Nazwa systematyczna | |
Teucrium scordium L. Sp. pl. 2:565. 1753 |
Ożanka czosnkowa (Teucrium scordium L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Obszar zwartego zasięgu obejmuje Afrykę Północną (Maroko, Tunezja, Etiopia), niemal całą Europę oraz znaczną część Azji (Azja Zachodnia, Syberia, Chiny, Pakistan, Kazachstan)[3]. W Polsce średnio pospolity[4]. Rośnie na nizinach[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Teucrium_scordium_kz26.jpg/180px-Teucrium_scordium_kz26.jpg)
- Łodyga
- Owłosiona, do 70 cm wysokości.
- Liście
- Podługowate, tępe, karbowane lub ząbkowane, siedzące, w nasadzie obejmujące łodygę.
- Kwiaty
- Grzbieciste, zebrane w 2-6-kwiatowe, oddalone od siebie nibyokółki. Przysadki dłuższe od kwiatów. Kielich dzwonkowaty, owłosiony. Ząbki kielicha jednakowe, kończyste. Korona kwiatu pozornie jednowargowa, jasnopurpurowa, długości 8-10 mm[6].
- Owoc
- Rozłupnia; rozłupki siatkowato dołkowane, długości około 1 mm.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bylina, hemikryptofit. Rośnie na podmokłych łąkach i w rowach. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
Zmienność
[edytuj | edytuj kod]Gatunek zróżnicowany na 4 podgatunki[7]:
- Teucrium scordium subsp. glabrescens (Murata) Rech.f. - występuje w Afganistanie i Pakistanie
- Teucrium scordium subsp. scordioides (Schreb.) Arcang. - rośnie od północno-zachodniej Afryki i południowo-wschodniej Europy na zachodzie po Chiny na wschodzie
- Teucrium scordium subsp. scordium - występuje od środkowej Europy na zachodzie po Chiny na wschodzie
- Teucrium scordium subsp. serratum (Benth.) Rech.f. - rośnie w Afganistanie, Iranie, Pakistanie i Himalajach
Zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[8] w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia: V). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię NT (bliski zagrożenia)[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-01-02].
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
- ↑ World Checklist of Selected Plant Families [dostęp 2013-12-14].
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
- BioLib: 41017
- EoL: 2894350
- EUNIS: 174902
- Flora of China: 200020475
- Flora of North America: 200020475
- FloraWeb: 5888
- GBIF: 7308040
- identyfikator iNaturalist: 245990
- IPNI: 460713-1
- NCBI: 1132410
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-203381
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:460713-1
- Tela Botanica: 67436
- identyfikator Tropicos: 17603520
- CoL: 55XSF