Niszczyciele typu T53R
.jpg) Tartu (D635) | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1955 rok |
| Planowane okręty |
6 |
| Zbudowane okręty |
6 |
| Okręty w służbie |
0 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 2750 t |
| Długość |
128,6 m |
| Szerokość |
12,7 m |
| Zanurzenie |
5,4 m |
| Napęd |
2 turbiny parowe Rateau o mocy łącznej 63 000 KM, 4 kotły wodnorurkowe, 2 śruby napędowe |
| Prędkość |
34 węzły |
| Zasięg |
5000 mil morskich/18 w |
| Załoga |
347 |
| Uzbrojenie |
6 armat uniwersalnych kalibru 127 mm w dwudziałowych wieżach (3xII) |
T53R – typ francuskich niszczycieli, zbudowanych po II wojnie światowej w liczbie 5 jednostek, rozwinięcie typu T47 (Surcouf).
Historia
[edytuj | edytuj kod]Z II wojny światowej francuska marynarka wojenna (Marine nationale) wyszła z dużymi stratami, pozostając z niejednolitą zbieraniną ocalałych i otrzymanych od sojuszników okrętów. Mimo zniszczeń wojennych i kryzysu gospodarczego, rząd francuski w ramach budżetu na 1949 rok zdecydował o rozbudowie floty w oparciu o własne projekty i stocznie.
Pierwszym powojennym typem francuskich niszczycieli był typ T47, opracowany na przełomie lat 40. i 50. i zbudowany w dużej serii 12 jednostek. Już w trakcie ich budowy opracowano nieco ulepszony typ, o nieco większych możliwościach zwalczania okrętów podwodnych, oznaczony T53R. Zamówiono następnie budowę 5 jednostek tego typu, w ramach budżetu z 1953, których budowę rozpoczęto w 1954. Jako pierwszy wszedł do służby „Duperre” – 8 października 1957, pozostałe w 1958. Budowano je w 4 stoczniach: Stoczni Marynarki Wojennej w Lorient, pozostałe w Stoczni Marynarki Wojennej w Breście, Ateliers et Chantiers de Bretagne w Nantes i Forges et Chantiers de la Gironde. Okręty te początkowo klasyfikowane były jako eskortowce przeciwlotnicze, a po wejściu do służby jako eskortowce eskadrowe (Escorteur d'Escadre).
| Nazwa (znak taktyczny) | Położenie stępki, stocznia | Wodowanie | Wejście do służby | Wycofanie ze służby |
|---|---|---|---|---|
| Duperré (D633) | listopad 1954, Lorient | 23. 06. 1956 | 8. 10. 1957 | 1992 |
| Le Bourdonnais (D634) | wrzesień 1954, Brest | 15. 10. 1955 | 3. 03. 1958 | 1976 |
| Forbin (D635) | sierpień 1954, Brest | 15. 10. 1955 | 1. 02. 1958 | 1981 |
| Tartu (D636) | listopad 1954, Nantes | 2. 12. 1955 | 5. 02. 1958 | 1979 |
| Jauréguiberry (D637) | wrzesień 1954, F.C. Gironde | 5. 11. 1955 | 15. 07. 1958 | 1977 |
Opis
[edytuj | edytuj kod]Okręty te były podobnie jak typ T47 przede wszystkim przeznaczone do osłony grup okrętów i konwojów przed atakami lotnictwa, okrętów nawodnych i okrętów podwodnych, dlatego miały silne uzbrojenie główne w postaci 6 amerykańskich armat uniwersalnych kalibru 127 mm w opracowanych we Francji dwudziałowych wieżach. Uzbrojenie artyleryjskie uzupełniało 6 armat przeciwlotniczych 57 mm na licencji szwedzkiego Boforsa. Główną różnicą w stosunku do typu T47 było zastąpienie 6 wyrzutni torped przeciw okrętom podwodnym przez wyrzutnię rakietowych bomb głębinowych Bofors, umieszczoną na ciągłej nadbudówce rufowej. Uzbrojenie torpedowe przeciw okrętom nawodnym stanowiło 6 wyrzutni torped (jedna potrójna na każdej z burt), podobnie jak w T47. Architektura okrętów była typowa dla niszczycieli przedwojennych i z pierwszych lat powojennych, z uskokiem pokładu dziobowego na ok. 1/3 długości i dwoma smukłymi kominami na śródokręciu, z charakterystycznymi dla francuskich okrętów kołpakami. W porównaniu z T47 zmieniono kształt nadbudówki dziobowej i zastosowano zakryte główne stanowisko dowodzenia, w celu polepszenia ochrony przed broniami masowego rażenia. Na dziobie znajdowała się jedna wieża artylerii głównej, za nią na nadbudówce wieża dział plot, pozostałe dwie wieże artylerii głównej znajdowały się w dwóch poziomach na rufie, a dwie wieże artylerii plot – na śródokręciu, w linii poprzecznej. Kadłub dzielił się na 15 przedziałów wodoszczelnych. Siłownia była w układzie eszelonowym – przedziały kotłów oddzielone przedziałem turbin i za nimi przedział drugiej turbiny, w celu zwiększenia przeżywalności okrętu. W stosunku do typu T47 ulepszeniu podlegało także wyposażenie elektroniczne.
Dalszym rozwinięciem niszczycieli typu T53R był pojedynczy niszczyciel typu T56 „La Galissonnière”.
Służba
[edytuj | edytuj kod]W odróżnieniu od typu T47, okręty typu T53R nie przechodziły większych modernizacji.
Jedynie „Duperré” został w 1967 przeznaczony na okręt doświadczalny, do badania możliwości stworzenia okrętu dowodzenia siłami przeciwpodwodnymi. Ostatecznie w latach 1972-1973 okręt został przebudowany na niszczyciel rakietowy dowodzenia siłami ZOP. Z okrętu zdjęto całą artylerię, instalując nową pojedynczą armatę uniwersalną 100 mm w wieży na dziobie. Między kominami zainstalowano 4 wyrzutnie pocisków przeciwkrętowych MM38 Exocet. Za sródokręciem zamontowano nową powiększoną nadbudówkę, mieszczącą m.in. pojedyncze wyrzutnie torped przeciw. Na rufie umieszczono lądowisko dla śmigłowca Westland Lynx i sonar holowany.
W 1973 „Forbin przebudowano do roli okrętu szkolnego – towarzyszącego krążownikowi śmigłowcowemu „Jeanne d’Arc”. Zdjęto wówczas dziobową wieżę 57 mm i rufową 127 mm, instalując na rufie lądowisko dla śmigłowca. Pozostałe uzbrojenie pozostało bez zmian.
2 lutego 1959 „Tartu” przechwycił polski statek „Wisła” podejrzany o przerzut broni powstańcom z Frontu Wyzwolenia Algierii (FLN).
Okręty wycofano ze służby w latach 1976-1981, a „Duperré”, będący ostatnim aktywnym okrętem typu, 1 czerwca 1992.
Część niszczycieli wycofanych ze służby zostało zatopionych jako okręty-cele podczas ćwiczeń marynarki francuskiej: „La Bourdonnais” w maju 1982 pociskami rakietowymi SM39 Exocet okrętu podwodnego „Ouessant”, „Jauréguiberry” 30 maja 1986 pociskami MM40 Exocet, „Tartu” 9 grudnia 1998 pociskami Exocet, AS30 i bombami samolotów oraz korwet „LV Lavallée” i „Cdt L'Herminier”, a także „Duperré”.
Wyposażenie elektroniczne
[edytuj | edytuj kod]- radar dozoru ogólnego DRBV 22A (na drugim maszcie)
- radar dozoru nawodnego i nawigacyjny DRBV 31
- radar wysokościomierz DRBI 10B (na pierwszym maszcie)
- 2 radary kierowania artylerii DRBC 30
- dziobowa stacja hydrolokacyjna podkilowa DUBV 1B (później DUBV 24)
- stacja hydrolokacyjna DUBA 1B
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Robert Rochowicz: „Niszczyciele o zmiennym obliczu” w: nowa Technika Wojskowa nr 5/2005
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]okręty pokrewne: niszczyciele typu T47, „La Galissonnière” typu T56
porównywalne okręty: typ Forrest Sherman, typ Holland, typ Friesland, typ Hamburg, projekt 30bis (Smiełyj), projekt 56 ('Kotlin'),