Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Dubnie
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Republika związkowa | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Eparchia | |
| Typ monasteru |
męski |
| Obiekty sakralne | |
| Cerkiew |
Podwyższenia Krzyża Pańskiego |
| Data budowy |
XV w. |
| Data zamknięcia | |
| Data zburzenia |
po II wojnie światowej |
Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego – męski klasztor prawosławny w Dubnie, funkcjonujący od XIV lub od I połowy XV w. do likwidacji w II połowy XX wieku.
Dokładna data powstania klasztoru nie jest znana. Najprawdopodobniej funkcjonował on już w I połowie XV w., a z pewnością w kolejnym stuleciu[1]. Monaster znajdował się na terenie ordynacji Ostrogskich i był jedną z kilku mniszych wspólnot ufundowanych przez tę rodzinę[2]. Antoni Mironowicz wymienia klasztor wśród najważniejszych ośrodków prawosławnego życia mniszego na Wołyniu w XVI w.[3]. Po śmierci Janusza Ostrogskiego w 1620 obszar ten przeszedł w ręce Zasławskich[1]. Monaster przyjął unię w 1626, gdy jego przełożonym był Kasjan Sakowicz[1].
W okresie przynależności Wołynia do Imperium Rosyjskiego klasztor bazyliański przestał istnieć. Cerkiew od 1795 do 1822 pełniła funkcje świątyni parafialnej[4], zaś w 1861 kompleks zabudowań klasztornych ponownie przeszedł we władanie mnichów prawosławnych[4]. W 1882 wzniesiono na jego terenie nową cerkiew Podwyższenia Krzyża Pańskiego[2]. W 1890 władze rosyjskie przekazały monasterowi majątek skasowanego klasztoru karmelitańskiego w Dubnie[2]. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę pozostał w rękach prawosławnych i funkcjonował w ramach diecezji wołyńskiej PAKP. Jego zabudowania zostały jednak uszkodzone w czasie I wojny światowej, co sprawiło, że we wspólnocie mogło przebywać tylko dziesięciu mnichów, a klasztor stał się de facto filią ławry Poczajowskiej – nawet obowiązki przełożonego pełnił każdorazowo jej namiestnik[2]. Monaster utrzymywał się z prowadzenia gospodarstwa rolnego i ofiar wiernych. Jego sytuacja materialna była trudna, ponadto przez całe dwudziestolecie międzywojenne klasztor procesował się o swoją ziemię m.in. z zakonem karmelitów[2].
Monaster został zlikwidowany przez władze stalinowskie po II wojnie światowej, gdy Wołyń znalazł się w granicach Ukraińskiej SRR. Został całkowicie zburzony, miejsce po nim upamiętnia jedynie krzyż[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c S. Horin, ДУБЕНСЬКІ ВОЗНЕСЕНСЬКИЙ,СПАСО-ПРЕОБРАЖЕНСЬКИЙ І ХРЕСТОВОЗДВИЖЕНСЬКИЙ МОНАСТИРІ (ДО СЕРЕДИНИ XVII СТ.)
- ↑ a b c d e Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 132–134. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ Mironowicz A.: Kościół prawosławny w Polsce. Białostockie Towarzystwo Historyczne, 2006, s. 223. ISBN 83-60456-02-X.
- ↑ a b Pawluczuk U. A.: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 30. ISBN 978-83-7431-127-4.
- ↑ Radziukiewicz A.. Dusza boli serce płacze. „Przegląd Prawosławny”. 2 (308), luty 2011. ISSN 1230-1078.