Misecznica grabowa

Misecznica grabowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	miseczniaki
Rząd	misecznicowce
Rodzina	misecznicowate
Rodzaj	misecznica
Gatunek	misecznica grabowa
	Nazwa systematyczna
	Lecanora carpinea (L.) Vain.; Meddn Soc. Fauna Flora fenn. 14: 23 (1888)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Misecznica grabowa (Lecanora carpinea (L.) Vain.) – gatunek grzybów z rodziny misecznicowatych (Lecanoraceae)^[1]. Ze względu na symbiozę z glonami zaliczany jest do porostów^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lecanora, Lecanoraceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy gatunek ten opisany został w 1753 r. przez Karola Linneusza jako Lichen carpinus (porost grabowy). W 1888 r. Edvard August Vainio przeniósł go do rodzaju Lecanora, nadana przez niego nazwa jest uznana przez Index Fungorum^[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej^[3]:

Courtoisia angulosa (Schreb.) L. Marchand 1830
Lecanora albella subsp. angulosa (Schreb.) Cromb.
Lecanora albella var. angulosa (Schreb.) Flot. 1849
Lecanora angulosa (Schreb.) Ach. 1810
Lecanora subfusca var. angulosa (Schreb.) Link 1833
Lichen angulosus Schreb. 1771
Lichen carpineus L. 1753
Parmelia angulosa (Schreb.) Ach. 1803
Patellaria angulosa (Schreb.) Hoffm. 1796
Scutellaria angulosa (Schreb.) Baumg. 1790
Scutellaria carpinea (L.) Baumg. 1790
Verrucaria angulosa (Schreb.) Hoffm. 1796

Nazwa polska według opracowania W. Fałtynowicza^[2].

Charakterystyka

Plecha heteromeryczna, skorupiasta, cienka, gładka, słabo pomarszczona lub brodawkowata. Może być jednolita, lub popękana, często posiada jaśniejsze przedplesze. Powierzchnia o barwie białawej, szarej lub jasno szarozielonkawej. Urwistki nie występują^[4]^[5].

Reakcje barwne: K + żółty, C + pomarańczowy do pomarańczowo-czerwony, P- lub P + jasnożółty^[5].

Owocniki skupione lub rozproszone, zazwyczaj dość liczne. Są to okrągłe, lub nieregularnie tępo-kanciaste apotecja lekanorowe o średnicy 0,5-1 (1,5) mm. Mają płaskie lub nieco wypukłe tarczki o barwie bladocielistej, jasnobrunatnej lub ciemnobrunatnej. Charakterystyczną cechą jest ich białawe lub niebieskawe oprószenie. Brzeżki apotecjów gładkie lub karbowane, cienkie lub dość grube, trwałe, o jasnoszarej barwie^[4]. Hypotecjum bezbarwne, bez kropli oleju, hymenium bezbarwne. Rdzeń ma grubość 35–80 μm, występują w nim glony protokokkoidalne i liczne, drobne kryształki, które pod wpływem KOH rozpuszczają się^[5].

Powstające w apotecjach askospory są jednokomórkowe, bezbarwne, elipsoidalne, proste i mają rozmiar (9-) 12-14 (-14,5) × (5.5-) 6-7.5 (-8,5) μm, a ich ściana ma grubość poniżej 1 μm. Pyknidy nie występują. W jednym worku powstaje po 8 askospor^[5].

Kwasy porostowe: atranorin, chloroatranorin, eugenidol, sordidol^[5].

Najbardziej podobna jest misecznica jaśniejsza (Lecanora chlarotera), która również rośnie na drzewach liściastych i ma białą lub białoszarą plechę. Odróżnia się większymi apotecjami, które nie są oprószone, jak u misecznicy grabowej^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje głównie na półkuli północnej. W Ameryce Północnej i Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, podano też jego występowanie na Syberii i w Maroku. Na półkuli południowej opisano występowanie tego gatunku tylko w Nowej Zelandii^[6]. W Polsce gatunek pospolity na terenie całego kraju^[4].

Rośnie na korze drzew w miejscach świetlistych, głównie na drzewach przydrożnych i rosnących pojedynczo, rzadko w lasach^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
↑ ^a ^b Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
↑ Species Fungorum. [dostęp 2015-02-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2014-08-02].
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-02-05].

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).

[faltynowicz-2] Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.

[sf-3] Species Fungorum. [dostęp 2015-02-05]. (ang.).

[wojciak-4] Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.

[herbaria-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2014-08-02].

[6] Discover Life Maps. [dostęp 2015-02-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]