Przejdź do zawartości

Mikrusek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mikrusek
Microcebus
É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1828[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – mikrusek karłowaty (Microcebus myoxinus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

lemurowe

Rodzina

lemurkowate

Rodzaj

mikrusek

Typ nomenklatoryczny

Lemur pusillus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1795 (= Lemur murinus J.F. Miller, 1777)

Synonimy
Gatunki

24 gatunki – zobacz opis w tekście

Mikrusek[8] (Microcebus) – rodzaj ssaka z rodziny lemurkowatych (Cheirogaleidae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Madagaskarze[9][10].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 8,4–14 cm, długość ogona 10–17,4 cm,; masa ciała 31–68 g[11]. Microcebus ma miękką i krótką sierść w kolorze szarym lub rudo-brązowym. Podbrzusze ma kolor biały. Miejsce ich występowania to m.in. lasy deszczowe.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1828 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire w podręczniku swojego autorstwa o tytule Cours de l’histoire naturelle des mammifères[1]. Na gatunek typowy Geoffroy Saint-Hilaire wyznaczył (oznaczenie monotypowe) mikruska myszatego (M. murinus).

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Microcebus: gr. μικρος mikros „mały”; κήβος kēbos „długoogoniasta małpa”[12].
  • Scartes: gr. σκαρτης skartēs „skoczek”[13]. Gatunek typowy: Lemur murinus J.F. Miller, 1777.
  • Gliscebus: łac. glis, gliris „popielica”; κήβος kēbos „długoogoniasta małpa”[14]. Gatunek typowy: Lemur murinus J.F. Miller, 1777.
  • Myscebus (Myocebus): gr. μυς mus, μυος muos „mysz”; κήβος kēbos „długoogoniasta małpa”[15]. Gatunek typowy: Myscebus palmarum Lesson, 1840 (= Lemur murinus J.F. Miller, 1777).
  • Azema: J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy zwyczajowej[6][16]. Dunkel i współpracownicy w 2012 roku podjęli poszukiwania znaczenia nazwy w literaturze opublikowanej około 1870 roku. Nazwę tę znaleźli w brytyjskiej komedii The Palace of Truth autorstwa W.S. Gilberta, której premiera odbyła się 19 listopada 1870, prawie półtora tygodnia przed datą widniejącą na wstępie manuskryptu Graya, także opublikowanego w Londynie. W komedii jedna z postaci nosi imię Azema, więc autorzy doszli do wniosku, że Gray oglądał komedię i stworzył nazwę rodzajową na podstawie imion jej bohaterów[17]. Gatunek typowy: Cheirogaleus smithii J.E. Gray, 1842 (= Gliscebus rufus Lesson, 1840).
  • Murilemur: łac. mus, muris „mysz”; rodzaj Lemur Linnaeus, 1758 (lemur)[18]. Gatunek typowy: Lemur murinus J.F. Miller, 1777.

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Opisany w 2006 roku Microcebus mittermeieri (mikrusek miedziany) jest obecnie (2023) uważany za młodszy synonim M. lehilahytsara[19][20][21]. Do rodzaju należą następujące gatunki[22][23][9][8]:

  1. Wariant pisowni Myscebus Lesson, 1840.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b É. Geoffroy Saint-Hilaire: Cours de l’histoire naturelle des mammifères. Paris: Pichon et Didier, 1828, s. 24. (fr.).
  2. W. Swainson: On the Natural History and Classification of Quadrupeds. London: Longman, Rees, Orme, Brown, Green, & Longman, and John Taylor, 1835, s. 352, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).
  3. Lesson 1840 ↓, s. 216.
  4. Lesson 1840 ↓, s. 214.
  5. J.A. Wagner. Bericht über die Leistungen in der Naturgeschichte der Säugthiere während der beiden Jahre 1839 und 1840. „Archiv für Naturgeschichte”. 7 (2), s. 19, 1841. (niem.). 
  6. a b Gray 1870 ↓, s. 132.
  7. Gray 1870 ↓, s. 132, 135.
  8. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 28–29. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  9. a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 134–136. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  10. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Microcebus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-01].
  11. Ch. Schwitzer, R.A. Mittermeier, E.E. Louis, Jr. & M.C. Richardson: Family Cheirogaleidae (Mouse, Giant Mouse, Dwarf and Fork-marked Lemurs). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 51–56. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
  12. Palmer 1904 ↓, s. 421.
  13. Palmer 1904 ↓, s. 621.
  14. Palmer 1904 ↓, s. 296.
  15. Palmer 1904 ↓, s. 443.
  16. Palmer 1904 ↓, s. 130.
  17. A.R. Dunkel, J.S. Zijlstra & C.P. Groves. Giant rabbits, marmosets, and British comedies: etymology of lemur names, part 1. „Lemur News”. 16, s. 66–67, 2012. ISSN 1608-1439. 
  18. Palmer 1904 ↓, s. 435.
  19. D. Schüßler, M.B. Blanco, J. Salmona, J. Poelstra, J.B. Andriambeloson, A. Miller, B. Randrianambinina, D.W. Rasolofoson, J. Mantilla-Contreras, L. Chikhi, E.E. Louis Jr., A.D. Yoder & U. Radespiel. Ecology and morphology of mouse lemurs (Microcebus spp.) in a hotspot of microendemism in northeastern Madagascar, with the description of a new species. „American Journal of Primatology”. 82 (9), s. e23180, 2020. DOI: 10.1002/ajp.23180. (ang.). 
  20. J.W. Poelstra, J. Salmona, G.P. Tiley, D. Schüßler, M.B. Blanco, J.B. Andriambeloson, O. Bouchez, C.R. Campbell, P.D. Etter, P.A. Hohenlohe, K.E. Hunnicutt, A. Iribar, E.A. Johnson, P.M. Kappeler, P.A. Larsen, S. Manzi, J.M. Ralison, B. Randrianambinina, R.M. Rasoloarison, D.W. Rasolofoson, A.R. Stahlke, D.W. Weisrock, R.C. Williams, L. Chikhi, E.E. Louis, Jr., U. Radespiel & A.D. Yoder. Cryptic Patterns of Speciation in Cryptic Primates: Microendemic Mouse Lemurs and the Multispecies Coalescent. „Systematic Biology”. 70 (2), s. 203–218, 2021. DOI: 10.1093/sysbio/syaa053. (ang.). 
  21. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Microcebus lehilahytsara Roos & Kappeler in Kappeler, 2005. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
  22. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-02]. (ang.).
  23. Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 86–88. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]