Przejdź do zawartości

Manuel Rosenthal

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Manuel Rosenthal
Ilustracja
Manuel Rosenthal, 1920
Data i miejsce urodzenia

18 czerwca 1904
Paryż

Pochodzenie

francuskie

Data i miejsce śmierci

5 czerwca 2003
Paryż

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, dyrygent

Odznaczenia
Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Manuel Rosenthal (ur. 18 czerwca 1904 w Paryżu[1][2], zm. 5 czerwca 2003 tamże[1]) – francuski kompozytor i dyrygent.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Studiował w Konserwatorium Paryskim u Jules’a Boucherita (skrzypce) i Jeana Hurégo (kontrapunkt i fuga)[1][2], uczył się też kompozycji u Maurice’a Ravela[1][2]. Początkowo dyrygował orkiestrami kinowymi[1], profesjonalną karierę rozpoczął w 1928 roku z Concerts Pasdeloup w Paryżu[1][2]. Występował z Orchestre Symphonique de Paris, w latach 1933–1939 i ponownie 1944–1946 był szefem orkiestry Office de radiodiffusion-télévision française[1]. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku został zmobilizowany i służył w piechocie, w latach 1940–1941 przebywał w niewoli niemieckiej[2]. Po zwolnieniu działał we francuskim ruchu oporu[2].

W latach 1948–1951 przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdzie wykładał w College of Puget Sound w Tacoma, a także dyrygował Seattle Symphony Orchestra[1][2]. W kolejnych latach przebywał w Argentynie i na Kubie, w 1960 roku wrócił do Paryża[1]. W 1962 roku objął katedrę instrumentacji w Konserwatorium Paryskim[1][2]. Od 1964 do 1967 roku dyrygował orkiestrą w Liège[1][2]. W 1986 roku w Seattle Opera poprowadził kompletny cykl Pierścień Nibelunga Richarda Wagnera[2].

Opublikował prace Satie, Ravel, Poulenc: An Intimate Memoir (Madras-Nowy Jork 1987), Musique dorable (Paryż 1994) oraz Ravel: Souvenirs de Manuel Rosenthal (Paryż 1995)[2]. Odznaczony został komandorią Legii Honorowej[2].

Wybrane kompozycje

[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • Sérénade (1927)
  • Les Petits Métiers (1933)
  • Jeanne d’Arc (1934–1936)
  • Saint François d’Assise (1936–1939)
  • Musique de Table (1941)
  • Noce Villageoise (1941)
  • Symphonie de Noël (1947)
  • Aesopi Convivium na skrzypce, fortepian i orkiestrę (1947–1948)
  • Magic Manhattan (1948)
  • Symfonia in C (1949)
  • Offenbachiana (1953)
  • Rondes Françaises (1955)
  • Aeolus na kwintet dęty i smyczki (1968)
  • Deux Etudes en Camaïeu na smyczki i kotły (1969)
  • Le Temple de Mémoire (1975)

Utwory kameralne

  • Sonatina na 2 skrzypiec i fortepian (1923)
  • Saxophone-Marmelade na saksofon altowy i fortepian (1929)
  • Trois pièces d’après Nadermann na harfę i 6 instrumentów (1937)
  • Les Soirées du Petit Juas na kwartet smyczkowy (1942)
  • Juventas na klarnet, 2 skrzypiec, altówkę i wiolonczelę (1988)

Utwory fortepianowe

  • Valse des Pêcheurs à la Ligne (1927)
  • Huit Bagatelles (1924)
  • 6 caprices (1926)
  • La Belle Zélie na 2 fortepiany (1928)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Cinq Chansons Juives na sopran lub tenora i orkiestrę (1925)
  • Chansons d’Monsieur Bleu na mezzosopran i orkiestrę (1932–1934)
  • Trois Mêlodies na mezzosopran lub tenora i orkiestrę (1933)
  • oratorium Saint François d’Assise na recytatora, chór i orkiestrę (1936–1939)
  • Trois Burlesques na chór i orkiestrę (1941)
  • Trois Chansons d’Amour na sopran i orkiestrę (1941)
  • Trois Précieuses na sopran i orkiestrę (1941)
  • Deux Prières pour les Temps Malheureux na baryton i orkiestrę (1942)
  • Six Chansons d’Outre-Mer na mezzosopran i orkiestrę (1942)
  • Trois Chants de Femmes Berbères na sopran, kontralt i orkiestrę (1943–1944)
  • Le Pietà d’Avignon na 4 solistów, kwartet smyczkowy i trąbkę (1943)
  • Cantata pour le Temps de la Nativité na sopran, chór i orkiestrę (1944)
  • Trois Pièces Lithurgiques na głos lub chór i orkiestrę (1944)
  • A Choeur Vaillant na chór (1952–1953)
  • Missa Deo Gratias na sopran, mezzosopran, tenora, bas, chór i orkiestrę (1953)

Utwory sceniczne

  • opera komiczna Rayon des soieries (1926–1928, wyst. Paryż 1930)
  • balet Un baiser rien ou La Folle du Logis (1928–1929, wyst. Paryż 1936)
  • komedia muzyczna Les Bootleggers (1932, wyst. Paryż 1933)
  • komedia muzyczna La Poule Noire (1934–1937, wyst. Paryż 1937)
  • balet Gaieté Parisienne (wyst. Monte Carlo 1938)
  • balet Que le diable l’emporte (1948)
  • tragedia liryczna Les Femmes au Tombeau (1956, wyst. Paryż 1957)
  • tragedia liryczna Hop, Signor! (1957–1961, wyst. Tuluza 1962)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 8. Część biograficzna pe–r. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2004, s. 460. ISBN 978-83-224-0837-7.
  2. a b c d e f g h i j k l m Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3054. ISBN 0-02-865530-3.