Mandi Koçi
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód |
fotograf |
| Współmałżonek |
Roza Koçi |
| Lata aktywności |
Mandi Koçi (ur. 17 stycznia 1912 w Voskopojë, zm. 1982 w Tiranie[1]) – albański fotograf i operator filmowy.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z rodziny rzemieślniczej. Po ukończeniu szkoły średniej w Korczy, w 1933 wyjechał do Grecji, gdzie uczył się zawodu fotografa. Po powrocie do kraju założył pierwsze w Korczy studio fotograficzne MAK[1]. W czasie włoskiej okupacji Albanii został aresztowany przez władze okupacyjne i internowany w Porto Romano k. Durrësu, a następnie w Ponzy. Po uwolnieniu w 1944 przyłączył się do ruchu oporu (ps. Maku). Był jednym z nielicznych fotografów, którzy dokumentowali działalność Armii Narodowowyzwoleńczej. W 1947 wyjechał na kurs operatorski do Belgradu (studio Zvezda), a następnie do Moskwy. Tam też wystawiał wykonane przez siebie fotografie.
Po powrocie do kraju zajął się realizacją filmów dokumentalnych. Kierował realizacją filmu Komandanti viziton Shqiperise e Mesme e te Jugut (Komendant odwiedza Środkową i Południową Albanię), pierwszego filmu dokumentalnego zrealizowanego w całości przez ekipę albańską. W 1957 był jednym z dwóch operatorów realizujących pierwszy albański film fabularny Tana[2].
W 1961 po zerwaniu stosunków Albanii ze Związkiem Sowieckim Koçi został aresztowany przez Sigurimi (jego żona Roza była Rosjanką). Sąd Okręgowy w Tiranie skazał Koçiego na 20 lat więzienia za szpiegostwo[1]. Przebywał w więzieniu w Kaushu[3]. Więzienie opuścił w 1980. Schorowany, dwa lata później zmarł w domu opieki społecznej[4].
Filmy dokumentalne
[edytuj | edytuj kod]- 1947: Komandanti viziton Shqiperise e Mesme e te Jugut (Komendant odwiedza Środkową i Południową Albanię)
- 1947: Manifestimet e 1 majit (Manifestacje 1 maja)
- 1949: Kongresi i unifikimit të rinisë (Kongres zjednoczeniowy młodzieży)
- 1949: Festivali folkloristik (Festiwal folklorystyczny)
- 1951: Shatërvani i Bashçisarajt (Fontanna Bachczysaraju)
- 1952: Kongresi i 3 i PPSH (III Kongres Albańskiej Partii Pracy)
- 1952: Rruga e lavdishme (Droga chwały)
- 1955: Pushime të gëzuara (Radosny wypoczynek)
- 1957: Festa e madhe (Wielkie święto)
- 1958: Ari i bardhë (Niedźwiedź polarny)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Operatori pioner Mandi Kocu (1912-1982) [online], kinematografia-shqiptare-sporti.com [dostęp 2021-07-02] (alb.).
- ↑ Drugim operatorem był Sokrat Musha
- ↑ “Ahmet Hoxha, after suffering for 20 years, escaping twice, the third time, together with Sali Çako, reached the border, but…” [online], memorie.al [dostęp 2024-08-14] (alb.).
- ↑ Mandi Koçi përkujtohet në AQSHF në 100-vjetorin e lindjes
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Abaz Hoxha: Enciklopedia e kinematografise shqiptare. Autore & vepra. Tirana: Toena, 2002. ISBN 99927-1-555-3. (alb.).
- Josif Papagjoni: Enciklopedi Teatri & Kinematografia Shqiptare. Tirana: Toena, 2009. ISBN 978-99943-1-456-0. (alb.).
- Mandi Koçi w bazie IMDb (ang.)
- Mandi Koçi, kameramani i tri regjimeve. mapo.al. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-02)].