Lonely Water

Lonely Water

Data premiery	1973
Kraj produkcji	Wielka Brytania
Język	angielski
Czas trwania	1 minuta 29 sekund
Reżyseria	Jeff Grant
Scenariusz	Christine Hermon
Główne role	Donald Pleasence (narracja)
Dystrybucja	Central Office of Information

Lonely Water (znany również jako The Spirit of Dark and Lonely Water) – brytyjski film krótkometrażowy będący równocześnie reklamą społeczną, wyprodukowany dla Centralnego Biura Informacji (ang. Central Office of Information (COI)). Film, ostrzegający dzieci przed niebezpieczeństwem związanym z beztroskim lub ryzykownym zachowaniem w pobliżu wody, był przez wiele lat emitowany w telewizji jako przerywnik między programami dla dzieci. Lonely Water jest uznawane za jeden z najbardziej pamiętnych i przerażających spotów. W sondażu przeprowadzonym przez BBC w 2006 roku, z okazji 60-lecia działania COI, Lonely Water zostało wybrane jako czwarty z najbardziej lubianych spotów wszech czasów i jako najwyżej ceniona produkcja. Dziesiątki komentarzy potwierdziły wpływ filmu na dzieci w latach 70..

Kontekst

Reżyserem Lonely Water był Jeff Grant, za scenariusz i produkcję odpowiadała Christine Hermon dla Illustra Films, na zlecenie COI w wyniku alarmujących statystyk dotyczących wysokiej liczby utonięć dzieci w Wielkiej Brytanii. Do innych reklam społecznych z początku lat 70. poruszających kwestię bezpieczeństwa nad wodą należały seria Charlie Says i Learn to Swim z udziałem Rolfa Harrisa, skierowane odpowiednio do młodszych widzów i rodziców. Jednakże docelowym odbiorcą Lonely Water mieli być widzowie w grupie wiekowej 7–12 lat, a film był mroczniejszy – występowała w nim przerażająca postać bez twarzy, odziana w czarną szatę z kapturem oraz narracja Donalda Pleasence’a, którego ostatnie słowa „I'll be back... back... back...” z efektem echa miały, pół-żartem, straszyć całe pokolenia brytyjskich uczniów. Według notatki Katy McGahan dla Brytyjskiego Instytutu Filmowego (ang. British Film Institute, BFI) Lonely Water „niesamowicie przywołuje Nie oglądaj się teraz Nicolasa Roega” i „odgrywa destylowany horror, przedstawiający groźny ton i efekty specjalne zwykle zarezerwowane dla kinowych filmów szokujących”.

Fabuła

Kamera ukazuje zamgloną połać wody z licznymi przewróconymi drzewami i gałęziami, nad którą unosi się tajemnicza postać. „Jestem duchem mrocznej i samotnej wody: gotów uwięzić nieostrożnych, lubiących się popisywać, głupców...”, intonuje lektor, „...a to jest rodzaj miejsca, w którym możesz się mnie spodziewać. Lecz nikt nie spodziewa się mnie tutaj. Wygląda to zbyt zwyczajnie” – w chwili gdy ukazuje się grupa dzieci bawiących się na błotnistym brzegu mrocznego stawu. Chłopiec, będący na śliskim brzegu, próbuje z pomocą patyka wydobyć piłkę nożną. „Jednakże staw jest głęboki. Chłopiec popisuje się... brzeg jest śliski”, stwierdza duch, zbliżając się od tyłu w momencie gdy dziecko wpada do wody.

„Nierozważnym jest jeszcze łatwiej”, zauważa duch widząc innego chłopca łowiącego ryby z sadzawki, wychylającego się nad lustrem wody i równocześnie trzymającego się gałęzi. „Ta gałąź jest słaba, zgniła; nigdy nie utrzyma jego ciężaru”. Gałąź ostatecznie łamie się i chłopiec wpada do sadzawki, a duch pojawia się wśród trzcin.

W następnym ujęciu widoczny jest znak „Niebezpieczeństwo – zakaz pływania”. „Tylko głupiec zignorowałby to, lecz kolejny rodzi się co minutę”. Brzeg jeziora jest pełen rdzewiejących odpadów, natomiast dalej od brzegu występują niewidoczne pułapki. Chłopiec postanowił popływać i po tym jak wpadł w tarapaty rozpaczliwie macha. „Jest to idealne miejsce na wypadek”. Chłopiec zostaje dostrzeżony przez grupę dzieci, która znajduje olbrzymi kij celem pomocy mu w wydostaniu się z wody. „Wrażliwe dzieci!”, woła zirytowany duch, którego szata opada na ziemię, „Nie mam nad nimi mocy!” Chłopiec zostaje uratowany. Dziewczynka zostaje poproszona o „przyniesienie tej rzeczy i owinięcie go w nią”. Podnosi szatę, którą po chwili wyrzuca z obrzydzeniem do wody (wypowiadana przez nią kwestia brzmi „Urgh... ’orrible fing!” w silnym akcencie londyńskim). Podczas gdy szata tonie w wodnej głębi, duch wypowiada swe słynne ostatnie słowa, pełne echa: „Jeszcze powrócę!” (ang. I’ll be back!).

Produkcja

Scenariusz do Lonely Water został napisany przez Christine Hermon dla COI i przekazany Jeffowi Grantowi do reżyserii. Grant, przypominając sobie chwilę otrzymania scenariusza, stwierdził „Przeczytałem go i poczułem się nieco zaskoczony. Zniknęły pochlebstwa Rolfa Harrisa, który niedawno pojawił się w reklamie społecznej nakłaniającej dzieci do nauki pływania. Ta reklama wydobywała mrok; miała straszyć”. Przyjęto, że COI było „nieodpowiedzialne” i „lekkomyślne” z tak przerażającym scenariuszem, choć Grant chwalił kreatywną swobodę jaką miał będąc reżyserem – „coś o co częściej musiałeś walczyć”.

Lonely Water kręcono przez dwa dni kilka mil na północ od Londynu. Początkowe trudności związane z filmowaniem dotyczyły rozwiewania się dymu w określonym kierunku, budową drewnianej platformy, na której miał stać duch oraz hałas przelatujących samolotów ze względu na bliskość portu lotniczego Heathrow. W scenie z widocznymi zardzewiałymi samochodami i kuchenkami, specjalnie dostarczonymi na potrzeby produkcji, można usłyszeć samoloty.

Odbiór

Wielu widzów zrozumiało przekaz filmu i nie pływało w niebezpiecznych wodach dla własnego bezpieczeństwa lub ponieważ film tak bardzo ich przeraził, że już nigdy nie zdecydowali się pływać.

W kulturze masowej

W 2020 roku spot pojawił się w nagraniu „Curse of the Commercials” w programie internetowym Nostalgia Critic. Autor programu żartobliwie stwierdza, iż spot nie jest tak bardzo straszny jak reklama społeczna dotycząca narkotyków z gościnnym udziałem Lou Albano z The Super Mario Bros. Super Show.

Linki zewnętrzne

• Lonely Water w bazie IMDb (ang.)
• Lonely Water do obejrzenia w The National Archives (ang.)