Leonard Sowiński (poeta)
Leonard Sowiński (ur. 7 listopada 1831 w Berezówce (parafia Kumanowce) w powiecie lityńskim[1][2], zm. 23 grudnia 1887 w Stetkowcach na Wołyniu) – polski poeta, historyk literatury i tłumacz, działacz polityczny.
Zdaniem Piotra Chmielowskiego:
…Siłą słowa grzmiącego stojąc ponad Romanowskim, dorównał Kornelowi Ujejskiemu, czystością języka przewyższał go, lecz z powodu braku miększego, rzewniejszego uczucia, nie osiągnął jego popularności[3].
Ojciec Leonarda, Jan, był polskim szlachcicem. Matka, Pelagia Pawlicka[3] była prawosławna, z włościan południoworuskich. Sowiński wspomina, że jego ojciec przed nabyciem majątku ziemskiego w Berezówce długie lata był nauczycielem muzyki na Podolu, m.in. w domu podkomorzego Boreyki w Pikowie. Jednym ze zdolniejszych uczniów Jana był jego brat (a stryj Leonarda) Wojciech. Leonard kończył szkołę powiatową na zamku w Międzybożu a gimnazjum w Żytomierzu[1].
W latach 1847–1855 studiował w Kijowie, gdzie zakończył kurs historyczno-filologiczny oraz studiował medycynę. Cały rok 1857 spędził w podróży zagranicznej. Po powrocie był korespondentem Kuriera Wileńskiego[1]. W 1862 za przewodzenie postępowym studenckim organizacjom narodowym został skazany na sześć lat wygnania w Kursku (m.in. za agitowanie do podpisywania petycji o przyłączenie Podola do Królestwa Kongresowego). Od 1868 przebywał w Warszawie. W 1873 ukazała się powieść tragiczna „Na Ukrainie”, ale nie zyskała rozgłosu. Dzięki wydanemu w Wilnie w latach 1874-1878 czterotomowemu „Rysowi dziejów literatury polskiej” Leonard Sowiński (współautorem był Aleksander Zdanowicz) zyskał wśród współczesnych opinię jednego z najwybitniejszych historyków literatury polskiej[4]. W 1878 w Poznaniu ukazały się dwa tomy poezji lirycznej pióra Sowińskiego[5]. Jednym z jego dodatkowych zajęć było tłumaczenie obcojęzycznych poematów, m.in. „Hajdamaków” Tarasa Szewczenki.
Wybrane utwory
[edytuj | edytuj kod]
- „Widziadła” – cykl sonetów (Kijów, 1859);
- „Z życia” – fragmenty poematu (Kijów, 1861);
- „Petro” – poemat, przedrukowany w Bibliotece Mrówki nr 9
- „Na Ukrainie” – dramat (Poznań, 1857),
- „Na rozstajnych drogach” – powieść (1871).
- „Poezje” – wiersze, dwa tomy, (1871);
- „Satyra” – poemat (1859, wydany 1871);
- „Szkolne wspomnienia” (1885),
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Леонард Совинский : Киевская старина №6, 188
- ↑ Berezówka (2), wieś w powiecie lityńskim guberni podolskiej, (...) tu urodził się Leonard Sowiński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 143.
- ↑ a b Michał Rolle, Z minionych stuleci, Lwów 1908
- ↑ Mała encyklopedia powszechna PWN, Warszawa 1959.
- ↑ Tygiel Kultury, Konrad Tatarowski, „Tragiczne biografie”, 4/6 2005. tygielkultury.eu. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-25)]..