László Lékai

László Lékai

Kardynał prezbiter
Virescit succisa Odcięta odrasta
Kraj działania	Węgry
Data i miejsce urodzenia	12 marca 1910 Zalalövő
Data i miejsce śmierci	30 czerwca 1986 Budapeszt
Miejsce pochówku	bazylika Ostrzyhomska
Arcybiskup Esztergom
Okres sprawowania	1976–1986
Prymas Węgier
Okres sprawowania	12 lutego 1976–30 czerwca 1986
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	28 października 1934
Nominacja biskupia	8 lutego 1972
Sakra biskupia	16 marca 1972
Kreacja kardynalska	24 maja 1976 Paweł VI
Kościół tytularny	S. Teresa al Corso d’Italia
Odznaczenia

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	16 marca 1972
Konsekrator	József Ijjas
Współkonsekratorzy	József Cserháti József Bánk
Konsekrowani biskupi László Tóth 1976 László Paskai 1978 Ferenc Rosta 1978 István Bagi 1979 Izidor István Marosi 1979 Gyula Szakos 1979 Gellért Belon 1982 György Póka 1982 József Szendi 1982
Współkonsekrowani biskupi Endre Gergely Kovács 1975 Iván Pálos 1975 Kornél Pataky 1975

László Lékai (ur. 12 marca 1910 w Zalalövő, zm. 30 czerwca 1986 w Budapeszcie) – węgierski duchowny katolicki, kardynał, arcybiskup Ostrzyhomia i prymas Węgier w latach 1976–1986.

Życiorys

László Lékai urodził się we wsi Zalalövő w komitacie Zala w rodzinie garncarza i zduna. Przyszły prymas uczęszczał do gimnazjum w Nagykanizsa, a następnie do gimnazjum pijarów w Veszprém, gdzie po maturze zgłosił się do seminarium duchownego Davidicum. Od 1928 był studentem Collegium Germanicum et Hungaricum w Rzymie. 28 października 1934 został w Rzymie wyświęcony na kapłana. Studia teologiczne ukończył 28 października 1934, uzyskując tytuł doktora. Początkowo był wikariuszem w miejscowości Ukk, a potem został przełożonym do spraw oświatowych w seminarium duchownym Davidicum w Veszprém, gdzie od 1937 był również profesorem. Jednocześnie z rozwiązywaniem coraz trudniejszych zadań diecezjalnych ks. László Lékai pozostawał proboszczem w Balatonlelle.

Ksiądz Lékai często jeździł do sąsiadującej z Balatonlelle miejscowości Balatonboglár, gdzie był gościem proboszcza dra Béli Varga oraz polskiego gimnazjum. Niejeden raz przyjeżdżał tu w towarzystwie hrabiny Erzsébet Szapáry, ks. prałata Miklósa Beresztóczyego, sekretarza Instytutu Polskiego Zdzisława Antoniewicza, dra Józefa Antalla seniora, prezesa polskiego Komitetu Obywatelskiego Henryka Sławika, dyrektora Instytutu Polskiego Zbigniewa Załęskiego i innych. Polskiemu gimnazjum w Balatonboglár do końca wojny udzielał dużej pomocy organizacyjnej, finansowej i moralnej, mobilizując do tej ważnej dla niego sprawy wielu innych księży i to nie tylko z diecezji vesprémskiej. Fakt ten nie pozostał w tajemnicy przed hitlerowcami.

W 1944 ks. László Lékai został radcą biskupim i proboszczem w Murakeresztúr. W latach 1944–1948 był już sekretarzem biskupa, m.in. w latach 1944–1945 Józsefa Mindszentyego. Kilka dni po zajęciu Węgier przez III Rzeszę razem z biskupem Mindszentym ks. László Lékai został uwięziony przez Gestapo w jednym z najsurowszych więzień na Węgrzech – w Sopronkőhida, skąd uwolniono ich dopiero w lipcu po interwencji regenta Miklósa Horthyego. Po przewrocie Szálasiego 27 listopada 1944 roku ks. Lékai i biskup Mindszenty znów zostali uwięzieni w Sopronkőhida.

Po zakończeniu działań wojennych ks. László Lékai wrócił do swojej parafii w Balatonlelle i do wcześniejszych obowiązków kurialnych. Po uwięzieniu kardynała Mindszentyego ks. Lékai został odsunięty na bok i z kurii biskupiej w Veszprém wrócił do Balatonlelle. Po latach oceniano w prasie: „potrafił znaleźć wspólne słowo z każdym wiernym i dlatego ludzie tłumnie przychodzili do niego ze swoimi troskami”. W 1972 został mianowany administratorem apostolskim diecezji veszprémskiej, a wkrótce po tym jej koadiutorem i biskupem tytularnym Girus Tarasii. Wtedy uruchomił wydział korespondencyjny Akademii Teologicznej w Budapeszcie.

12 lutego 1976 papież Paweł VI mianował bpa László Lékaia arcybiskupem budapeszteńsko-ostrzyhomskim, a 24 maja 1976 abp Lékai otrzymał kapelusz kardynalski. Jego tytularnym kościołem w Rzymie został znajdujący się poza murami kościół pod wezwaniem św. Teresy. Jako prymas abp László Lékai, mimo stałego nacisku ze strony komunistycznych władz, trzymał się linii prymasa Mindszentyego. Brał udział w obu konklawe w 1978 roku. To jemu przypadło w udziale uzyskać od papieża Pawła VI pomieszczenie w grocie pod bazyliką św. Piotra w Rzymie, gdzie dwadzieścia pięć lat później papież Jan Paweł II 8 października 1980 poświęcił kaplicę Najświętszej Pani Węgier (Magyarok Nagyasszonya Kápolna).

Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (pośmiertnie, 2010).

Bibliografia

• László Lékai [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2016-01-15]  (ang.).