Kraśnik pięcioplamek

Kraśnik pięcioplamek

Zygaena trifolii
(Esper, 1783)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	motyle
Rodzina	kraśnikowate
Podrodzina	Zygaeninae
Rodzaj	Zygaena
Gatunek	kraśnik pięcioplamek
Synonimy
Zygaena doris Meigen, 1829 Zygaena syracusia Zeller, 1847 Zygaena seriziati Oberthür, 1876 Zygaena lucida Reiss, 1924 Zygaena clorinda Bethune-Baker, 1926 Zygaena altivolans Reiss, 1936 Zygaena guandarramica Reiss, 1936 Zygaena noguerensis Reiss, 1936

Kraśnik pięcioplamek (Zygaena trifolii) – gatunek motyla z rodziny kraśnikowatych.

Opis

Motyl ten osiąga od 24 do 36 mm rozpiętości skrzydeł. Ciało ma krępe, o całkowicie czarnych patagiach i tegulach oraz pozbawione czerwonej obrączki na odwłoku. Drobno piłkowane czułki mają czarny ostatni człon. Przednie skrzydło ma długość od 14 do 17 mm, zaokrąglony wierzchołek i nieprześwitującą powierzchnię. Jego wierzch jest ciemnogranatowy, metaliczny, typowo z pięcioma czerwonymi plamami, z których trzecia i czwarta leżą blisko siebie. Znane są jednak odmiany o zlanych plamach pierwszej i drugiej oraz trzeciej i czwartej, o zlanych trzech ostatnich plamach, o wszystkich plamach szeroko połączonych lub też z dodatkową szóstą plamą. Barwa plam może być również jasnożółta bądź brunatna. Spód przedniego skrzydła pozbawiony jest czerwonej smugi. Tylne skrzydło ma tło takiej barwy jak plamy na skrzydle przednim i otoczone jest szeroką, czarną obwódką.

• 
  ♂
• 
  ♂ △
• 
  ♀
• 
  ♀ △

Samiec ma aparat kopulacyjny jak i drobną, prostokątną, pozbawioną kolców płytkę w edeagusie słabiej zesklerotyzowane niż u Zygaena lonicerae. Łożysko edeagusa cechuje się półkolistym wycięciem. Ponadto jego genitalia charakteryzuje unkus o wąsko rozstawionych, krótkich, stożkowato zakończonych wyrostkach. Samica odznacza się tylko w części silnie zesklerotyzowanym, węższym niż u Z. lonicerae, ale szerszym niż u Zygaena viciae i Zygaena osterodensis przewodem torebki kopulacyjnej. W torebce znajduje się znamię o drobnych, słabo zesklerotyzowanych kolcach rozmieszczonych na planie okrągłej plamy.

Gatunki podobne

Zygaena filipendulae, Zygaena lonicerae, Zygaena transalpina, Zygaena viciae.

Biologia i rozsiedlenie

Motyl ten preferuje wilgotne siedliska, jak podmokłe łąki i torfowiska. Zimuje w stadium gąsienicy. Imagines spotyka się od połowy czerwca do końca lipca. Gąsienice żerują od czerwca na komonicy zwyczajnej, komonicy błotnej, koniczynach, sparcecie siewnej i szyplinach.

Występuje na większości obszaru Europy. Znany z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Danii, Szwajcarii, Austrii, Polski, Czech, Słowacji, Ukrainy, Rumunii, Sycylii i północnego wybrzeża Afryki. W Polsce występuje lokalnie na terenie całego kraju z wyjątkiem Tatr.