Korek (surowiec)

Panel korkowy (z granulatu)

Korki od butelek z winem, wycinane z litej płyty

Korek od butelki z winem (wykonany z prasowanego granulatu)

Korek – nieprzepuszczalny, utrzymujący się na wodzie, elastyczny i ognioodporny materiał, otrzymywany z kory dębu korkowego (endemicznego dla Europy południowo-zachodniej i Afryki północno-zachodniej). Składa się głównie z wysyconej suberyną tkanki korkowej. Używany przede wszystkim do produkcji korków do butelek.

Obserwacje mikroskopowe korka przez Roberta Hooke'a doprowadziły do odkrycia komórki.

Pochodzenie

Około połowy rocznej produkcji korka pochodzi z Portugalii.

Na świecie jest ok. 2 200 000 hektarów lasu korkowego, z tego 32,4% w Portugalii i 22,4% w Hiszpanii. Roczna produkcja wynosi ok. 300 000 ton, w tym 52,5% pochodzi z Portugalii, 29,5% z Hiszpanii, a 5,5% z Włoch. W Portugalii w latach 60. XX w. ok. 25 % powierzchni lasów zajmowały plantacje dębu korkowego.

Przemysł korkowy jest zwykle uważany za przyjazny dla środowiska. Drzewa żyją nawet 200 lat, a korek można z nich pozyskiwać co ok. 10–12 lat. Ponadto korek jest łatwy w recyklingu. Dąbrowy z dębem korkowym dodatkowo przeciwdziałają pustynnieniu i są miejscem życia zagrożonych gatunków, np. rysia iberyjskiego.

Pozyskiwanie

Pozyskiwanie korka w południowej Hiszpanii

Korek pozyskuje się w okresie od początku maja do końca sierpnia, gdy kora łatwiej się oddziela, nie uszkadzając rośliny. Najczęściej robi się to w czerwcu i lipcu, najcieplejszych i najsuchszych miesiącach lata. Pierwszy raz robi się to, gdy drzewo ma 25–30 lat i obwód przynajmniej 60 cm. Kolejne zbiory można wykonywać co 10 lat (minimalny okres wymagany prawnie), z tym, że dopiero trzeci zbiór daje surowiec pełnowartościowy. Przy każdym kolejnym zbiorze jakość korka rośnie. Proces ten kończy się, gdy drzewo osiąga wiek 100-150 lat.

Korę oddziela się bardzo ostrą siekierą, wykonując jedno poziome cięcie dookoła rośliny i dwa-trzy pionowe. Następnie wsuwa się płaski trzonek siekiery między korę a drzewo i używa go jako dźwigni.

Surowe płaty kory przez 4 lub 5 miesięcy pozostają pod wpływem naturalnych czynników klimatycznych (temperatura, deszcz i in.), co prowadzi do zamykania się porów korka po wewnętrznej stronie kory. Następnie korę gotuje się przez ok. 40 minut, aby korek nabrał giętkości i miękkości. Po wysuszeniu może on być stosowany jako materiał do produkcji różnych wyrobów.

Wykorzystanie

Korek pokryty werniksem może być wykorzystany jako podłoga.

Elastyczność i nieprzepuszczalność korka sprawiają, że jest świetnym materiałem na korki do butelek, np. od wina czy szampana. Ok. 60% korka przetwarzane jest w ten sposób. Część korków wykonuje się również z prasowanego granulatu korkowego, powstającego jako odpad przy wycinaniu korków z płyt.

Niska gęstość pozwala na wykorzystanie go do produkcji spławików i rączek od wędek (zamiast neoprenu).

Bąbelkowa struktura i ognioodporność pozwalają na wykorzystanie go do izolacji akustycznej i termicznej ścian, podłóg i sufitów domów. Produkuje się z niego też tablice korkowe oraz materiały podłogowe. Tego rodzaju wyroby prasuje się zwykle z granulatu korkowego, uzyskiwanego z gorszej jakości materiału lub odpadów z produkcji korków.

Granulki korkowe mogą być również wymieszane z betonem. Taki beton ma niższe przewodnictwo cieplne, niższą gęstość i dobrze absorbuje energię.

Inne

Batuta z korkową rączką

Korek jest stosowany również:

• w instrumentach muzycznych, przede wszystkim dętych, aby połączyć elementy konstrukcji; z korka wykonuje się też rączki batut
• jako wypełnienie piłek do baseballu i krykieta
• wewnątrz butów dla zwiększenia komfortu, w tym lepszej izolacji cieplnej
• jako hełm korkowy

Bibliografia

• Pi i Contallé Margarida: Hongos y micotoxinas en tapones de corcho. Propuesta de límites micológicos aceptables. 2006. (hiszp.). Brak numerów stron w książce
• Cork production. www.corkfacts.com. [dostęp 2011-07-02]. (ang.).
• Instituto de Promoción del Corcho, Extremadura: strona oficjalna. www.iprocor.org. [dostęp 2011-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-08)]. (hiszp.).
• BBC.com: Urging vintners to put a cork in it. [w:] Paul Henley [on-line]. news.bbc.co.uk, 18 września 2008. [dostęp 2011-07-02]. (ang.).

Zobacz też

• Choroba korkowa wina

Linki zewnętrzne

• Cork Quality Council: strona oficjalna. [dostęp 2011-07-02]. (ang.).
• MakeItFrom.com: Wood-Based Materials: Cork. [dostęp 2011-07-02]. (ang.).
• aNarkonur: As the CORK is harvested in Sardinia / SUGHERO : come si estrae / 软木 (Film przedstawiający zbiór korka). youtube.com. [dostęp 2011-07-01].