Przejdź do zawartości

Kitież

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niewidzialne miasto Kitież, obraz Konstantina Gorbatowa z 1913 roku.

Kitież (ros. Ки́теж) – legendarne miasto położone pod wodami jeziora Swietłojar w rejonie woskriesieńskim obwodu niżnonowogrodzkiego w środkowej Rosji. Pierwsze wzmianki o mieście pojawiły się w książce Kitieżskij letopisiec anonimowego autora pochodzącej z końca XVIII wieku, powstałej prawdopodobnie wśród staroobrzędowców[1].

Legenda o Kitieżu

[edytuj | edytuj kod]

Według legendy Jerzy II Wsiewołodowicz, wielki książę Włodzimierza rządzący w początkach XIII wieku, wzniósł miasto Mały Kitież na Wołdze, w okolicach współczesnego miasta Krasnyj Chołm w obwodzie jarosławskim. Gdy po przekroczeniu rzek Uzoła, Sanda i Kierżeniec natrafił na miejsce u brzegów Swietłojaru, postanowił zbudować tam miasto Wielki Kitież[2]. Według etymologii ludowej nazwa miasta pochodzi od królewskiej posiadłości Kidieksza w pobliżu Suzdalu, złupionej przez Mongołów w 1237 roku.

Batu-chan, po podbiciu części Rusi, usłyszał o Kitieżu i nakazał swoim wojskom wyruszenie w jego kierunku. Niedługo później Mongołowie zdobyli Mały Kitież, zmuszając Jerzego do ucieczki przez lasy i przedostanie się do Wielkiego Kitieża. Jeden z więźniów wyjawił Mongołom informacje o tajemnym przejściu przez Swietłojar. Złota Orda podążyła za Jerzym, docierając do bram miasta. Ku zaskoczeniu Mongołów nie posiadało ono żadnych umocnień, a jego mieszkańcy nie zamierzali nawet się bronić, zamiast tego modlili się do Boga, prosząc o zbawienie. Mongołowie przypuścili atak, jednak chwilę później zobaczyli niezliczone fontanny wody tryskające z ziemi wokół nich. Najeźdźcy wycofali się i obserwowali, jak miasto pochłania jezioro. Ostatnią rzeczą, którą zobaczyli, była świecąca kopuła katedry z wieńczącym ją krzyżem.

Legenda dała początek licznym opowieściom, które przetrwały do czasów obecnych. Według nich tylko osoby o czystym sercu i duszy są w stanie znaleźć drogę prowadzącą do Kitieża[3]. Sama droga prowadząca nad jezioro wciąż nazywana jest Ścieżką Batu-chana (ros. Батыева тропа, Batijewa tropa). W bezwietrzną pogodę z głębi Swietłojaru dobywać mają się głosy dzwonów i śpiewów, a najbardziej pobożni mogą ujrzeć światła urządzanej w Kitieżu procesji oraz budynki na dnie jeziora. Jezioro Swietłojar nazywane jest niekiedy „rosyjską Atlantydą[4]

Kitież w sztuce

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. N.W. Ponyrko: Книга, глаголемая летописец…. Petersburg: Наука, 1997.
  2. Легенда о граде Китеже. W: Lew Dmitrijew: Памятники литературы Древней Руси: XIII век. Moskwa: Художественная литература, 1981, s. 215-217.
  3. Повесть и взыскание о граде сокровенном Китеже. W: N.W. Ponyrko: Книга, глаголемая летописец…. Petersburg: Наука, 1997.
  4. Край русской Атлантиды. Инвестиционный каталог Нижегородской области, 2007. [zarchiwizowane z tego adresu].