Kaniuk amerykański

Kaniuk amerykański
	Elanus leucurus
	(Vieillot, 1818)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	szponiaste
Rodzina	jastrzębiowate
Podrodzina	kaniuki
Rodzaj	Elanus
Gatunek	kaniuk amerykański
Synonimy
	Milvus leucurus Vieillot, 1818;
	Milvus leucurus Vieillot, 1818;
Podgatunki
	E. l. majusculus Bangs & T.E. Penard, 1920; E. l. leucurus (Vieillot, 1818);
	E. l. majusculus Bangs & T.E. Penard, 1920; E. l. leucurus (Vieillot, 1818);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kaniuk amerykański^[5] (Elanus leucurus) – gatunek średniej wielkości ptaka drapieżnego z podrodziny kaniuków (Elaninae) w rodzinie jastrzębiowatych (Accipitridae), żyjącego na zachodzie i południu Ameryki Północnej oraz w Ameryce Południowej.

Zasięg występowania

Kaniuk amerykański występuje w zależności od podgatunku^[6]^[7]:

E. leucurus majusculus – zachodnie i południowe Stany Zjednoczone od stanu Waszyngton na południe do Kalifornii i południowej Arizony, i południowy Teksas na wschód do południowej Florydy (czasami do Karoliny Południowej) oraz Meksyk; zamieszkuje także większość Ameryki Centralnej na południe do Kostaryki (podgatunek niepewny).
E. leucurus leucurus – Panama i zachodnia oraz wschodnia Kolumbia na wschód do Gujany i północnej Brazylii, na południe przez Amazonię do Argentyny (Chubut, Mendoza i Buenos Aires) oraz środkowego Chile (Valdivia i Chiloé).

Etymologia

Elanus: zob. Elanus.
leucurus: gr. λευκουρος leukouros „białoogonowy”, od λευκος leukos „biały”; -ουρος -ouros „-ogonowy”, od ουρα oura „ogon”^[8].
majusculus: łac. maiusculus „nieco większy”, od zdrobnienia maior, maioris „większy”, od formy magnus „wielki”^[9].

Morfologia

Długość ciała 35–43 cm, rozpiętość skrzydeł 88–102 cm; masa ciała 241–375 g^[6]. Ubarwieniem przypomina mewę, lecz jego kształt ciała oraz styl lotu są charakterystyczne dla jastrzębi. Większa część ich ciała jest biała, natomiast końcówki skrzydeł i ramiona mają odcień czarny.

Ekologia

Kaniuk amerykański występuje głównie na terenach podmokłych, trawiastych z rozproszonymi drzewami. Zazwyczaj nie żyje na wysokościach powyżej 1500 m n.p.m., choć odnotowano już występowanie tego gatunku w Peru, na wysokości 4200 m n.p.m. Jego pożywienie stanowią niewielkie gryzonie, rzadziej inne ptaki, duże owady oraz płazy i gady^[10].

Rozród

Gniazdo w kształcie miseczki, wyłożone delikatniejszym materiałem i umieszczone w koronie małego lub średniej wielkości izolowanego drzewa lub w krzewie. W zniesieniu 3–5 jaj, które są białe i mocno upstrzone brązowawymi kropkami i plamami. W jednym zbadanym gnieździe w Argentynie okres inkubacji wynosił 31 dni^[11].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kaniuka amerykańskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2008 roku liczebność światowej populacji szacowano na 0,5–5 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za wzrostowy^[4].

Gęstość występowania kaniuka amerykańskiego waha się od 1 pary na 100 km² do 1 pary na 1 km². W latach 30. XX wieku gatunek znajdował się na granicy wymarcia ze względu na polowania i kolekcjonowanie jaj. Aktualnie znów jest pospolity^[10].

Galeria

Kaniuk amerykański w São Paulo (Brazylia)
Kaniuk amerykański w Walnut Creek (Kalifornia)
Kaniuk amerykański podczas lotu

Przypisy

↑ Elanus leucurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b L.J.P. Vieillot: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc.. Wyd. 2. T. 20. Paris: Chez Deterville, 1818, s. „556” = 563. (fr.).
↑ O. Bangs & T.E. Penard. Two new American hawks. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 7, s. 46, 1920. (ang.).
↑ ^a ^b BirdLife International, Elanus leucurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-3 [dostęp 2018-04-11] (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Elaninae Blyth, 1851 – kaniuki (wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-15].
↑ ^a ^b R.O. Bierregaard, Jr, J.S. Marks, P. Boesman & G.M. Kirwan: White-tailed Kite (Elanus leucurus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2018-04-11]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-13]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Leucurum [dostęp 2018-04-11] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Majuscula [dostęp 2018-04-11] .
↑ ^a ^b James Ferguson-Lees, David A. Christie: Raptors of the world. Houghton Mifflin Harcourt, 2001, s. 353–355. ISBN 978-0-618-12762-7.
↑ Species account: White-tailed Kite Elanus leucurus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund, 2020. [dostęp 2020-09-15]. (ang.).

Bibliografia

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Elanus leucurus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Vieillot-2] L.J.P. Vieillot: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc.. Wyd. 2. T. 20. Paris: Chez Deterville, 1818, s. „556” = 563. (fr.).

[Bangs&Penard-3] O. Bangs & T.E. Penard. Two new American hawks. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 7, s. 46, 1920. (ang.).

[iucn-4] BirdLife International, Elanus leucurus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2017-3 [dostęp 2018-04-11] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Elaninae Blyth, 1851 – kaniuki (wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-15].

[Bierregaard&inni-6] R.O. Bierregaard, Jr, J.S. Marks, P. Boesman & G.M. Kirwan: White-tailed Kite (Elanus leucurus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2017. [dostęp 2018-04-11]. (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-13]. (ang.).

[8] The Key to Scientific Names ↓, Leucurum [dostęp 2018-04-11] .

[9] The Key to Scientific Names ↓, Majuscula [dostęp 2018-04-11] .

[Ferguson-10] James Ferguson-Lees, David A. Christie: Raptors of the world. Houghton Mifflin Harcourt, 2001, s. 353–355. ISBN 978-0-618-12762-7.

[gr-11] Species account: White-tailed Kite Elanus leucurus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund, 2020. [dostęp 2020-09-15]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]