Jezioro Żarnowieckie
 Widok z północnego brzegu | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
1,5 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
14,31 km² |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • maksymalna |
|
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie gminy Gniewino  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 54°45′46,8″N 18°03′10,8″E/54,763000 18,053000
| |
Jezioro Żarnowieckie (kaszub. Żarnowsczé Jezoro[2], niem. Zarnowitzer See[a]) – jezioro rynnowe w północnej Polsce, położone w województwie pomorskim, powiecie wejherowskim, w gminie Gniewino, na obszarze Wysoczyzny Choczewskiej[3].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Przez jezioro przepływa rzeka Piaśnica. Dno jeziora znajduje się poniżej poziomu morza (kryptodepresja).
Od 2011 roku nad Jeziorem Żarnowieckim istnieją 4 przystanie jachtowe (w Lubkowie-DPS, Brzynie, Nadolu i Lubkowie).
Dane morfometryczne
[edytuj | edytuj kod]Powierzchnia 1431 ha, długość 7,6 km, szerokość 2,6 km, maksymalna głębokość 19,4 m[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]_(cropped).jpg)
Dawna własność cystersów z Oliwy. W wiekach wcześniejszych jezioro historycznie na linii pomiędzy Prusami a Królestwem Polskim (daw. woj. pomorskie) ale także między Pomorzem a Prusami Zachodnimi (Pommerellen)[4][5][6][7][8].
Do września 1939 jezioro znajdowało się na obszarze Polski (stan na rok 1935: II RP, Województwo pomorskie, Powiat morski) przy samej granicy polsko-niemieckiej, która biegła jego północno-zachodnim brzegiem, między kamieniami granicznymi A022 a A044, granica później częściowo odchodziła na zachód zostawiając miejscowość Nadole po stronie Polski, linia graniczna wracała do brzegów w jego południowej części między kamieniami „wersalskimi” A077 a A082 przy wejściu Piaśnicy. Na północnym krańcu jeziora przy wyjściu Piaśnicy znajdował się polski posterunek straży granicznej[9]. Po roku 1945 akwen już całkowicie na obszarze Polski m.in. w woj. gdańskim[10][11].
Elektrownia
[edytuj | edytuj kod]Nad jeziorem miała powstać Elektrownia Jądrowa „Żarnowiec”, pierwsza w Polsce elektrownia jądrowa[12], ale jej budowę przerwano w 1990. Obecnie znajduje się tam największa w kraju elektrownia szczytowo-pompowa (o mocy 716 MW), uruchomiona w 1982.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 381. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ „Polsko-Kaszubski Słownik Nazw Miejscowych i Fizjograficznych” / „Pòlskò-Kaszëbsczi Słowôrz Miestnëch ë fizjografnëch Mión”, strona 111, ISBN 978-83-87258-86-3 wydanie I, Gdańsk 2006 Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie pod redakcją Andrzeja Chludzińskiego, „Kaszuby – Leksykon Geograficzny”, strona 149, ISBN 83-7326-099-4 Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002
- ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
- ↑ Karta Dawnej Polski, Arkusz XLVI C, 1:50 0000. Paryż: 1859, s. 1.
- ↑ Carte Generale et detaillee de la Pologne. Wiedeń: 1808, s. 1.
- ↑ Georg Friedrich: Nova mappa geographica Regni Poloniae, Magni Ducatus Lituaniae Regni et Ducatus Occid. Norimb: 1788, s. 1.
- ↑ Neueste Karte von ganz Preussen und Herzogthum Warschau, Pl. II. Wiedeń: 1808, s. 1. (niem.).
- ↑ Hans Prutz: Geschichte des Kreises Neustadt in Westpreußen. Gdańsk: 1872, s. 4. (niem.).
- ↑ Wejherowo, 1:100 000, Pas 29 Słup 26. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny, 1936, s. 1. (pol.).
- ↑ N-34-37-C (Wierzchucino), 1:50 000, Wojskowa Mapa Topograficzna. Warszawa: Sztab Generalny WP, 1987, s. 1. (pol.).
- ↑ N-34-37/38 (Władysławowo), 1:100 000. Wyd. 1. Warszawa: Zarząd Sztabu Generalnego WP, Państwowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 1995, s. 1. (pol.).
- ↑ Energetyka jądrowa w Polsce / Wszechnica Polskiej Akademii Nauk. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03151-5. (pol.).
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Żarnowieckie jezioro, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 744.