Jerzy Główczewski
| 1/2 zwycięstw | |
 major pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 listopada 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 kwietnia 2020 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1941–1945 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
.svg){kind=small}
Jerzy Eligiusz Główczewski (ur. 19 listopada 1922 w Warszawie, zm. 13 kwietnia 2020 w Nowym Jorku[1][2]) – polski lotnik podczas II wojny światowej, uczestnik m.in. bitwy nad Gandawą.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Syn Kazimierza i Józefy z domu Bernhard. Od 1935 r. uczył się w Prywatnym Gimnazjum Męskim Towarzystwa im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, w 1938 r. został przeniesiony do gimnazjum w Chyrowie. Po ataku ZSRR na Polskę wydostał się z kraju i przez Rumunię przedostał na Bliski Wschód. W Tel Awiwie w lipcu 1941 roku zdał egzamin maturalny i zgłosił się do służby w Polskich Siłach Zbrojnych. Został przydzielony do Brygady Karpackiej, z którą walczył w kampanii afrykańskiej[3].
Trzy lata później został przeniesiony najpierw do Wielkiej Brytanii gdzie wstąpił do Polskich Sił Powietrznych i otrzymał numer służbowy RAF 704204[4]. W zachodniej Europie jako lotnik służył w dywizjonie 308, w którym wykonał 100 lotów. Walczył między innymi w jednej z ostatnich bitew lotniczych II wojny światowej nad Gandawą, gdzie zaliczono mu zestrzelenie 1/2 samolotu Focke-Wulf Fw 190[5].
Po zakończeniu wojny wrócił do Polski. Wstąpił do Aeroklubu Warszawskiego, jednak w czerwcu 1949 roku władze odebrały mu licencję pilota. Odzyskał ją po ośmiu latach. W 1947 roku podjął studia architektonicznie na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które ukończył w 1952 roku[6]. Jako architekt uczestniczył w odbudowie Warszawy[7]. Brał udział m.in. w budowie Stadionu X-lecia[8][9].
Na początku lat 60. XX wieku wyjechał z Polski. W 1962 roku osiadł w Stanach Zjednoczonych. Był m.in. wykładowcą Uniwersytetu Stanowego w Karolinie Północnej. W Nowym Jorku pracował dla Fundacji Forda oraz Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wykładał architekturę również w Instytucie Pratta[10].
W 1964 r. wyjechał do Asuanu, gdzie powierzono mu zadanie przebudowy i modernizacji tego starożytnego miasta. W 1967 r. na skutek wojny izraelsko-egipskiej wyjechał z Egiptu, jednakże później powrócił i ukończył projekt. Aż do emerytury pracował w USA i różnych krajach arabskich[11][12]
Zmarł w Nowym Jorku 13 kwietnia 2020 roku w wieku 97 lat, a przyczyną śmierci było zarażenie wirusem SARS-CoV-2[1][13]. Jego prochy zostały przywiezione ze Stanów Zjednoczonych i spoczęły w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera nr. 160)[14][15].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyżem Walecznych – trzykrotnie[6],
- Medal Lotniczy[16].
Książki
[edytuj | edytuj kod]- Główczewski Jerzy, Moja Ameryka. Warszawa:Most ISBN 978-83-919-8398-0[17]
- Główczewski Jerzy, Ostatni pilot myśliwca. Wspomnienia. Warszawa: PWN ISBN 978-83-011-9199-3
- Główczewski Jerzy, Wojak z przypadku. Warszawa: MOST ISBN 978-83-906-3302-2
- Główczewski Jerzy, Optymista mimo wszystko. Warszawa: MOST ISBN 83-919839-2-7[17]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Nicholas Kulish, Jerzy Glowczewski, Polish Pilot in a Spitfire, Dies at 97 [online], nytimes.com, 15 maja 2020 [dostęp 2020-05-24] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (ang.).
- ↑ Klara Główczewska: Nakrolog Jerzego Eligiusza Główczewskiego. Gazeta Wyborcza. [dostęp 2023-02-13].
- ↑ Jerzy Główczewski. Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2022-04-29]. (pol.).
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 198.
- ↑ Majzner 2020 ↓, s. 72.
- ↑ a b W Nowym Jorku zmarł major Jerzy Główczewski, pilot Dywizjonu 308 [online], dzieje.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
- ↑ Zmarł major Jerzy Główczewski. Pilot słynnego Dywizjonu 308 miał 97 lat [online], PolskieRadio24.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
- ↑ "To była dla mnie sentymentalna wizyta" [online], pgenarodowy.pl, 24 maja 2010 [dostęp 2020-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
- ↑ Stadion Dziesięciolecia - sztuka.net [online], www.sztuka.net [dostęp 2024-07-04].
- ↑ Magdalena Partyła, Jerzy Główczewski nie żyje. Był pilotem Dywizjonu 308 [online], rmf24.pl, 15 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
- ↑ POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA, POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA POLECA: JERZY GŁÓWCZEWSKI - PILOT DYWIZJONU 308 [online], Polonijna Agencja Informacyjna [dostęp 2024-07-23] (pol.).
- ↑ Redakcja, Jerzy Główczewski spoczął dziś na warszawskich Powązkach. - AVIATION24.PL - CZAS NA LOTNICTWO [online], www.aviation24.pl, 27 sierpnia 2021 [dostęp 2024-07-23] (pol.).
- ↑ Ostatni polski pilot myśliwca z II wojny światowej zmarł na koronawirusa [online], wiadomosci.onet.pl, 14 maja 2020 [dostęp 2020-05-15] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
- ↑ Pogrzeb arch. Jerzego Główczewskiego | Oddział Warszawski SARP [online] [dostęp 2024-07-23] (pol.).
- ↑ Redakcja, Jerzy Główczewski spoczął dziś na warszawskich Powązkach. - AVIATION24.PL - CZAS NA LOTNICTWO [online], www.aviation24.pl, 27 sierpnia 2021 [dostęp 2024-07-23] (pol.).
- ↑ Główczewski Jerzy Eligiusz. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2022-04-28]. (pol.).
- ↑ a b Andrzej Dobosz, Wspomnienia Jerzego Głowczewskiego [online], rp.pl, 2 kwietnia 2011 [dostęp 2020-04-16] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-24] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Robert Majzner: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii 1944-1945. Organizacja i działalność bojowa. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza, 2020. ISBN 978-83-66536-26-5. OCLC 1236059646.