Jaskinia Wielka Strąka
50°09′27″N 19°45′42″E/50,157500 19,761667 Plan jaskini | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel |
prywatny |
| Długość |
11 m |
| Deniwelacja |
3,7 m |
| Wysokość otworów |
365 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
30 m |
| Ekspozycja otworów |
ku wschodowi |
| Kod |
J.Olk.I-06.62 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Zabierzów  | |
| 50°09′27″N 19°45′42″E/50,157500 19,761667
| |
| Strona internetowa | |
Jaskinia Wielka Strąka – jaskinia w skale powyżej Rozwalistej Turni w orograficznie lewym zboczu Doliny Kobylańskiej[1]. Pod względem geograficznym jest to obszar Wyżyny Olkuskiej wchodzący w skład Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej[2], administracyjnie znajduje się w obrębie wsi Kobylany, w gminie Zabierzów, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim[3].
Opis jaskini
[edytuj | edytuj kod]Jaskinia znajduje się w pobliżu szczytu Rozwalistej Turni, około 30 m nad dnem doliny. Ma spory otwór o wschodniej ekspozycji. Zaraz za nim jest niewielka salka, która na przeciwległym końcu zamienia się w coraz ciaśniejszy korytarzyk z zaciskiem. Za nim znajduje się częściowo wypełnionym głazami komin. Przeciskając się między głazami można dotrzeć do drugiego, ciasnego otworu na drugiej stronie grzbietu[1].
Jest to jaskinia krasowa utworzona w wapieniach pochodzących z jury późnej. Jej spąg przykrywa skalny rumosz zmieszany z glebą i próchnicą. Nacieki są zwietrzałe. Większa część jaskini jest widna. W pobliżu otworu wejściowego i w salce rozwijają się glony, mchy, paprocie z rodzaju zanokcica (Asplenium) i rośliny zielne. W jaskini obserwowano muchówki, ślimaki i pająki z rodzaju sieciarz (Meta)[1].
Tuż obok znajduje się w innej skałce pod okapem Schronisko Wielka Strąka, a w Rozwalistej Turni Dziupla w Rozwalistej Turni, Okap w Rozwalistej Turni i Szczelina w Rozwalistej Turni[4].
Historia poznania i eksploatacji
[edytuj | edytuj kod]Jaskinia znana była od dawna. Pierwszy raz opisał ją Gotfryd Ossowski w 1879 roku, który przeprowadził w niej badania archeologiczne. W 1880 r. sporządził pierwsze sprawozdanie z badań w jaskini. Znalazł w niej ślady zamieszkiwania przez ludzi w okresie przedhistorycznym. M.in. były to ceramika grupy malickiej i pleszewskiej (kultura lendzielska) oraz neolityczne wyroby krzemienne[1]. W 1948 r. Z. Durczewski znalazł jeszcze ceramikę kultury łużyckiej[1]. Dokumentację jaskini sporządził Kazimierz Kowalski w 1951 r.[5], ale wówczas jeszcze nie była ona w całości znana. 25 maja 2003 r. J. Nowak i M. Szot oczyścili korytarzyk z gruzu i po raz pierwszy przeszli całą jaskinię. Oni też sporządzili aktualną dokumentację i plan jaskini[1].
-
Otwór -
Salka i wejście do korytarzyka -
Widok z salki
.jpg)
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Andrzej Górny, Jakub Nowak, Jaskinia Wielka Strąka [online] [dostęp 2020-11-22].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2
- ↑ Geoportal. Mapa topograficzna i lotnicza [online] [dostęp 2020-11-22].
- ↑ Dziupla w Rozwalistej Turni, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2018-11-21].
- ↑ K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951