Jan Fryderyk Sapieha (1680–1751)

Jan Fryderyk Sapieha
	; Lis
Rodzina	Sapiehowie herbu Lis
Data i miejsce urodzenia	18 października 1680 ; Dobratycze
Data i miejsce śmierci	6 lipca 1751 ; Łysowody
Ojciec	Kazimierz Władysław Sapieha
Żona	Konstancja Radziwiłłówna
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Fryderyk Sapieha herbu Lis (ur. 18 października 1680 w Dobratyczach, zm. 6 lipca 1751 w Łysowodach) – kanclerz wielki litewski w 1735 roku, kasztelan trocki w latach 1716–1735, kasztelan miński w latach 1711–1712, referendarz litewski w latach 1706–1709, starosta brzeski w latach 1697–1751^[1].

Życiorys

Był synem Kazimierza Władysława. Po naukach pobieranych w latach 1691–1695 w Brześciu Litewskim, Lublinie i Warszawie wyjechał w dwuletnią podróż zagraniczną (1700–1702), obejmującą Berlin, Drezno, Pragę, Wiedeń, Paryż, być może także Włochy.

Po powrocie do kraju podjął karierę sejmową. W 1706 stał po stronie Stanisława Leszczyńskiego. Przebywał u jego boku do klęski Karola XII pod Połtawą. W lipcu 1709 spotkał się w Toruniu z powracającym Augustem II, u którego uzyskał amnestię dla całego domu Sapieżyńskiego. W dalszych latach kontynuował karierę sejmową, otrzymując w 1726 Order Orła Białego, a w 1729 roku stanowisko marszałka Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 27 kwietnia 1733 roku na sejmie konwokacyjnym^[2]. W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego^[3]. W czasie elekcji 1733 roku jako deputat królewski podpisał pacta conventa Stanisława Leszczyńskiego^[4]. Mimo to szybko przeszedł do stronnictwa Augusta III za obietnicę kanclerstwa wielkiego litewskiego. W 1735 roku podpisał uchwałę Rady Generalnej konfederacji warszawskiej^[5]. Kanclerstwo to otrzymał 9 listopada 1735.

10 lipca 1737 roku podpisał we Wschowie konkordat ze Stolicą Apostolską^[6].

Dużą część życia spędził w Kodniu. Z jego inicjatywy powstała Kodeńska Galeria portretów Sapieżyńskich, umieszczona w tamtejszym kościele i składająca się z 70 portretów rodu Sapiehów. Był autorem kilku prac, m.in. Historii przezacnego obrazu kodeńskiego (Toruń, 1720) i Annotacji Historycznych… (Kolonia, 1730).

Był żonaty z siostrą Michała Kazimierza Radziwiłła "Rybeńki", Konstancją. Był bezdzietny.

Jednym z jego majątków był Czarnobyl.

Przypisy

↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom II: Województwo trockie. XIV-XVIII wiek pod redakcją Andrzeja Rachuby, Warszawa 2009, s. 647.
↑ Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 31.
↑ Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 199
↑ Actum in Curia Regia Varsaviensi 1733 sub tempus moderni interregni, feria tertia in crastino festi S. Matthaei Apostoli et Evangelistae anno Domini 1733, s. 44.
↑ Uchwała Rady Generalnej Konfederacji, 1735, s. 20.
↑ Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia maximam partem nondum edita ex tabulariis Vaticanis, deprompta collecta ac serie chronologica disposita. T. 4, Ab Innocentio PP. XII usque ad Pium PP. VI 1697-1775.P.1-2, wydał Augustyn Theiner, Rzym 1864, s. 127.

Linki zewnętrzne

Jan Fryderyk Sapieha – dzieła w bibliotece Polona

[1] Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, tom II: Województwo trockie. XIV-XVIII wiek pod redakcją Andrzeja Rachuby, Warszawa 2009, s. 647.

[2] Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 31.

[3] Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 199

[4] Actum in Curia Regia Varsaviensi 1733 sub tempus moderni interregni, feria tertia in crastino festi S. Matthaei Apostoli et Evangelistae anno Domini 1733, s. 44.

[5] Uchwała Rady Generalnej Konfederacji, 1735, s. 20.

[6] Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia maximam partem nondum edita ex tabulariis Vaticanis, deprompta collecta ac serie chronologica disposita. T. 4, Ab Innocentio PP. XII usque ad Pium PP. VI 1697-1775.P.1-2, wydał Augustyn Theiner, Rzym 1864, s. 127.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]