Jan Bielawski (żołnierz)
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
od 1914 |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Jan Bielawski ps. Mikita (ur. w 1889 we wsi Ostrówka zm. w sierpniu 1915) – członek Organizacji Bojowej PPS, żołnierz I Brygady Legionów, dowódca „Oddziału Lotnego Wojsk Polskich”.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Brał czynny udział w rewolucji 1905 jako członek Organizacji Bojowej PPS, a potem Oddziału Centralnego, uczestnicząc w wielu akcjach bojowych. Ukończył szkołę bojową PPS w Krakowie. Był aresztowany przez Ochranę, ale z powodu braku dowodów został zwolniony. Po upadku rewolucji zmuszony był do emigracji z zaboru rosyjskiego do Austro-Węgier. Przebywał we Lwowie, Krakowie, Wiedniu i Budapeszcie pracując jako monter elektromechanik. W Budapeszcie uczestniczył w starciach zbrojnych z wojskiem i policją w czasie strajku powszechnego o demokratyzację prawa wyborczego w maju 1912. Za udział w walkach został aresztowany i jako cudzoziemiec musiał udać się do Wiednia.
Pogłębiał swoją wiedzę przygotowując się do walki dla Polskiej Partii Socjalistycznej prowadząc akcję propagandową wśród robotników polskich na obczyźnie. W 1913 przyłączył się do PPS-Opozycja. W przeddzień wybuchu wojny został skierowany przez władze PPS do prowadzenia akcji konspiracyjnej w Zagłębiu Dąbrowskim, gdzie podjął pracę jako elektromonter w fabryce Schona w Środuli, a następnie w Będzinie.
W sierpniu 1914 zorganizował mobilizację wśród swoich współpracowników i zameldował się w Komendzie Legionów. Został przydzielony do „oddziału beków” porucznika Tomasza Arciszewskiego przeznaczonego do prac wywiadowczo-konspiracyjnych. Wraz z Tomaszem Arciszewskim i Józefem Kobiałko został odkomenderowany na początku listopada 1914 do tworzenia wyodrębnionego z POW „Oddziału Lotnego Wojsk Polskich” do Warszawy. Po utworzeniu Oddziału i jego zaprzysiężeniu przez Tadeusza Żulińskiego pierwszym komendantem został Jan Bielawski. Jak wspominał go działacz PPS Zygmunt Zaremba:
Mikita, krępy, bystry zadzierzysty robociarz, zyskiwał sympatię od pierwszego wejrzenia. Ktoś (...) poinformował mnie o jego przeszłości w OB, usiłowałem więc zbliżyć się z nim i nawiązać dyskusję wykraczająca poza ramy zainteresowań wojennych. Wszystkie tego rodzaju próby odrzucał żartem i widać było, że ten bojowiec, na pewno socjalista z najgłębszych przekonań, teraz przedzierzgnął się w żołnierza, bez troski o zawiłe sprawy świata, szczęśliwego że ma rozkaz, który wszystko reguluje[1].
Po nieudanej akcji w lutym 1915, w Lubartowie Jan Bielawski odszedł z Oddziału. Nieznany jest jego dalszy los. Istnieje wersja, że został wysłany do Legionu Puławskiego w celu zbuntowania go i przejścia na stronę Józefa Piłsudskiego, gdzie został pojmany i rozstrzelany. Według niesprawdzonych informacji został rozstrzelany z wyroku rosyjskiego sądu polowego w dniu 31 sierpnia 1915 r.
Pośmiertnie odznaczony 19 grudnia 1930 r. Krzyżem Niepodległości z Mieczami[2], oraz Orderem Virtuti Militari IV klasy[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zygmunt Zaremba: Wspomnienia. Pokolenie przełomu. Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1983, s. 204.
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z Mieczami, Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości. Monitor Polski 1930 nr 300 poz. 423. [dostęp 2014-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-09)]. (ang.).
- ↑ Woyno. Polska Organizacja Wojskowa w Lublinie i powiecie lubelskim 1914-1918. „Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej”. 20, 1997. [dostęp 2012-01-30].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Brzozowski Władysław, Oddział Lotny Wojsk Polskich, „Niepodległość” Tom 19 nr 3 z 1939
- Leinwand Artur „Pogotowie Bojowe i Milicja Ludowa w Polsce 1917-1919”, Książka i Wiedza, Warszawa 1972
- Leon Wasilewski, Jan Bielawski, Polski Słownik Biograficzny Tom 2 z 1936
- „Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego” Tom 1, ISBN 83-05-11327-2