Józef Benda
| Data urodzenia |
ok. 1826 |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód |
Józef Szymon Benda (ur. ok. 1826, zm. 24 maja 1880)[1][2] – aktor i przedsiębiorca teatralny, dyrektor teatrów prowincjonalnych.
Kariera aktorska
[edytuj | edytuj kod]Debiutował w 1853 r. w zespole Teofila Borkowskiego. Występował w różnych zespołach teatralnych, m.in.: Teofila Borkowskiego (1853-ok. 1856, 1858-1859), Jana Piekarskiego (1860), Lucjana Ortyńskiego (1862-1863), Gustawa Zimajera (1864, 1866), Miłosza Stengla (1867), Antoniego Raszewskiego (1868-1870), Aleksandra Carmantranda (1872), Juliana Grabińskiego (1873-1875), a także w warszawskich teatrach ogródkowych: "Tivoli", "Antokol" i "Pod Lipką". W sez. 1872/1873 występował w teatrze poznańskim. Wystąpił m.in. w rolach: Majora (Damy i huzary), Geldhaba (Pan Geldhab), Dziszewskiego (Radcy pana radcy), Horodniczego (Rewizor) i Wojewody (Mazepa)[1].
Zarządzanie zespołami teatralnymi
[edytuj | edytuj kod]W 1865 wspólnie Feliksem Bendą kierował zespołem teatralnym występującym w Tarnopolu, Złoczowie, Brzeżanach i Przemyślu. Po krótkim okresie samodzielnego zarządzania zespołem teatralnym (1866-1867) połączył swój zespół z zespołem Konstantego Łobojki. Ten zespół również został szybko rozwiązany (1867). Latem 1870 r. wspólnie z Danielem Eiblem prowadził w Częstochowie zespół teatralny, którego kierownictwo przejęli obaj od Dionizego Feliksiewicza. W maju i czerwcu 1871 r. samodzielnie prowadził teatr w Częstochowie[1].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Był synem kupca. Jego braćmi byli: aktor Feliks Benda[3] oraz kompozytor i kapelmistrz Szymon Benda[4]. Jego przyrodnią siostrą była Helena Modrzejewska. Był dwukrotnie żonaty. Jego drugą żoną była aktorka teatralna Marianna z Ginterów[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Benda Józef, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 26-27.
- ↑ Józef Benda artysta dramatyczny przeżywszy lat 54 [...] d. 24 maja 1880 r. przeniósł się do wieczności, Polona : polska biblioteka cyfrowa, 1880 [dostęp 2023-01-24].
- ↑ Benda Feliks, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 26.
- ↑ Benda Szymon, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 27.
- ↑ Benda Marianna, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 27.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Józef Benda, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2023-01-24].
- nekrolog [w:] Biblioteka Cyfrowa Polona [online] [dostęp 2023-01-24]