Izaak Cylkow

Izaak Cylkow

Data i miejsce urodzenia	11 stycznia 1841 Bieżuń
Data i miejsce śmierci	1 grudnia 1908 Warszawa

Izaak Cylkow (ur. 11 stycznia 1841 w Bieżuniu, zm. 1 grudnia 1908 w Warszawie) – polski rabin i kaznodzieja, tłumacz Biblii hebrajskiej z języka hebrajskiego na polski.

Życiorys

Był synem talmudysty Mojżesza Arona Cylkowa z Bieżunia. Wzrastał w środowisku asymilatorskim i reformatorskim Warszawskiej Szkoły Rabinów, którą ukończył w 1859. Następnie przez rok studiował medycynę, lecz przerwał studia i wybrał się dzięki stypendium stowarzyszenia Lomdej-Tora do Berlina na pogłębione studia filozoficzne i teologiczne. Obronił doktorat z filozofii i z filologii semickiej na Uniwersytecie Marcina Lutra w Halle i Wittenberdze.

Po powstaniu styczniowym wrócił do Polski. W 1865 został kaznodzieją w synagodze przy ulicy Daniłowiczowskiej, gdzie wygłaszał kazania w języku polskim. Został pierwszym rabinem Wielkiej Synagogi na Tłomackiem, gdzie przemawiał podczas jej uroczystego otwarcia w 1878, nawołując do wzajemnego zrozumienia i tolerancji pomiędzy religiami. Przemówienie to wypowiedziane po polsku, wbrew rozporządzeniu władz rosyjskich, stanowiło moment zwrotny w publicznym życiu reformowanych Żydów warszawskich. W 1881 r. Chaim Zelig Słonimski wraz z Cylkowem, Ignacym Bernsteinem i Mojżeszem Moszkowskim (1826–1904) otworzyli bibliotekę w bezpośrednim sąsiedztwie Wielkiej Synagogi w Warszawie.

Przez ponad 30 lat tłumaczył na język polski żydowskie księgi wchodzące w skład Starego Testamentu. Jako pierwsze ukazało się tłumaczenie Psalmów w 1883. W 1895 ukazała się Tora (czyli tzw. Pięcioksiąg Mojżeszowy, pierwsze pięć ksiąg Starego Testamentu) w dwóch edycjach (z komentarzami i bez komentarzy). Następnie w pierwszych latach XX wieku ukazywały się dalsze księgi. Dzieło to uchodzi za pierwsze tłumaczenie Starego Testamentu opierające się przede wszystkim na wersji hebrajskiej, nie zawiera jednak ksiąg Kronik, Ezdrasza, Nehemiasza i Daniela.

Zmarł 1 grudnia 1908 w Warszawie na atak serca, choć jeszcze 22 listopada był na zebraniu Towarzystwa Higieny Praktycznej, gdzie wraz z Bolesławem Prusem, duchownymi – katolickim i ewangelickim, wszedł do jego zarządu. Nad jego ciałem wystawionym przy kazalnicy Wielkiej Synagogi na Tłomackiem przemawiali jego następca i ideowy przeciwnik Samuel Poznański oraz dr Henryk Nussbaum.

Grób Izaaka Cylkowa na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Jest pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 33 rząd 1). W pogrzebie wzięły udział rekordowe liczby ludzi, zarówno żydów jak i chrześcijan.

Przekłady

• 1914: Księga Królów
• 1913: Księga Samuela
• 1913: Księga Sędziów
• 1905: Przypowieści Salomona
• 1905: Księga Jozuego
• 1904: Księgi Pięciu Megilot
• 1903: Księga Hioba
• 1901: Księgi Dwunastu Mniejszych Proroków
• 1900: Księga Ezechiela
• 1899: Księga Jeremiasza
• 1896: Księga Izajasza
• 1895: Pięcioksiąg Mojżesza
• 1883: Psalmy

Dzięki Wydawnictwu Austeria do tej pory okazały się reprinty:

• 2006: Tora / Pięcioksiąg Mojżesza
• 2007: Księgi Pięciu Megilot
• 2008: Psalmy
• 2008: Księga Hioba
• 2009: Przypowieści Salomona
• 2009: Księga Jeremiasza
• 2010: Księga Ezechiela
• 2011: Księga Izajasza
• 2012: Księga Jozuego
• 2012: Księga Sędziów
• 2013: Księga Dwunastu Mniejszych Proroków

Bibliografia

• Marian Przedpełski, Izaak Cylkow z Bieżunia na tle swojej epoki. Bieżuńskie Zeszyty Historyczne nr 9, Bieżuń 1996. ss. 3-22 ISSN 1231-0212
• Henryk Kroszczor: Cmentarz Żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 12. ISBN 83-01-04304-0.

Linki zewnętrzne

• Izaak Cylkow, Komplet przekładów Starego Testamentu (skany wydania oryginalnego, dwujęzycznego)
• Izaak Cylkow, Przekłady Starego Testamentu (wersja tekstowa tłumaczenia polskiego)
• Przekłady biblijne Cylkowa: Tora, Psalmy, Księga Jeremiasza, Księgi Pięciu Megilot – udostępnione na stronie Stowarzyszenia Pardes – Żydowskiego portalu edukacyjnego
• Izaak Cylkow – tłumaczenia w bibliotece Polona