Ispini
Urartu w drugiej połowie IX wieku p.n.e. | |
król Urartu | |
Okres |
od 828 roku p.n.e. |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Data urodzenia |
II połowa IX wieku |
Data śmierci |
810 rok p.n.e. |
Ojciec |
Sarduri I |
Dzieci |
Menua |
Ispini, Iszpuini, Iszwuin – król Urartu w latach około 828–810 p.n.e., syn Sarduriego I. Okres panowania jego panowania zapoczątkował rozkwit państwa.
Wyprawy wojenne
[edytuj | edytuj kod]Zapoczątkowana przez Sarduriego I reforma wojskowa przyczyniła się do wzrostu w Azji Przedniej militarnej i politycznej potęgi Urartu czasów Ispieniego, które organizowało zwycięskie pochody wojenne i powiększało swoje granice. Największym sukcesem militarnym Ispiniego było przyłączenie buforowego państewka Asyrii ze stolicą w Musasirze, będącym ośrodkiem kultu bóstwa Chaldiego i centrum, kontrolującym wydobycie żelaza. Zgodnie z urartyjskimi źródłami pisanymi, żeby utrzymać tereny między Wanem a Urmią, Ispini musiał odpierać notoryczne najazdy plemion koczowniczych, napierających znad Araksa.
Reforma religijna
[edytuj | edytuj kod]Przejęcie kontroli w Musasirze wymagało przeprowadzenia w Urartu reformy religijnej, która sprzyjała umocnieniu władzy centralnej i zapoczątkowała rozkwit państwa. Czczony w Musasirze Chaldi został wyznaczony na bóstwo naczelne panteonu urartyjskiego. Na drugim miejscu znaleźli się bóg słońca Sziwini oraz bóstwo burzy i wojny Tejszeba. Od tego momentu w urartyjskich źródłach pisanych przy imieniu króla posługiwano się formułą „mocą boga Chaldiego” (analogiczny zwrot występował w źródłach asyryjskich – „mocą boga Aszura”). Dla przykładu, inskrypcja na pozostałościach kolumny znad jeziora Wan głosi:
- „Ispini, syn Sarduriego, twierdzę [...] zbudował. Mocą boga Chaldiego Ispini, syn Sarduriego, ów dom zbudował; nic tak okazałego nie było wzniesione”[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Г.А. Меликишвили, Урартские клинообразные надписи, Москва 1960.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Меликишвили Г.А., Урартские клинообразные надписи, Москва 1960.
- Пиотровский Б.Б., Ванское царство (Урарту), Москва 1959.