Eliteserien

Eliteserien
	2024
Państwo	Norwegia
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator rozgrywek	Norweski Związek Piłki Nożnej
Data założenia	1937
Założyciel	Norweski Związek Piłki Nożnej
Poprzednia nazwa	Tippeligaen (1990–2016); 1. divisjon (1963–1989); Hovedserien (1948–1962); Norgesserien (1937–1948)
Partner TV	TV2, NRK i Altibox
	Rozgrywki
Liczba drużyn	16
Zwycięzca	Mistrz Norwegii
Niższy poziom ligowy	OBOS-ligaen
Puchary	Puchar Norwegii,; Superpuchar Norwegii
	Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	Fredrikstad FK (1937/1938)
Obecny zwycięzca	Bodø/Glimt (2024)
Najwięcej zwycięstw	Rosenborg BK (26)
	Strona internetowa

Eliteserien – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich w Norwegii, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1937 roku i od samego początku zarządzana przez Norweski Związek Piłki Nożnej (NFF). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 16 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Norwegii, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do OBOS-ligaen (II ligi norweskiej).

Historia

Mistrzostwa Norwegii w piłce nożnej rozgrywane są od 1937 roku. Na początku rozgrywek Norgesserien wstępne rundy stanowiły mistrzostwa okręgów, których zwycięzcy uczestniczyły w turnieju finałowym o tytuł mistrza. W latach 1940–1946 nie była rozgrywana ze względu na okupację i II wojną światową. Od 1948 nazywała się Hovedserien, która została podzielona na dwie grupy. Od 1963 roku 1. divisjon rozgrywana systemem wiosna-jesień. Do 1972 w rozgrywkach nie brały udziału zespoły z dalekiej północy kraju, m.in. FK Bodø/Glimt. Od 1991 do 2016 nazywana była Tippeligaen. Rozgrywki Eliteserien w obecnym formacie zainaugurowano w sezonie 2017^[1].

Liga jest bardzo popularna w Norwegii, nawet pomimo krytyki mówiącej o nudzie, gdyż ponad dziesięć lat niepodzielnie rządził w niej Rosenborg, który zdobywał tytuły mistrzowskie od 1992 do 2004 roku. Dominacja klubu z Trondheim skończyła się w sezonie 2005, w którym to tytuł mistrzowski zdobyła Vålerenga Fotball.

System rozgrywek

Obecny format ligi zakładający brak podziału na grupy obowiązuje od sezonu 1961/62.

Rozgrywki składają się z 30 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2009 w lidze występuje 16 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła od 10 do 16. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1987 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Norwegii w piłce nożnej. Mistrz Norwegii kwalifikuje się do eliminacji Ligi Mistrzów UEFA. Druga oraz trzecia drużyna zdobywają możliwość gry w Lidze Konferencji Europy UEFA. Również zwycięzca Pucharu Norwegii startuje w eliminacjach do Ligi Konferencji Europy lub, w przypadku, w którym zdobywca krajowego pucharu zajmie pierwsze miejsce w lidze – możliwość gry w eliminacjach do Ligi Konferencji Europy otrzymuje również czwarta drużyna klasyfikacji końcowej. Zajęcie 2 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do OBOS-ligaen (1. divisjon), a 14. drużyna zagra w barażach o utrzymanie w najwyższej lidze z najlepszą drużyną baraży między drużynami z miejsc 3–6 OBOS-ligaen.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest na podstawie ogólnego bilansu bramkowego osiągniętego w sezonie, większej liczby bramek zdobytych, potem wyniku dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – na podstawie różnicy bramek w pojedynku bezpośrednim oraz w ostateczności z wykorzystaniem losowania.

Skład ligi w sezonie 2024

Uczestnicy poprzedniej edycji
BGL	FK Bodø/Glimt	Bodø	1
BRA	SK Brann	Bergen	2
TIL	Tromsø IL	Tromsø (Sommerlyst)	3
VIK	Viking FK	Stavanger	4
MOL	Molde FK	Molde	5
LIL	Lillestrøm SK	Lillestrøm	6
SIF	Strømsgodset IF	Drammen	7
S08	Sarpsborg 08	Sarpsborg	8
RBK	Rosenborg BK	Trondheim (Lerkendal)	9
ODD	Odds BK	Skien	10
HAM	Hamarkameratene	Hamar	11
FKH	FK Haugesund	Haugesund	12
SND	Sandefjord	Sandefjord	13
Spadek z Eliteserien 2023
VÅL	Vålerenga Fotball	Oslo (Gamle Oslo)	14
STB	Stabæk	Bekkestua, (Bærum)	15
AAL	Aalesunds FK	Ålesund	16
Awans z OBOS-ligaen 2023
FRE	Fredrikstad FK	Fredrikstad	1
KFU	KFUM Oslo	Oslo	2
po barażach
KRI	Kristiansund BK	Kristiansund	4
Oznaczenia: kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn, kolumna trzecia – siedziba klubu, kolumna czwarta – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów

Osobny artykuł: Mistrzostwa Norwegii w piłce nożnej mężczyzn.

Statystyka

Tabela medalowa

Mistrzostwo Norwegii zostało do tej pory zdobyte przez 17 różnych drużyn. 13 z nich zostało mistrzami od wprowadzenia 1. divisjon od sezonu 1963.

Stan po zakończeniu sezonu 2024.

Lp.	Klub	Miejsca na podium			Zwycięskie sezony
Lp.	Klub				Zwycięskie sezony
1.	Rosenborg BK	26	7	5	1967, 1969, 1971, 1985, 1988, 1990, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2009, 2010, 2015, 2016, 2017, 2018
2.	Fredrikstad FK	9	9	1	1937/38, 1938/39, 1948/49, 1950/51, 1951/52, 1953/54, 1956/57, 1959/60, 1960/61
3.	Viking FK	8	2	10	1957/58, 1972, 1973, 1974, 1975, 1979, 1982, 1991
4.	Molde FK	5	11	3	2011, 2012, 2014, 2019, 2022
5.	Lillestrøm SK	5	8	3	1958/59, 1976, 1977, 1986, 1989
6.	Vålerenga Fotball	5	3	5	1965, 1981, 1983, 1984, 2005
7.	FK Bodø/Glimt	4	5	1	2020, 2021, 2023, 2024
8.	SK Brann	3	8	4	1961/62, 1963, 2007
9.	Larvik Turn	3	0	0	1952/53, 1954/55, 1955/56
10.	Lyn Fotball	2	5	4	1964, 1968
11.	Strømsgodset IF	2	2	3	1970, 2013
12.	IK Start	2	1	7	1978, 1980
13.	Skeid Fotball	1	5	1	1966
14.	Stabæk IF	1	2	4	2008
15.	Moss FK	1	1	0	1987
16.	Fram Larvik	1	0	0	1949/50
16.	Freidig SK	1	0	0	1947/48
18.	Tromsø IL	0	2	4
19.	Odds BK	0	2	1
20.	Bryne FK	0	2	0
20.	Mjøndalen IF	0	2	0
22.	Kongsvinger IL	0	1	2
23.	Eik-Tønsberg	0	1	1
23.	Sparta Sarpsborg	0	1	1
25.	Steinkjer FK	0	1	0
26.	Sarpsborg FK	0	0	2
27.	Hamarkameratene	0	0	1
	FK Haugesund	0	0	1
	Sarpsborg 08 FF	0	0	1