Hans Adolf Prützmann
 Hans Prützmann (w mundurze SS-Brigadeführera) | |
 SS-Obergruppenführer
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1933–1945 |
| Formacja | |
| Odznaczenia | |
       [1]
| |
Hans-Adolf Prützmann (ur. 31 sierpnia 1901 w Tolkmicku, zm. 21 maja 1945 w Lüneburgu) – SS-Obergruppenführer, zbrodniarz hitlerowski, Wyższy Dowódca SS i Policji na okupowanych przez III Rzeszę obszarach ZSRR, organizator oddziałów Werwolfu[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Tolkmicku koło Elbląga. Był ochotnikiem Freikorpsu, brał też udział w walkach z okupującymi Zagłębie Ruhry i Nadrenię wojskami francuskimi. Do NSDAP i SS należał od 1930. Należał do rdzenia Alte Garde (jak nazywano towarzyszy partyjnych biorących udział w puczu monachijskim), numer legitymacji SS 3002.
Prützmann następnie był dowódcą SS-Standarten w Gelsenkirchen i Königsbergu (obecnie Królewiec). W 1933 został dowódcą SS-Regionu X (Stuttgart), a krótko potem dowódcą SS-Nadregionu „Südwest” (funkcję tę pełnił do 1937). Później, od 1937 do 1941 dowodził SS-Nadregionem „Nordsee”. W latach 1938–1945 zasiadał w Reichstagu. Od 1938 do 1941 Prützmann pełnił funkcję Wyższego Dowódcy SS i Policji regionu „Nordwest” z siedzibą w Hamburgu (był też przez krótki okres w 1941 dowódcą miejscowego Nadregionu SS). Od maja 1941 do maja 1945 był Wyższym Dowódcą SS i Policji w regionie „Nordost” oraz dowódcą SS-Nadregionu o tej samej nazwie.
Po agresji Niemiec na ZSRR, Prützmann 29 czerwca 1941 został powołany na stanowisko Wyższego Dowódcy SS i Policji rejonu „Ostland und Russland-Nord” z siedzibą w Rydze (funkcję tę pełnił do 1 listopada 1941 i odpowiadał za działalność Einsatzgruppen na tym obszarze). Następnie, od grudnia 1941, zastąpił Friedricha Jeckelna na stanowisku Wyższego Dowódcy SS i Policji rejonu „Russland-Süd”. W tym okresie został także dowódcą SS-Nadregionu „Ukraine”. Obie te funkcje pełnił do 1944. 29 października 1943 zostało utworzone nowe stanowisko Najwyższego Dowódcy SS i Policji dla rejonu „Ukraine”, które objął właśnie Prützmann. Podlegał mu Wyższy Dowódca SS i Policji w rejonie „Schwarzes Meer” (Morze Czarne) oraz jego własny rejon „Russland-Süd”. Prützmann sprawował tę funkcję do września 1944. Odpowiadał bezpośrednio za terror stosowany wobec ludności ZSRR.
Od czerwca 1944 do maja 1945 był oficerem łącznikowym między Wehrmachtem a SS-Führungshauptamt. W październiku 1944 (po przemówieniu Himmlera 18 października 1944) mianowano go Generalnym Inspektorem do zadań specjalnych przy Reichsführerze SS, odpowiedzialnym za koordynację działań Werwolfu[3]. Wreszcie 5 grudnia 1944 Prützmann powołany został także na stanowisko specjalnego pełnomocnika Rzeszy na Chorwację. Wielokrotnie odznaczony przez władze III Rzeszy (otrzymał m.in. Złotą odznakę NSDAP, Honorową szpadę od Reichsführera SS i Honorowy pierścień SS).
W maju 1945 dostał się do brytyjskiej niewoli. Umieszczono go w obozie jenieckim, a następnie odesłano do mieszczącego się w Lüneburgu oddziału rozpoznania szefa sztabu marszałka polnego Montgomery’ego. Wobec groźby wydania władzom radzieckim, Prützmann popełnił 21 maja 1945 samobójstwo zażywając cyjanek, unikając odpowiedzialności za swoje zbrodnie. Prützmann popełnił samobójstwo w tym samym więzieniu co Heinrich Himmler. Pilnował ich ten sam starszy sierżant o nazwisku Edwin-Austin[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Prützmann, Hans Adolf - TracesOfWar.com [online], tracesofwar.com [dostęp 2021-06-03] (ang.).
- ↑ Karol Grünberg, SS - czarna gwardia Hitlera. Książka i Wiedza 1984, s.207.
- ↑ forum dws.org.pl.
- ↑ Notatka biograficzna na www.dws-xip.pl.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrew. Ezergailis: The Holocaust in Latvia, 1941-1944: the missing center. Rīga: Historical Institute of Latvia (in association with the United States Holocaust Memorial Museum), 1996. ISBN 9984-9054-3-8.
- Gerald Reitlinger: The SS, alibi of a nation, 1922-1945. New York, N.Y.: Da Capo Press, 1989. ISBN 0-306-80351-8.
- Ernst Klee: Das Personenlexikon zum Dritten Reich. Frankfurt, M.: Fischer-Taschenbuch-Verl., 2007. ISBN 978-3-596-16048-8.
- Ruth Bettina Birn: Die höheren SS- und Polizeiführer: Himmlers Vertreter im Reich und in den besetzten Gebieten. Düsseldorf: Droste, 1986. ISBN 3-7700-0710-7.
- Der Großdeutsche Reichstag 1938.