Hallvard Devold
 H. Devold przedstawiony na rycinie | |
| Data i miejsce urodzenia |
8 listopada 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 września 1957 |
| Zawód, zajęcie |
traper, podróżnik, pracownik naukowy |
| Narodowość |
Norwegia |
| Alma Mater | |
Hallvard Ophuus Devold (ur. 8 listopada 1898, zm. 10 września 1957[1]) – norweski traper, meteorolog, podróżnik. W 1931 roku dokonał okupacji Wschodniej Grenlandii, na terenie której utworzono Ziemię Eryka Rudego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Edukacja
[edytuj | edytuj kod]W 1920 roku ukończył studia na Uniwersytecie w Oslo. W latach 1920–1922 pracował jako asystent meteorologiczny w Obserwatorium Haldde w Alta. Jego zwierzchnik, Kohler, miał zwyczaj dawać młodemu Devoldowi literaturę naukową, którą chętnie czytywał[2]. Latem 1922 roku po raz pierwszy udał się w tereny arktyczne jako pracownik techniczny przy wydobyciu węgla na Svalbardzie[2].
Quade Hoek i Jan Mayen
[edytuj | edytuj kod]Następnej zimy wziął udział w kursach telegrafii radiowej, a wiosną 1923 roku Dyrektor Instytutu Geofizycznego zatrudnił go jako asystenta meteorologii i telegrafistę radiowego w Quade Hoek, ok. 1 milę na zachód od Kings Bay, wraz z bratem Finnem Devoldem i Sverre Strømem[3]. Hallvard Devold pozostał na Quade Hoek do października 1924 roku, kiedy to stacja została zamknięta z powodów finansowych.
W latach 1925–26 Devold był kierownikiem norweskiej stacji meteorologicznej i radiowej na Jan Mayen. Wyspa była w tym czasie uznawana za ziemię niczyją, ale zaanektowali ją w imieniu Norweskiego Instytutu Meteorologicznego i umieścili kilka znaków na jej temat wokół wyspy. Znaki miały tekst: „Własność Norweskiego Instytutu Meteorologicznego”. Położyło to podwaliny pod zapewnienie Norwegii prawa do wyspy Jana Mayena w 1928 roku. Wyspa została objęta suwerennością Norwegii dekretem królewskim z 8 maja 1929 roku i stała się częścią królestwa 27 lutego 1930 roku[4].
Wschodnia Grenlandia
[edytuj | edytuj kod]
Pomagał opracować plan interwencji na Wschodnią Grenlandię, który stworzyli geolog Adolf Hoel i prawnik Gustav Smedal. Stanął na czele wyprawy, która 27 czerwca 1931 roku podniosła flagę Norwegii w Myggbukcie i zaanektowała część wschodniej Grenlandii pod nazwą Ziemia Eryka Rudego[5]. Po wyciągu flagi Devold wysłał następujący telegram, aby ogłosić okupację:
„W obecności Eiliva Herdala, Tora Halle'a, Ingvalda Strøma i Sørena Richtera flaga Norwegii jest dziś podnoszona w zatoce Mygg, a kraina między Karlsbergfjordem na południu i Besselfjordem na północy zajęta została w imię Jego Królewskiej Mości Króla Haakona. Nazwaliśmy ten kraj Ziemią Eryka Rudego[6]”.
Telegram został wysłany do Aftenposten, Dagbladet oraz Tidens Tegn tego samego dnia. Dwa dni później rząd został powiadomiony. Plan Hoela i Smedala powiódł się, a rząd został zmuszony do wspierania prywatnej okupacji. Dania zaprotestowała i wniosła sprawę do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze, gdzie Norwegia przegrała sprawę we wszystkich punktach wiosną 1933 roku. Gubernatorem podbitego terenu został Helge Ingstad, a Devolt do czasu przybycia Ingstada sprawował opiekę nad zajętymi ziemiami[7].
Antarktyda
[edytuj | edytuj kod]Hallvard Devold brał udział ze słynnym narciarzem Olavem Kjelbotnem podczas nieudanej wyprawy kapitana Hjalmara Riisera-Larsena na Antarktydę w 1933 roku[8]. Zaraz po rozładowaniu bagażu ekspedycji na krze lodowej, lód załamał się – na dryfującej krze znaleźli się uczestnicy wyprawy z czterema psami. Po nadaniu sygnału SOS zostali uratowani po kilku dniach[8].
II wojna światowa
[edytuj | edytuj kod]Devold zgłosił się do służby wojskowej wiosną 1940 roku i uczestniczył jako żołnierz aliancki w Legii Cudzoziemskiej podczas bitwy o Narwik[2]. Od 1951 do 1957 roku był odpowiedzialny za wędzarnię śledziową w Gofarnes na północ od Kopervik. Jest autorem książki Polarliv (Życie polarne)[2], opublikowanej w Gyldendal w 1940 roku. Został pochowany na cmentarzu przy kościele Kopervik na wyspie Karmøy w Rogaland[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Hallvard Ophuus Devold [online], geni_family_tree [dostęp 2019-08-06] (pol.).
- ↑ a b c d Hallvard Devold, Polar Life, 1940.
- ↑ Finn Devold - [online], www.polarhistorie.no [dostęp 2019-08-06].
- ↑ EA. I Jølle, Drivenes, „Norwegian Polar History”, tom 2: „The Sciences”. Oslo: Gyldendal., 2004.
- ↑ 27. juni. Det norske flagget heist ved Myggbukta fangst- og radio/meteorologiske stasjon av Hallvard Devold, Thor Halle, Eilif Herdal, Søren Richter og Ingvald Strøm. Området nord for Scoresbysund mellom 71°30' og 75°40'N proklamert som norsk, og kalt Eirik Raudes Land. - [online], www.polarhistorie.no [dostęp 2019-08-06].
- ↑ Hallvard Devold - [online], www.polarhistorie.no [dostęp 2019-08-06].
- ↑ Eirik Raudes land i sporene etter Hallvard Devold og Helge Ingstad [online], Orkana Forlag [dostęp 2019-08-06] (norw. bokmål).
- ↑ a b Beau Riffenburgh, Encyclopedia of the Antarctic, Taylor & Francis, 2007, ISBN 978-0-415-97024-2 [dostęp 2019-08-06] (ang.).