Gustek
51°31′14″N 20°03′45″E/51,520556 20,062500| Część miasta Tomaszowa Mazowieckiego | |
 Ulica Sosnowa na Gustku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Miasto | |
| W granicach Tomaszowa Mazowieckiego |
1915 |
Położenie na mapie Tomaszowa Mazowieckiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego  | |
| 51°31′14″N 20°03′45″E/51,520556 20,062500
| |
Gustek, pierwotnie Gózdek, dawna osada hutniczo-giserska, potem letniskowa[1], obecnie dzielnica miasta Tomaszowa Mazowieckiego, położona nad rzeką Wolbórką niedaleko od jej ujścia do Pilicy. W obrębie dawnej osady znajdują się ulice: Nadrzeczna, Szczęśliwa, Klonowa i Lipowa. Gustek został przyłączony do miasta Tomaszowa w roku 1915.
Geneza nazwy miejscowej Gustek
[edytuj | edytuj kod]Nazwa określała niewielki lasek liściasty, gózdek. Staropolski term gozd określał 'młody gęsty las liściasty'[2] w opozycji do boru czyli lasu iglastego. Nazwa Gustek powstała na skutek ubezdźwięcznienia grupy konsonantycznej ZD w pozycji przed bezdźwięczną K. Tego typu sytuacja pojawiała się w formach przypadkowych, np. w Gózdku > w Gustku, do Gózdka > do Gustka[3]. Niepoprawna nazwa własna mogła utrwalić się na skutek zaniku podstawowego desygnatu gozd, a także z powodu przejęcia nazwy przez ludność obcą - osadników niemieckich i żydowskich.
Karty z dziejów osady
[edytuj | edytuj kod]- Na początku XX wieku w Gustku ukazywał się Kurier Gustkowski, najstarsza gazeta tomaszowska.
- W tym samym czasie istniała też w Gustku prężnie działająca grupa satyryczno-komediowa, która dawała przedstawienia dla ludzi przebywających na tutejszym letnisku.
- W tej dzielnicy urodził się znany lekarz Seweryn Sterling.
- Tu mieszkał i działał Zygmunt Gawkowski, pracownik kolejowy, poeta tomaszowski.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Włodzimierz Rudź, Tomaszów Mazowiecki i okolice, Łódź 1974, s. 28: Gustek, dawniej "Gozdek".
- ↑ Andrzej Bańkowski, Słownik etymologiczny słownika polskiego, t. 1, W. 2000, s. 464, s.v. gozd; Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005, s. 190, s.v. gwóźdź. Zob. także serbochorw. gozd 'wielki, gęsty las, puszcza', czes. hvozd 'ts.'.
- ↑ Taka zmiana fonetyczna jest częsta, np. piszemy gniazdko, czytamy /gniastko/, piszemy jabłko, czytamy /japko/.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Gustek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 914.
- Gustek (dzielnica Tomaszowa). tomaszow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-08-17)].