Grzegorz Motyka (historyk)

Grzegorz Motyka

Grzegorz Motyka (2022)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	29 stycznia 1967 Ośnica
Profesor nauk społecznych
Alma Mater	Katolicki Uniwersytet Lubelski
Doktorat	1998 Polska Akademia Nauk
Habilitacja	2007 Polska Akademia Nauk
Profesura	9 lutego 2017
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku
Odznaczenia

Grzegorz Motyka (ur. 29 stycznia 1967 w Ośnicy) – polski historyk, specjalizujący się m.in. w tematyce polskiego ruchu oporu w okresie II wojny światowej i stosunkach polsko-ukraińskich, profesor nauk społecznych, w latach 2011–2016 członek Rady Instytutu Pamięci Narodowej, od 2023 członek Kolegium IPN, od 2024 dyrektor Wojskowego Biura Historycznego.

Życiorys

W 1992 ukończył studia historyczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Pracę magisterską napisał pod kierunkiem profesora Tomasza Strzembosza na temat walk-polsko-ukraińskich w Bieszczadach. Specjalizuje się w historii II wojny światowej oraz konfliktach zbrojnych z pierwszych lat powojennych. Rozpoczął pracę w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Do 2007 pracował również w Biurze Edukacji Publicznej IPN. W 1998 na podstawie rozprawy Walki polsko-ukraińskie na ziemiach dzisiejszej Polski w latach 1943–1948 uzyskał na macierzystej uczelni stopień naukowy doktora. W 2007 habilitował się w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk na podstawie pracy dotyczącej całej historii Ukraińskiej Powstańczej Armii. W 2017 otrzymał tytuł profesora nauk społecznych.

Zatrudniony na Uniwersytecie Jagiellońskim jako adiunkt w Katedrze Ukrainoznawstwa, a także jako profesor nadzwyczajny w Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. W 2011 został przez Senat RP wybrany w skład Rady IPN; organ ten został zniesiony nowelizacją ustawy o IPN w 2016. W czerwcu 2023 został wybrany przez Senat w skład Kolegium IPN. W marcu 2024 został dyrektorem Wojskowego Biura Historycznego im. gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego. W lipcu tego samego roku został powołany w skład Rady Muzeum przy Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

W maju 2024 został członkiem Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich i białoruskich na bezpieczeństwo wewnętrzne i interesy Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2004–2024 powołanej przez premiera Donalda Tuska.

Autor artykułów publikowanych w „Karcie”, „Więzi”, „Zeszytach Historycznych”, „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej” i „Wprost”.

Odznaczenia i wyróżnienia

Został odznaczony Brązowym (2000) i Złotym (2015) Krzyżem Zasługi.

W 2000 otrzymał Nagrodę Historyczną „Polityki” w dziedzinie prac naukowych i popularnonaukowych za książkę Tak było w Bieszczadach. W 2015 jego książka pt. Na białych Polaków obława. Wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944–1954 została nominowana do Nagrody Literackiej i Historycznej Identitas. W 2017 jego książka pt. Wołyń '43 została nominowana do Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego 2017.

Dwukrotnie otrzymał Nagrodę im. Jerzego Giedroycia: w 2014 za współtworzoną książkę Wojna po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944–1953, a w 2024 za monografię Akcja „Wisła” ’47. Komunistyczna czystka etniczna.

Publikacje

• Pany i rezuny. Współpraca AK-WiN i UPA 1945–1947 (współautor z Rafałem Wnukiem), Wyd. Volumen, Warszawa 1997
• Tak było w Bieszczadach, Wyd. Volumen, Warszawa 1999, ISBN 83-7233-065-4
• Antypolska Akcja OUN-UPA 1943–1944. Fakty i interpretacje (red. Grzegorz Motyka i Dariusz Libionka), Wyd. IPN, Warszawa 2002
• Służby Bezpieczeństwa Polski i Czechosłowacji wobec Ukraińców 1945–1989 (współautor), Wyd. IPN, Warszawa 2005
• Ukraińska partyzantka 1942–1960, Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Wyd. Rytm, Warszawa 2006, ISBN 83-7399-163-8
• W kręgu „Łun w Bieszczadach”. Szkice z najnowszej historii polskich Bieszczad, Wyd. Rytm, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7399-340-2
• Od rzezi wołyńskiej do akcji Wisła, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011, ISBN 978-83-08-04576-3
• Wojna po wojnie. Antysowieckie podziemie w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1944–1953 (współautor z Tomaszem Stryjkiem, Rafałem Wnukiem i Adamem F. Baranem), Wydawnictwo Naukowe Scholar – Instytut Studiów Politycznych PAN – Muzeum II Wojny Światowej, Gdańsk-Warszawa 2012
• Cień Kłyma Sawura. Polsko-ukraiński konflikt pamięci, Wydawnictwo Oskar oraz Muzeum II Wojny Światowej, Gdańsk 2013, ISBN 978-83-63709-23-5
• Na Białych Polaków obława. Wojska NKWD w walce z polskim podziemiem 1944–1953, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014, ISBN 978-83-08-05393-5
• Wołyń ’43, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016, ISBN 978-83-08-06207-4
• Obywatel „Igła” – krawiec ze Skaryszewa. Analiza mikrohistoryczna rewolucji wyklętych, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa 2018, ISBN 978-83-65972-48-4
• Akcja „Wisła” ’47. Komunistyczna czystka etniczna, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2023, ISBN 978-83-08-08057-3