Przejdź do zawartości

Groszek szerokolistny[edytuj]

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Groszek szerokolistny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bobowce

Rodzina

bobowate

Podrodzina

bobowate właściwe

Rodzaj

groszek

Gatunek

groszek szerokolistny

Nazwa systematyczna
Lathyrus latifolius L.
Sp. pl. 2:733. 1753
Synonimy
  • Lathyrus purpureus Gilib[3].
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Kwiaty

Groszek szerokolistny (Lathyrus latifolius L.) – gatunek rośliny zielnej z rodziny bobowatych (motylkowatych). Pochodzi ze środkowej, wschodniej i południowej Europy oraz Afryki Północnej, jest uprawiany w wielu innych rejonach świata[3]. W Polsce występuje bardzo rzadko, opisano tylko kilka jego stanowisk w Niecce Nidziańskiej. Spotykany jest czasami poza tym obszarem, ale tylko jako zdziczały, na stanowiskach synantropijnych.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Łodyga
Pnąca się lub płożąca, o długości do 2 m, szeroko oskrzydlona szorstkimi na bokach skrzydełkami o szerokości 2-6 mm.
Liście
Wszystkie z jedną parą listków i przylistkami o szerokości łodygi, lub co najwyżej dwukrotnie węższymi. Listki są eliptyczne lub szerokoeliptyczne, mają zaokrąglone wierzchołki z małym koniuszkiem i 5 wyraźnych podłużnych nerwów. Ogonki liściowe są oskrzydlone równie szeroko jak łodyga. Liście zakończone są mocnymi, rozgałęzionymi wąsami czepnymi.
Kwiaty
Zebrane w (3)6-20(25)-kwiatowe wzniesione grono na sztywnej szypule, dużo dłuższej od liści, z kąta których wyrasta. Kwiaty motylkowe, duże, bezwonne, o długości 2-2,5 cm, wyrastające na szypułkach o długości 5-9 mm. Są różowe, mają brunatnoczerwony na grzbiecie i szeroko otwarty żagielek i zielonawą łódeczkę. Kielich o ząbkach szerokolancetowatych, w górnej połowie zwężających się i zaostrzonych.
Owoc
Strąk z kulistymi nasionami ze znaczkiem otaczającym 1/3 ich obwodu.

Biologia ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Głównym dla niej zagrożeniem jest zarastanie drzewami i krzewami, lub zaorywanie muraw, w których występuje. Gatunek umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin (2001) jako narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia EN)[7]. W wydaniu z 2014 roku otrzymał kategorię CR (krytycznie zagrożony)[8]. Tę samą kategorię posiada na polskiej czerwonej liście[9].

Zastosowanie i uprawa

[edytuj | edytuj kod]
  • Zastosowanie. Ze względu na swoje ładne kwiaty jest uprawiany jako roślina ozdobna. Uprawiany jest na rabatach i na kwiat cięty, na altanach, balkonach, pergolach. Idealnie nadaje się na osłonę dobrze oświetlonych ścian i ogrodzeń.
  • Uprawa. Wymaga słonecznego stanowiska i żyznej gleby. Uprawia się go z nasion, które wysiewa się późną jesienią lub wczesną wiosną wprost do gruntu. Odmiany wysokie pnące, wymagają podpór. W okresie tworzenia się pąków kwiatowych i kwitnienia wskazane jest podlewanie i nawożenie.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
  3. Skocz do: a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-12].
  4. Lathyrus latifolius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Ogrodniczka.pl – Twój cudowny ogród – rośliny ogrodowe, na działce i domowe. [dostęp 2010-02-22].
  6. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  7. K. Zarzycki, R. Kaźmierczakowa: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: IB PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
  8. Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
  9. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  • Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
Dostępne języki
Wczytywanie...