Glosa (leksykografia)
Glosa – element mikrostruktury słownika jedno- lub dwujęzycznego, dodatkowe wyjaśnienie znaczenia wyrazu hasłowego (rzadziej: ekwiwalentu)[1][2].
Glosami (tu: zaznaczone kursywą, hasła: bold) mogą być[3][4]:
- synonimy wyrazu hasłowego, które pozwalają identyfikować różne znaczenia hasła (przy polisemii lub homonimii), por. kant 1. ( = krawędź) 2. (= oszustwo)
- antonimy: w słowniku niemiecko–polskim dla hasła scharf 1. (↔ stumpf) ostry, naostrzony, 2. (↔ mild) pikantny, dobrze zaprawiony
- hiperonimy (wyrazy o znaczeniu nadrzędnym): sztuka 1. (twórczość) 2. (przedstawienie)
- glosy kolokacyjne – wyrazy, które z hasłem tworzą określone połączenia syntagmatyczne, czyli kolokacje, np.: kasować 1. bilet 2. wyrok, dla hasła scharf 1. Messer 2. Wind 3. Speise
- glosy pragmatyczne (wskazują na użycie w sytuacjach komunikacyjnych)[5]: mal (jako polecenie), przy haśle frazeologicznym: du bist gut! (zaskoczenie, zdziwienie)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Agnieszka Frączek: Zur Geschichte der deutsch-polnischen und polnisch-deutschen Lexikographie (1772-1868). Tübingen: Max Niemeyer, 1999, s. 9.
- ↑ Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie – historia i teraźniejszość. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004, s. 14.
- ↑ Ryszard Lipczuk: Słownik Langenscheidt Partner – jego makro- i mikrostruktura, dyrekcjonalność, [w:] (red.) Piotr Chruszczewski, Stanisław Prędota, Prace Komisji Nauk Filologicznych we Wrocławiu II. Wrocław: Polska Akademia Nauk. 2010, s. 67,
- ↑ Renata Nadobnik: Elementy leksykograficzne w podręcznikach do nauczania języka niemieckiego w Polsce. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2013, s. 12.
- ↑ Krzysztof Nerlicki: Rola glos w rozumieniu i poprawnym stosowaniu frazeologizmów niemieckich, [w:] (red.) Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop, Anna Sulikowska, Frazeologizmy w słownikach niemiecko–polskich i polsko–niemieckich – na przykładzie Pons Duży Słownik i Langenscheidt Słownik Partner. Szczecin: Zapol, 2012, s. 149 nn.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Agnieszka Frączek: Zur Geschichte der deutsch-polnischen und polnisch-deutschen Lexikographie (1772-1868). Tübingen: Max Niemeyer, 1999. ISBN 3-484-30993-8.
- Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie – historia i teraźniejszość. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004. ISBN 83-89402-06-8.
- Franz Josef Hausmann/Reinhold Otto Werner: Spezifische Bauteile und Strukturen zweisprachiger Wörterbücher, [w:] (red.) F. J. Hausmann et al., Wörterbücher. Dictionaries. Dictionnaires. Ein internationales Handbuch zur Lexikographie. Berlin: de Gruyter, 1991, s. 2729–2769.
- Ryszard Lipczuk: Słownik Langenscheidt Partner – jego makro- i mikrostruktura, dyrekcjonalność, [w:] (red.) Piotr Chruszczewski, Stanisław Prędota, Prace Komisji Nauk Filologicznych we Wrocławiu II. Wrocław: Polska Akademia Nauk. Oddział we Wrocławiu, 2010, s. 63–75. ISBN 978-83-917-386-6-5.
- Renata Nadobnik: Elementy leksykograficzne w podręcznikach do nauczania języka niemieckiego w Polsce. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2013. ISBN 978-83-63134-93-8.
- Krzysztof Nerlicki: Rola glos w rozumieniu i poprawnym stosowaniu frazeologizmów niemieckich, [w:] (red.) Ryszard Lipczuk, Magdalena Lisiecka–Czop, Anna Sulikowska, Frazeologizmy w słownikach niemiecko–polskich i polsko–niemieckich – na przykładzie Pons Duży Słownik i Langenscheidt Słownik Partner. Szczecin: Zapol, 2012, s. 141–172. ISBN 978-837518-410-5.