Przejdź do zawartości

Geropteron

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Geropteron
Riek, 1984
Okres istnienia: karbon
358.9/298.9
358.9/298.9
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

(bez rangi) Dicondylia
Podgromada

owady uskrzydlone

Infragromada

staroskrzydłe

Nadrząd

Odonatoptera

(bez rangi) Palaeodonatoptera
(bez rangi) Plesiodonatoptera
(bez rangi) Apodonatoptera
Rząd

Geroptera
Petrulevičius et Gutiérrez, 2016

Rodzina

Geropteridae
Petrulevičius et Gutiérrez, 2016

Rodzaj

Geropteron

Typ nomenklatoryczny

Geropteron arcuatum Riek, 1984

Geropteron – wymarły rodzaj owadów z podgromady uskrzydlonych i nadrzędu Odonatoptera, jedyny przedstawiciel monotypowej rodziny Geropteridae i rzędu Geroptera. Obejmuje tylko jeden opisany gatunek, Geropteron arcuatum. Żył w karbonie. Jego skamieniałość odnaleziono na terenie Ameryki Południowej.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Owad ten znany jest tylko z odcisku skrzydła tylnego. Miało ono około 46 mm długości i około 13 mm szerokości. Pozbawione było kolców czy szczecin na powierzchni błony i krawędziach. Archaedictyon był zredukowany, ale w niektórych miejscach jeszcze słabo zaznaczony, w tym między odgałęzieniami żyłki analnej przedniej[1]. Żyłka subkostalna tylna była długa i osiągała żyłkę radialną przednią przed dojściem do kostalnej krawędzi skrzydła w ¾ jego długości[1][2]. Występowała subkostalna żyłka wspierająca. Dwie żyłki poprzeczne wychodzące z żyłki radialnej przedniej ku kostalnej krawędzi skrzydła wydzielały pseudopterostygmę. Przebieg żyłki radialnej przedniej był prawie równoległy do krawędzi kostalnej skrzydła[2]. Żyłka medialna przednia dawała dwie gałęzie główne i jedną żyłkę wstawkową[1]. Żyłka medialna tylna była nierozgałęziona i połączona żyłką poprzeczną z żyłką kubitalną przednią, a przed i na połączeniu z tą żyłką poprzeczną ulegała zakrzywieniu ku przodowi. Żyłki kubitalna przednia i tylna miały odcinek wspólny, podobnie jak żyłka kubitalna tylna i żyłka analna przednia 1+2. Komórka kubitalna wydzielona była przez żyłkę kubitalną przednią, jej skrzyżowanie, skrzyżowanie żyłki kubitalnej tylnej, wspomniany odcinek wspólny żyłki kubitalnej tylnej i żyłki analnej przedniej 1+2 oraz żyłkę kubitalną tylną. Pole analne było dość słabo wykształcone[2].

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj i gatunek typowy opisane zostały w 1984 roku przez Edgara Fredericka Rieka na łamach „Canadian Journal of Zoology”, w publikacji współautorstwa z Jarmiły Kukalovej-Peck. Opisu dokonano na podstawie pojedynczej skamieniałości znalezionej na stanowisku Cuesta de la Herradura koło Malanzánu w argentyńskiej prowincji La Rioja. Okaz odkryto w ogniwie La Divisoria Formacji Malanzán. Początkowo sądzono, że pochodził z namuru[1], jednak wyniki późniejszego datowania radiometrycznego wskazują na pochodzenie z baszkiru[3]. Holotyp zdeponowano w Museo de la Plata[1].

Riek w 1984 roku sklasyfikował ten rodzaj wraz z Eugeropteron w nowej rodzinie Eugeropteridae, którą to umieścił wśród Odonatoidea w podrzędzie Meganeurina[1]. W 1994 roku Andriej Brodski wprowadził dla tej rodziny nowy rząd Geroptera. W 2016 systematyka bazalnych Odonatoptera została znacznie zmodyfikowana przez Juliána Petrulevičiusa i Pedro Gutiérreza. Eugeropteridae zostały wydzielone do monotypowego rzędu Eugeroptera o pozycji w obrębie Odonatoptera najbardziej bazalnej, natomiast rodzaj Geropteron umieszczony został w nowej monotypowej rodzinie Geropteridae, w rzędzie Geroptera – również monotypowym. Według Petrulevičiusa i Gutiérreza Geroptera zajmować miały pozycję siostrzaną dla Neodonatoptera, tworząc z nimi klad Apodonatoptera[2]. Pogląd ten zmodyfikowało opisanie w 2019 roku przez André Nel i współpracowników Enigmapteridae – to je sklasyfikowano jako siostrzane dla Neodonatoptera, a tworzony przez te dwie grupy klad nazwano Paneodonatoptera[4].


Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f E.F. Riek, J. Kukalová-Peck. A new interpretation of dragonfly wing venation based upon Early Upper Carboniferous fossils from Argentina (Insecta: Odonatoidea) and basic character states in pterygote wings. „Canadian Journal of Zoology”. 62, s. 1150-1166, 1984. 
  2. a b c d e J.F. Petrulevicius, P.R. Gutiérrez. New basal Odonatoptera (Insecta) from the lower Carboniferous (Serpukhovian) of Argentina. „Arquivos Entomolóxicos”. 16, s. 341-358, 2016. ISSN 1989-6581. 
  3. Gulbranson, E.L.; Montañez, I.P.; Schmitz, M.D.; Limarino, C.O.; Isbell, J.L.; Marenssi, S.A. & Crowley, J.L.. High-precision U-Pb calibration of Carboniferous glaciation and climate history, Paganzo Group, NW Argentina. „Geological Society of America Bulletin”. 122, s. 1480-1498, 2010. 
  4. a b A. Nel, P. Roques, J. Prokop, R. Garrouste.. A new, extraordinary 'damselfly-like' Odonatoptera from the Pennsylvanian of the Avion locality in Pas-de-Calais, France (Insecta: 'Exopterygota'). „Alcheringa”. 43, s. 241-245, 2019. 
  5. G. Bechly. Phylogenetic Systematics of Odonata. „Dragonfly Research”. 1, s. 1438-2034, 2007.