Gaton
33°00′22″N 35°12′52″E/33,006111 35,214444 Zabudowa kibucu Gaton | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt | |
| Poddystrykt | |
| Samorząd Regionu | |
| Wysokość |
294 m n.p.m. |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
25130 |
Położenie na mapie Dystryktu Północnego  | |
Położenie na mapie Izraela  | |
| 33°00′22″N 35°12′52″E/33,006111 35,214444
| |
| Strona internetowa | |
Gaton (hebr. געתון; ang. Ga'ton) – kibuc położony w Samorządzie Regionu Matte Aszer, w Dystrykcie Północnym, w Izraelu. Członek Ruchu Kibuców (Ha-Tenu’a ha-Kibbucit).
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Kibuc Gaton jest położony na wysokości 294 metrów n.p.m. na zachodnich zboczach wzgórz Górnej Galilei. Okoliczny teren opada w kierunku zachodnim do wzgórz Zachodniej Galilei i dalej na równinę przybrzeżną Izraela. Na północ od osady przepływa strumień Merac, który na zachodzie wpada do rzeki Gaton. Na południu przepływa strumień Aszerat. Sąsiednie wzgórza są zalesione. W otoczeniu kibucu Gaton są położone miasto Ma’alot-Tarszicha, miejscowość Kefar Weradim, kibuce Jechi’am, Kabri i Elon, moszawy En Ja’akow, Amka, Ben Ammi i Manot, wioski komunalne Kelil i Newe Ziw, oraz arabska wioska Szajch Dannun.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Gaton jest położony w Samorządzie Regionu Matte Aszer, w Poddystrykcie Akka, w Dystrykcie Północnym.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Stałymi mieszkańcami kibucu są wyłącznie Żydzi. Tutejsza populacja jest świecka[1][2]:
Źródło danych: Central Bureau of Statistics.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Na położonym na południu wzgórzu znajdował się zamek krzyżowców nazywany Judyn. Zamek został odbudowany w XVIII wieku przez osmańskiego gubernatora Galilei, Dhaher al-Omara[3]. W 1775 roku Jezzar Pasza zburzył ten zamek[4]. W otoczeniu zamku pozostała arabska wioska Chirbat Dżiddin[5]. Po I wojnie światowej cała Palestyna przeszła pod panowanie Brytyjczyków. W okresie tym żydowskie organizacje syjonistyczne zaczęły odkupywać tutejsze grunty od arabskich właścicieli. Umożliwiło to założenie w 1946 roku kibucu Jechi’am. Przyjęta 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 przyznała ten obszar państwu arabskiemu[6]. Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny w 1948 roku w wiosce stacjonowały siły Arabskiej Armii Wyzwoleńczej, które paraliżowały żydowską komunikację w całej Galilei. W dniu 27 marca 1948 roku zaatakowany został w tym rejonie żydowski konwój, w którym zginęło 47 żołnierzy organizacji paramilitarnej Hagana[7]. Podczas I wojny izraelsko-arabskiej w lipcu 1948 roku Izraelczycy przeprowadzili operację „Dekel”, w trakcie której 11 lipca 1948 roku po krótkiej walce zajęli wioskę Chirbat Dżiddin. Większość mieszkańców uciekła wówczas do sąsiednich arabskich wiosek. Następnie Izraelczycy wyburzyli wszystkie arabskie domy[5].
Współczesny kibuc Gaton został założony w październiku 1948 roku przez członków młodzieżowego ruchu syjonistycznego Ha-Szomer Ha-Cair z Węgier. Wyemigrowali oni do Ziemi Izraela po Holocauście, zostali internowani przez Brytyjczyków na Cyprze i po proklamacji niepodległości Izraela w maju 1948 roku przyjechali do swojej ojczyzny. Nazwa założonego przez nich kibucu została zaczerpnięta od przepływającej w pobliżu rzeki Gaton. Po wojnie do mieszkańców dołączyli byli żołnierze kompanii szturmowych Palmach, a następnie imigranci z Ameryki Południowej[8].
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]Kibuc utrzymuje przedszkole. Starsze dzieci są dowożone do szkoły podstawowej w kibucu Kabri lub szkoły średniej w kibucu Ewron[9].
Kultura i sport
[edytuj | edytuj kod]W kibucu jest ośrodek kultury z biblioteką. Z obiektów sportowych jest basen pływacki, boisko do piłki nożnej oraz sala sportowa z siłownią[10].
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Gospodarka kibucu opiera się na rolnictwie i sadownictwie. Uprawy polne obejmują arbuzy, kukurydzę, słonecznik, groch i bawełnę. W sadach hodowane są awokado, banany, kiwi, liczi, granaty, daktyle i migdały. Jest także ferma drobiu. Z zakładów przemysłowych, firma Yamaton produkuje opakowania tekturowe[11]. Spółka Techdent Technologies Ltd. produkuje medyczny sprzęt stomatologiczny[12]. Część mieszkańców pracuje poza kibucem, dojeżdżając do pobliskich stref przemysłowych.
Infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]W kibucu jest przychodnia zdrowia, sklep wielobranżowy i warsztat mechaniczny.
Transport
[edytuj | edytuj kod]Z kibucu wyjeżdża się na zachód na drogę nr 8833, którą jadąc na północny wschód dojeżdża się do moszawu En Ja’akow i dalej do miasta Ma’alot-Tarszicha, lub jadąc na zachód dojeżdża się do drogi ekspresowej nr 89. Jadąc drogą nr 89 na wschód dojeżdża się do miejscowości Mi’ilja i miasta Ma’alot-Tarszicha, lub jadąc na zachód do skrzyżowania z drogą nr 70 przy kibucu Kabri. Lokalna droga prowadzi na południowy wschód do kibucu Jechi’am.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dane statystyczne z lat 1948-1995. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2013-04-27]. (hebr.).
- ↑ Dane statystyczne z lat 2001-2009. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2013-04-27]. (hebr.).
- ↑ A. Cohen: Palestine in the Eighteenth Century: Patters of Government and Administration. Jerusalem: Hebrew University, 1973, s. 124.
- ↑ Walid Khalidi: All That Remains: The Palestinian Villages Occupied and Depopulated by Israel in 1948. Washington D.C.: Institute for Palestine Studies, 1992, s. 19. ISBN 0-88728-224-5.
- ↑ a b Welcome To Jiddin, Khirbat. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (ang.).
- ↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2013-04-28]. (ang.).
- ↑ The Price of Independence – Yehiam Convoy, 1948. [w:] Rural Education Administration English Department Website [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (ang.).
- ↑ Gaton. [w:] Bet Alon [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (hebr.).
- ↑ Gaton. [w:] Galil Net [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (hebr.).
- ↑ Gaton. [w:] Rom Galil [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (hebr.).
- ↑ About Yamaton. [w:] Yamaton Ltd. [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-28)]. (ang.).
- ↑ About Us. [w:] Techdent Technologies Ltd. [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcie satelitarne kibucu Gaton. [w:] Google Maps [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (ang.).
- Mapa kibucu Gaton. [w:] Amudanan [on-line]. [dostęp 2013-04-28]. (hebr.).
