Franciszek Rost

Franciszek Rost

major lekarz
Data i miejsce urodzenia	5 listopada 1890 Wielichowo
Data i miejsce śmierci	1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1914–1921 i 1939–1940
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	10 pułk strzelców wielkopolskich 17 DP 7 Szpital Okręgowy
Stanowiska	lekarz polowy dowódca szpitala
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa powstanie wielkopolskie wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Franciszek Rost - mural w Nowym Tomyślu

Franciszek Ksawery Rost (ur. 5 listopada 1890 w Wielichowie, zm. w kwietniu 1940 w Katyniu) – major lekarz Wojska Polskiego, doktor medycyny, powstaniec wielkopolski i uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Hieronima i Józefy z Góreckich. Szkołę podstawową ukończył w rodzinnym Wielichowie, a gimnazjum humanistyczne w Gnieźnie. Już jako gimnazjalista i student działał w polskich organizacjach narodowych w zaborze pruskim. W latach 1911–1914 studiował na wydziałach lekarskich na uniwersytetach: w Berlinie, Strasburgu i Lipsku. Od sierpnia 1914 zmobilizowany do armii niemieckiej. W latach 1914–1918 służył jako lekarz-chirurg w niemieckim szpitalu polowym.

Od 5 stycznia 1919 włączył się do powstania wielkopolskiego, tworząc od podstaw służbę sanitarną w powstańczej kompanii wielichowskiej i szpital powstańczy w Rakoniewicach. Po 29 stycznia 1919 walczył na froncie północnym powstania wielkopolskiego, pod Szubinem, Rynarzewem, Kcynią i Żninem. Był także przedstawicielem polskiej strony w negocjacjach dotyczących poddania przez Niemców Wolsztyna. Po 11 listopada 1919 służył w 10 pułku strzelców wielkopolskich (późniejszy 68 pułk piechoty) na froncie wschodnim m.in. w okolicach Mołodeczna.

Szczególnie zasłużył się 8 lipca 1920 "na odcinku Dubonory - Puszcza Łabunie, gdzie opatrywał rannych na polu bitwy pod silnym ostrzałem km-ów". Za tę postawę został odznaczony Orderem Virtuti Militari.

24 września 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana lekarza, w Korpusie Lekarskim, w grupie oficerów byłej armii niemieckiej. W wyniku trudów wojennych i osłabienia organizmu zachorował ciężko na tyfus plamisty. Po powrocie do zdrowia ponownie wrócił na front, a następnie skierowano go w listopadzie 1920 do pracy w 708 szpitalu polowym w ramach 17 DP. Tam pełnił służbę jako dowódca szpitala, później też zastępca szefa sanitarnego. 1 maja 1921 został przeniesiony do rezerwy. Pracował w klinice w Poznaniu.

Od 1 kwietnia 1922 do wybuchu II wojny światowej był dyrektorem szpitala powiatowego w Nowym Tomyślu. W dniu 24 maja 1935 obronił doktorat z medycyny na Uniwersytecie Poznańskim. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 25. lokatą w korpusie oficerów rezerwy zdrowia, grupa lekarzy.

We wrześniu 1939 ewakuowany wraz z 7 Szpitalem Okręgowym z Poznania na wschód, dostał się w bliżej nieznanych okolicznościach do niewoli radzieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku, zamordowany strzałem w tył głowy w Katyniu.

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień podpułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Życie prywatne

Z małżeństwa ze Stefanią Malatyńską miał dwie córki: Barbarę i Danutę. Podczas wojny żona wraz z córkami została wysiedlona do Kraśnika. W katastrofie kolejowej 30 marca 1944 r. pod Zemborzycami zginęła Stefania Rost z córką Danutą. Barbara została ranna. Wnukiem dr. Franciszka Rosta jest poznański fizyk – profesor dr hab. Roman Świetlik.

Upamiętnienie

Przy ulicy 3 Stycznia w Nowym Tomyślu znajduje się poświęcony mu mural.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych
• Medal Niepodległości (25 lutego 1932)
• Srebrny Krzyż Zasługi (22 maja 1937)

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Antoni Czubiński, Bogusław Polak: Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918–1919. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002, s. 308–309. ISBN 83-7177-014-6.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM , 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Bogusław Polak: Powstańcy wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918–1919,Poznań 2008 (biogram opracowany przez Zdzisława Kościańskiego).
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.