Franciszek Nowotny

Franciszek Nowotny

Data i miejsce urodzenia	30 kwietnia 1904 Nowy Targ
Data i miejsce śmierci	6 października 1972 Kraków
Profesor nauk chemicznych
Specjalność: biochemia
Alma Mater	Politechnika Lwowska
Doktorat	1938
Habilitacja	1946 Politechnika Śląska
Profesura	1955
Polska Akademia Nauk
Status	członek korespondent
Uczelnia	Politechnika Lwowska Politechnika Śląska Politechnika Wrocławska
Odznaczenia

Franciszek Kazimierz Nowotny (ur. 30 kwietnia 1904, zm. 6 października 1972) – polski biochemik, technolog żywności, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego i Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie.

Życiorys

Franciszek Kazimierz Nowotny urodził się 30 kwietnia 1904. w Nowym Targu. Rodzice, Kazimierz Nowotny, adwokat i właściciel ziemski oraz Matylda z d. Mrowec, mieli sześcioro dzieci. Rodzeństwo Franciszka Nowotnego:Stanisław Nowotny (1895–1942), inżynier chemik, legionista, kawaler Virtuti Militari; Bogumił Nowotny; Anna Nowotny-Mieczyńska (1899-1982) profesor biochemii w IUNiG w Puławach, Adam Nowotny (1900-1949), prawnik, prokurator Sądu Najwyższego II RP, Maria Nowotny.

Ukończył Gimnazyum (obecnie I LO) w Nowym Targu zdając maturę w 1922. W tym samym roku rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego na kierunku chemicznym. Po pierwszym roku studiów przeniósł się na Wydział Chemiczny Politechniki Lwowskiej, który ukończył w 1928. uzyskując stopień inżyniera chemika. W 1938 uzyskał stopień doktora nauk chemicznych Politechniki Lwowskiej. Habilitował się w roku 1946 na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej (z siedzibą w Krakowie). Profesorem nadzwyczajnym został w 1946, profesorem zwyczajnym w 1955. Pochowany na cmentarzu Rakowickim, kwatera P, rząd 1, miejsce 37.

Działalność naukowa i dydaktyczna

Jeszcze w trakcie studiów na Politechnice Lwowskiej został zatrudniony w Katedrze Chemii Rolnej Wydziału Rolno-Leśnego tej uczelni w charakterze asystenta a następnie w okresie 1929-1930 odbył praktykę zawodową w małopolskich Zakładach Chemicznych w Alwerni, pracując jako inżynier ruchu w dziale produkcji kwasu mlekowego i octowego. W 1930 powrócił na Politechnikę Lwowską gdzie powierzono mu stanowisko asystenta w katedrze Technologii Rolnej Wydziału Rolniczo-Lasowego w Dublanach. W latach 1934–1941 pracował jako asystent a następnie adiunkt w Katedrze Technologii Chemicznej Przemysłu Rolnego Politechniki Lwowskiej.

Po zajęciu Lwowa w 1941 przez Niemców przeniósł się do Krakowa. W 1945 podjął pracę na Politechnice Śląskiej z siedzibą w Krakowie na stanowisku adiunkta w Katedrze Technologii Przemysłu Rolnego. Tam habilitował się w 1946. Rok później przeniósł się na Politechnikę Śląską do Gliwic, równocześnie podjął pracę na Politechnice Wrocławskiej jako kierownik Katedry Technologii Przemysłów Rolnych na Wydziale Chemii Technicznej gdzie organizował działalność dydaktyczną i naukową oraz pełnił funkcję dziekana Wydziału Chemii Technicznej. W 1949 Rada Wydziału Rolniczego Uniwersytetu Jagiellońskiego powierzyła mu prowadzenie wykładów z technologii rolnej a następnie powołała go na stanowisko kierownika Katedry Chemii Ogólnej. W 1953 zostaje powołany na stanowisko kierownika Katedry Technologii Rolnej a później dyrektora Instytutu Chemii Ogólnej i Technologii Rolnej.

Pełnił funkcje prodziekana Wydziału Rolnego Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1951-1952, dziekana Wydziału Rolniczego Wyższej Szkoły Rolniczej w latach 1962–1963 oraz prorektora ds. nauczania tej uczelni (1964).

Franciszek Nowotny był bardzo aktywny w krakowskim i ogólnopolskim środowisku naukowym:

• członek prezydium Komitetu Technologii i Chemii Żywności PAN,
• członek Komisji Nauk Rolniczych i Leśnych Oddziału Krakowskiego PAN,
• przewodniczący Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Biochemicznego.

Spuścizna naukowa

Pozostawił po sobie bogatą spuściznę edytorską, którą publikował przeważnie ze swoimi współpracownikami:

• "Skrobia" WNT 1969,
• "Technologia przemysłów ziemniaczanych" PWT 1952,
• "Chemia i technologia przemysłów rolnych" PWRiL 1961,
• "Biochemia Węglowodanów" PWRiL 1968,
• "Technologia przetwórstwa ziemniaczanego" WNT 1972.

Odznaczenia

Wyróżnienia za działalność akademicką:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi
• członek korespondent PAN.

Bibliografia

• Polskie Towarzystwo Technologów Żywności "Żywność nauka-technologia-jakość" NR 3 (88) Kraków 2013 rok 20, autor: Mieczysław Pałasiński