Franciszek Kokot

Franciszek Kokot

Data i miejsce urodzenia	24 listopada 1929 Olesno
Data i miejsce śmierci	24 stycznia 2021 Chorzów
Profesor nauk medycznych
Specjalność: internista, nefrolog, hipertensjolog, endokrynolog, patofizjologia kliniczna
Alma Mater	Śląska Akademia Medyczna w Katowicach
Profesura	1982
Nauczyciel akademicki
Prorektor
Okres spraw.	1980–1982
Rektor
Okres spraw.	1982–1984
Odznaczenia

Franciszek Józef Kokot (ur. 24 listopada 1929 w Oleśnie, zm. 24 stycznia 2021 w Chorzowie) – polski lekarz, nefrolog i endokrynolog, profesor nauk medycznych, rektor Śląskiej Akademii Medycznej (1982–1984), członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. Kawaler Orderu Orła Białego.

Życiorys

Syn Franciszka i Franciszki. W 1948 zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Akademii Lekarskiej w Rokitnicy Bytomskiej. Uzyskał dyplom lekarza w 1953 roku. Ukończył specjalizację I stopnia w zakresie chorób wewnętrznych w 1955, a II stopnia w 1958. W 1957 otrzymał tytuł stopień kandydata nauk medycznych i w 1962 uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego. Na wniosek Rady Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej w 1969 został powołany na stanowisko profesora nadzwyczajnego ŚAM, a w 1982 otrzymał tytuł naukowy profesora zwyczajnego.

W 1975 objął funkcję Kierownika Kliniki Nefrologii Instytutu Chorób Wewnętrznych (przemianowaną w 1981 na Katedrę i Klinikę Nefrologii, a w 1997 – na Katedrę i Klinikę Nefrologii, Endokrynologii i Chorób Przemiany Materii). W 1979 ukazało się pierwsze wydanie książki autorstwa Franciszka Kokota Choroby wewnętrzne. Pełnił funkcję prorektora ds. szkolenia podyplomowego w latach 1980–1982. Następnie w 1982 objął funkcję rektora ŚAM, którą pełnił do 1984 roku.

W 1990 roku Papież Jan Paweł II nadał mu godność Member of the Ordo Sanctus Silvestri Papae. Doktor honoris causa 10 wyższych uczelni oraz laureat nagrody Lux ex Silesia w 2001 roku. Był członkiem honorowym 14 zagranicznych towarzystw nefrologicznych.

Zmarł 24 stycznia 2021 roku w Zespole Szpitali Miejskich w Chorzowie, w którym przebywał z powodu powikłań po chorobie COVID-19.

Był żonaty z Małgorzatą Kokot (z d. Skrzypczyk), miał czterech synów.

Staże naukowe

• 1959–1960 Klinika Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu w Genewie
• 1970 St. Mary’s Hospital i Middlesex Hospital, Londyn
• 1978 Visiting professor w USA (6 tygodni)
• 1986 Visiting professor w USA (3 tygodnie)

Członkostwo w towarzystwach i komitetach redakcyjnych

Członkostwo w towarzystwach naukowych

• Międzynarodowe Towarzystwo Internistów (1969–2021)
• Międzynarodowe Towarzystwo Nefrologiczne
• European Dialysis and Transplant Association – European Renal Association (EDTA-ERA)
• New York Academy of Sciences (1970–2021)
• Niemieckie Towarzystwo Nefrologiczne
• Towarzystwo Internistów NRD (członek korespondencyjny 1976–2021)
• Członek Rady European Renal Association (EDTA-ERA) (1978–1981, 1987–1990, 1993–1996)
• Członek Komitetu Nominacyjnego ISN (1987–1990)
• Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego: Wiceprezes (1986–1989), Prezes (1989–1998), członek honorowy (1998)
• członek korespondencyjny PAN (1983–1994), członek rzeczywisty PAN od 1994 roku

Członek komitetów redakcyjnych

• Kidney International (1980–1991)
• Clinical Nephrology (1981–2007)
• Nephron (1988–2002)
• Nephrology, Dialysis, Transplantation (1988–1998)
• Nieren und Hochdruckkrankheiten (1992–2008)
• Nephrology – News and Issues (1993–2021)
• Aktuality v Nefrologii (1995–2021)

Dorobek naukowy

Publikacje

Autor lub współautor ponad 650 prac oryginalnych (z czego ponad 150 było publikowanych na łamach periodyków medycznych w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych), ponad 230 prac poglądowych, współautor 40 podręczników (5 z nich wydano w krajach Europy Zachodniej, 2 zaś w USA); autor podręczników: Metody badań laboratoryjnych stosowanych w klinice (1969); Gospodarka wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa w stanach fizjologii i patologii (1978); Choroby wewnętrzne. Podręcznik dla studentów (redaktor i współautor) (1979); Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych (redaktor i współautor) (1993, 1998).

Osiągnięcia naukowe

• enzymologia kliniczna – patofizjologia i diagnostyka wartości gamma-glutamyltranspeptydazy (γ-GT), odkrycie alfa-GT w rąbku szczoteczkowym enterocytów.
• określenie czynności układu wewnątrzwydzielniczego u chorych z ostrą i przewlekłą mocznicą, po transplantacji, z ostrą kamicą nerkową oraz nadciśnieniem tętniczym, wprowadzenie do praktyki nowoczesnej diagnostyki endokrynologicznej i nefrologicznej.
• funkcja endokrynna nerki niedokrwionej
• patofizjologia wydzielania erytropoetyny w ostrej i przewlekłej niewydolności nerek, u pacjentów po transplantacji nerki i chorych z podwyższonym ciśnieniem tętniczym.
• zajmował się badaniami naukowymi z zakresu biochemii i patofizjologii klinicznej, chorób wewnętrznych, nefrologii, endokrynologii oraz chorób przemiany materii.

Ordery, nagrody i zaszczyty

Odznaczenia państwowe

• Order Orła Białego (pośmiertnie, 2021)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1974)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1984)
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1998) – 2 października 1998 postanowieniem prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego „w uznaniu wybitnych osiągnięć w pracy naukowo-badawczej i dydaktycznej w dziedzinie medycyny, za zasługi dla rozwoju naukowej współpracy międzynarodowe” został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Członkostwo honorowe

Towarzystwo Nefrologiczne NRD (1979); Towarzystwo Nefrologiczne RFN (1982); Jugosłowiańskie Towarzystwo Nefrologiczne (1983); Bułgarskie Towarzystwo Nefrologiczne (1986); Czechosłowackie Towarzystwo Nefrologiczne (1986); Węgierskie Towarzystwo Nefrologiczne (1990); Macedońskie Towarzystwo Nefrologiczne (1992); Włoskie Towarzystwo Nefrologiczne (1992); Polskie Towarzystwo Ginekologiczno-Położnicze (1994); Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (1994); Polskie Towarzystwo Chorób Wewnętrznych (1995); Rumuńskie Towarzystwo Nefrologiczne (1997).

Nagrody i wyróżnienia

• Nagroda Sekretarza Wydziału Nauk Medycznych PAN II stopnia (1967)
• Nagroda resortu zdrowia I stopnia (1971)
• Nagroda Sekretarza Wydziału Nauk Medycznych PAN I stopnia (1972)
• Nagroda im. Jędrzeja Śniadeckiego PAN (najwyższe wyróżnienie przyznawane przez PAN) (1976)
• Medal L. Pasteur’a, Uniwersytet Strasburski (1985)
• Medal Jana Evangelisty Purkyné (Nagroda Czechosłowackiej Akademii Nauk)
• Członek „Ordo St. Silvestri Papae” nominowany przez papieża Jana Pawła II (1990)
• Doctor honoris causa Akademii Medycznej we Wrocławiu (1990)
• Złoty Medal F. Volhard (1991, Gesellschaft für Nephrologie)
• International Distinguished Medal (1991, National Kidney Foundation, USA)
• Medal „Gloria Medicinae” (1991, Polskie Towarzystwo Lekarskie)
• Doctor honoris causa Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach (1993)
• Członek Royal College of Physicians (FRCP), Edinburg (1994)
• Doctor honoris causa Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie (1995)
• Nagroda im. Wojciecha Korfantego nadana przez Związek Górnośląski (1996)
• Golden Medal „Medicus Magnus”, Polish Academy of Medicine (1996)
• International Golden Star „Merit for Medicine, International Institute of Universalistic Medicine” (1996)
• Doctor honoris causa of the J.Safarik University of Kosice (1997)
• Doctor honoris causa Akademii Medycznej w Lublinie (1998)
• Doctor honoris causa Akademii Medycznej w Warszawie (1999)
• Doctor honoris causa Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego (2000)
• Doctor honoris causa Akademii Medycznej w Białymstoku (2001)
• Doctor honoris causa Uniwersytetu Medycznego w Łodzi (2004)
• Doctor honoris causa Uniwersytetu Opolskiego (2017)

Upamiętnienie

W Wysowej-Zdroju źródło wody mineralnej Franciszek nazwano na cześć Franciszka Kokota.

Bibliografia

• Jan Duława. Franciszek Kokot: lekarz, uczony, nauczyciel. „Prace Centrum Dokumentacji Dziejów Medycyny i Farmacji Górnego Śla̜ska”, 1999. Wydanie 3 z Prace Centrum Dokumentacji Dziejów Medycyny i Farmacji Górnego Śląska: Śląska Akademia Medyczna. ISSN 1231-4412. 
• Andrzej Więcek: Numer specjalny poświęcony Profesorowi Franciszkowi Kokotowi z okazji 65 rocznicy Jego urodzin. Polskie archiwum medycyny wewne̜trznej: Towarzystwo Internistów Polskich, 1994, s. 127.

Linki zewnętrzne

• Prof. zw. dr hab. cz Franciszek Józef Kokot, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2009-08-26] .
• KOKOT, Franciszek – Instytucja Naukowa – Polska Akademia Nauk. [dostęp 2013-05-21]. (pol.).