Przejdź do zawartości

Fortece dackie w górach Orăștie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fortece dackie w górach Orăștie[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Rumunia

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

II, III, IV

Numer ref.

906

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1999
na 23. sesji

Położenie na mapie Rumunii
Mapa konturowa Rumunii, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Sarmizegetusa Regia”
Ziemia45°37′21,8″N 23°18′37,0″E/45,622722 23,310278

Fortece dackie w górach Orăștie – grupa ruin fortec dackich pochodzących z I w. p.n.e. oraz I w. n.e., a zniszczonych po porażce Decebala w wojnach przeciwko Rzymianom, położonych w Rumunii, w okręgu Hunedoara, w południowo-zachodniej części Siedmiogrodu, która niegdyś stanowiła centrum państwa Daków.

W 1999 roku ruiny sześciu z nich wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Fortece

[edytuj | edytuj kod]

Na listę UNESCO wpisanych jest sześć dackich fortec:

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Fortece (cytadele), nazywane przez Rzymian podczas wojen z Dakami „ufortyfikowanymi górami”, były szczytowym osiągnięciem dackiej architektury, łączącym budowle drewniane i murowane. Wznoszono je od I w. p.n.e., w okresie rozkwitu państwa Daków. Skupione w terenie górzystym, położone w niewielkich odległościach od siebie, tworzyły zaplanowany, koncentryczny system obronny, wzmocniony położonymi pomiędzy fortecami punktami umocnionymi o mniejszym znaczeniu oraz kilkudziesięcioma wieżami obserwacyjnymi.

Najbardziej znana z fortec, Sarmizegetusa Regia, była stolicą słynnych władców Daków, Burebisty i Decebala. Przez długie lata za jej pozostałości uznawano znane od XVI w. ruiny rzymskiego miasta Ulpia Traiana Sarmizegetusa; w rzeczywistości miasto to zostało wzniesione po podboju Dacji przez Rzymian jako stolica rzymskiej prowincji Dacji. Dopiero w XX w. zidentyfikowano dawną stolicę dacką.

Do dzisiaj zachowały się jedynie niewielkie pozostałości tych twierdz, najlepiej zachowane są fortece w Sarmizegetusa Regia oraz Costești. Danych na temat ich wyglądu dostarczają także płaskorzeźby ze znajdującej się w Rzymie kolumny Trajana, przedstawiające sceny z jego wojen przeciwko Decebalowi.

Architektura

[edytuj | edytuj kod]

Fortece obejmowały szczyty wzniesień. Były otoczone podwójnym lub potrójnym pierścieniem umocnień (murów, palisad, wałów) z bastionami. Wewnątrz znajdowały się zarówno budowle świeckie (w tym całe dzielnice mieszkalne), jak i religijne (świątynie były budynkami o rzędach słupów czy kolumn; szczególnie dobrze znane są dwie koliste świątynie z Samizegetusa Regia). Ostatni ośrodek oporu stanowiły wieże mieszkalno-obronne o charakterze późniejszego donżonu. Cytadele zbudowano przy użyciu oryginalnej techniki budowlanej, polegającej na wykorzystaniu drewnianych belek do wzmocnienia kamiennego muru od wewnątrz.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Juliusz Demel: Historia Rumunii. Wrocław – Warszawa – Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, s. 52.
  • Ryszard Brykowski, Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki: Sztuka Rumunii. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1979, s. 16. ISBN 83-04-00121-7.
  • Vasile Florea: Sztuka rumuńska. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1989, s. 17–18. ISBN 83-221-0423-5.
  • Łukasz Galusek, Aleksandru Dumitru, Tomasz Poller: Transylwania. Twierdza rumuńskich Karpat. Kraków: Wydawnictwo Bezdroża, 2003, s. 245–246. ISBN 83-918869-0-5.
  • Witold Korsak, Jacek Tokarski: Rumunia. Bielsko-Biała: Pascal, 2004, s. 325–326. ISBN 83-7304-380-2.
  • Łukasz Galusek, Michał Jurecki: Rumunia. Przestrzeń – sztuka – kultura. Olszanica: Wydawnictwo Bosz, 2008, s. 17–18. ISBN 978-83-7576-038-5.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]