Feniks i gołąb

Feniks i gołąb (ang. The Phoenix and the Turtle) – alegoryczny poemat o upadku miłości idealnej, napisany przez Williama Shakespeare’a.

Tytuł oryginału, The Phoenix and the Turtle, często mylnie jest tłumaczony jako Feniks i żółw, tymczasem słowo Turtle w tym przypadku oznacza turkawkę (ang. Turtle Dove), a nie żółwia.

Publikacja

Po raz pierwszy został wydany w 1601 roku, jako dodatek do długiego utworu Roberta Chestera, Love’s Martyr. Tam, za pomocą wielu alegorii ukazany został upadek miłości. Jedną z nich jest historia Króla Artura, jednak najważniejszą są relacje pomiędzy ptakami. Po utworze tym, następuje seria krótkich dzieł różnorodnych pisarzy, np. Bena Jonsona, a także samego Szekspira. Wszędzie występują te same wyobrażenia.

Forma

Poemat jest napisany trocheicznym czterostopowcem z rymami męskimi. Pod względem budowy stroficznej utwór dzieli się na dwie części. Część pierwsza została ułożona kwartynami (zwrotkami czterowersowymi) rymowanymi według wzoru okalającego (abba), natomiast część druga (Tren) została skomponowana tercetami (zwrotkami trójwersowymi) monorymowymi (aaa)^[1].

Interpretacje

Istnieje wiele interpretacji tego utworu. Najpopularniejsza przyjmuje, że jest to opis związku Johna Salsbury i Ursuli Stanley, którym dedykowany był utwór Chestera. Salsbury był członkiem dworu królowej Elżbiety I, a także członkiem wpływowej rodziny. Istnieje jednak pewna nieścisłość: wiadomo, że mieli dziesięcioro dzieci, tymczasem Szekspir stwierdza, że było to małżeństwo bezdzietne, pełne czystości. Ten błąd jednak można wytłumaczyć na dwa sposoby: pierwszy, to taki, że poeta był niedoinformowany o sytuacji tej pary, drugi zakłada, że feniks i gołąb są po prostu symbolami doskonałej koegzystencji.

Oprócz alegorii idealnego małżeństwa, poemat ten można odebrać jako wyjaśnienie związku pomiędzy prawdą i pięknem.

Zobacz też

Bibliografia

Leslie Dunton-Downer, Alan Riding: Szekspir. Warszawa: Hachette Livre, 2005. ISBN 83-7184-496-4.

Przypisy

↑ Ten rodzaj zwrotki jest nazywany strofą Dies irae albo strofa hejnałową, porównaj Teresa Kostkiewiczowa, Hejnał, Hejnałowa strofa, [w:] Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 2002.

Linki zewnętrzne

Pełny tekst Love’s Martyr. phoenixandturtle.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-20)]. (ang.)

[1] Ten rodzaj zwrotki jest nazywany strofą Dies irae albo strofa hejnałową, porównaj Teresa Kostkiewiczowa, Hejnał, Hejnałowa strofa, [w:] Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński, Słownik terminów literackich, Wrocław 2002.

[1]

Tragedie	Romeo i Julia Makbet Król Lear Hamlet Otello Tytus Andronikus Juliusz Cezar Antoniusz i Kleopatra Koriolan Troilus i Kresyda Tymon Ateńczyk
Komedie	Komedia omyłek Poskromienie złośnicy Dwaj panowie z Werony Stracone zachody miłości Sen nocy letniej Kupiec wenecki Wiele hałasu o nic Jak wam się podoba Wieczór Trzech Króli Wesołe kumoszki z Windsoru Perykles, książę Tyru Wszystko dobre, co się dobrze kończy Miarka za miarkę Cymbelin Zimowa opowieść Burza Dwóch szlachetnych krewnych
Kroniki	Król Jan Ryszard II Henryk IV, część 1 Henryk IV, część 2 Henryk V Henryk VI, część 1 Henryk VI, część 2 Henryk VI, część 3 Ryszard III Henryk VIII
Wiersze i poematy	Sonety Wenus i Adonis Gwałt na Lukrecji Namiętny pielgrzym Feniks i gołąb Skarga zakochanej
Utwory przypisywane Szekspirowi i zaginione	Edward III Sir Thomas More A Yorkshire Tragedy Sir John Oldcastle Thomas Lord Cromwell The London Prodigal Cardenio (zaginiona) Love’s Labour’s Won (zaginiona)